Γιώργος Λάππας, Εγκιβωτισμός – Mappemonde

Το «Mappemonde», ο Χάρτης του Κόσμου, ένα από τα περισσότερο γνωστά και σημαντικά έργα της ελληνικής μεταπολεμικής γλυπτικής, τριάντα χρόνια μετά την πρώτη του παρουσίαση στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο και από την ολοκλήρωσή του στο Aperto της 43ης Μπιενάλε της Βενετίας.

Το «Mappemonde» παρουσιάζεται ως ένα οροθετημένο, «εγκιβωτισμένο» πεδίο μνήμης, το οποίο με την σειρά του «εγκιβωτίζεται» στην μνήμη μιας αστικής κατοικίας. Πρόκειται για μια χαρτογράφηση, μια γλυπτική αφήγηση, η οποία ανάγεται σε προσωπικά βιώματα, αλλά ταυτοχρόνως ανοίγεται σε μια πανανθρώπινη κλίμακα.

Η Τατιάνα Σπινάρη - Πολλάλη, ιδιοκτήτρια της γκαλερί και εκ των επιμελητών της έκθεσης σημειώνει: «Το "Mappemonde" είναι ασφαλώς μια εμβληματική δημιουργία. Για τον ίδιο τον καλλιτέχνη ενέχει ένα ειδικό βάρος καθώς, με αφετηρία την προσωπική του ιστορία, επεκτείνεται στην Ιστορία της Ανθρωπότητας. Στο έργο αυτό αποτυπώνεται μια στάση ζωής, σκέψης και πρόσληψης του κόσμου· δηλαδή η προσωπικότητα του δημιουργού.»

Όπως επισημαίνει ο συνεπιμελητής της έκθεσης Γιώργος Τζιρτζιλάκης, «το Mappemonde, είναι έργο μυστικιστικού χαρακτήρα..., μια μικρογραφία ενός κόσμου που στον πυρήνα του βρίσκεται το ζήτημα της ταξινόμησης. Καθιστά τον Λάππα έναν σύγχρονο γλύπτη μυθολόγο, ο οποίος στην περίπτωση αυτή δεν σμιλεύει ...αλλά κατασκευάζει, χαράσσει, κόβει και προπάντων συναρμολογεί».

Η γλύπτρια Αφροδίτη Λίτη, σύντροφος του Γιώργου Λάππα και συνεπιμελήτρια της έκθεσης αναφέρει ότι «ο κόσμος του "Mappemonde"... αποτελείτο από μικρά, μεταλλικά στοιχεία κομμένα στο οξυγόνο και ένα σπίτι, που διαμορφώθηκε γύρω από την αναζήτηση του τόπου του ξεκινήματός του¨.

Θεωρεί ότι «με ένα λόγιο τρόπο, μέσω της γλυπτικής του, ο Γιώργης επέτυχε να γεφυρώσει κενά και αγκυλώσεις στο χάσμα που υπήρχε μεταξύ του κοινού και της τέχνης» και μας παροτρύνει «να επανεκτιμήσουμε, μετά από 31 χρόνια, στον χώρο ενός φιλόξενου αθηναϊκού διαμερίσματος, "εγκιβωτισμένο" τον προσωπικό εκστατικό χάρτη του Γιώργη, μέσα από τη συρραφή σπαρμένων εικόνων πολιτισμού».

Ο Γιώργος Λάππας σαν Έλληνας της διασποράς χρησιμοποιεί έντονα τη γεωγραφία και τη χαρτογράφηση στο έργο του, μέσα στο οποίο τα τοπία μετατρέπονται σε χάρτη του κόσμου.

Η ζωή του καθορίστηκε εντός των αναρίθμητων ταξιδιών του, ξεκινώντας από τον τόπο της γέννησής του το 1950 στο Κάιρο της Αιγύπτου. Το 1958 η οικογένειά του μετακινείται στην Ελλάδα όπου ο καλλιτέχνης ολοκληρώνει τις γυμνασιακές του σπουδές στην Αθήνα.

Από το 1969 ως το 1973 σπουδάζει κλινική ψυχολογία στο Reed College στο Portland του Όρεγκον στην Αμερική. Εκεί ασχολείται με την έρευνα, όπου συμμετέχει σε ψυχιατρικά προγράμματα στις κλινικές του Salem στο Όρεγκον, στο Σαν Φρανσίσκο και Σαν Ντιέγκο στην Καλιφόρνια.

Το 1974 ως υπότροφος του Watson Foundation ταξιδεύει στην Ινδία συλλέγοντας ντοκουμέντα για την ινδική γλυπτική και αρχιτεκτονική. Ταξιδεύει στο Αφγανιστάν και την Περσία.

Το 1975 φοιτά στο Architectural Association School of Architecture στο Λονδίνο και συνεχίζει τις σπουδές του με εκπαιδευτικό σεμινάριο στην Ιταλία. Από το 1976 ως το 1981 φοιτά στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δασκάλους τους Γιάννη Παππά και Γιώργο Νικολαΐδη και αποφοιτά με άριστα 10 από τη σχολή.

Το 1984 παίρνει υποτροφία του γαλλικού κράτους για την École nationale supérieure des Beaux-Arts στο Παρίσι, όπου σπουδάζει Γλυπτική. Το 1986-87 εργάζεται στη Γαλλία και στην Αγγλία. Το 1991 με υποτροφία του Fondation Cartier βρίσκεται στο Jouy-en- Josas.

Από το 1987 ως το 2016 διδάσκει στη βαθμίδα του Καθηγητή στο τμήμα Γλυπτικής της Σχολής Καλών Τεχνών στην Αθήνα, εισάγοντας μία εντελώς καινούρια και ριζοσπαστική μέθοδο για την εκπαίδευση των νέων καλλιτεχνών.

Ενδιαμέσως συνεχίζει τα ταξίδια του, στον Καναδά, την Κίνα, την Ιαπωνία, τη Ρωσία, τις Η.Π.Α., τη Βραζιλία, την Κορέα και σε όλη την Ευρώπη, και μη εγκαταλείποντας πλέον αυτήν του την ακόρεστη περιέργεια για τους τόπους βαδίζει προς τη δική του ουτοπία.

Στον 600σέλιδο κατάλογο, που η γκαλερί Citronne - Αθήνα εκδίδει σε συνεργασία με τις εκδόσεις Καστανιώτη, έχει ενταχθεί το ανέκδοτο «Μυστικό Βιβλίο» του Γιώργου Λάππα. Το βιβλίο αυτό, άγνωστο, πολύτιμο αρχειακό υλικό, καταγράφει τη διάταξη του συνθέματος με φωτοτυπημένες φωτογραφίες, υλικό από τις εκατόν εξήντα τέσσερις «πλάκες-μήτρες» (χάρτες), σχέδια των τριών χιλιάδων «στοιχείων», μαζί με αυτόγραφες σημειώσεις, καταλογικές παραθέσεις, υπολογισμούς και σκίτσα.