Γραφή και Ανάγνωση: Ερρίκος Σλήμαν και Αντώνιος

Μια ενδιαφέρουσα έκθεση με τίτλο «Γραφή και Ανάγνωση: Ερρίκος Σλήμαν και Αντώνιος» εγκαινιάζεται στην Γεννάδειο Βιβλιοθήκη την Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου.

Με οδηγό τη σύγχρονη τέχνη, η έκθεση αυτή, που αποτελεί δράση στο πλαίσιο της Αθήνας Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου 2018, εστιάζει στη γραφή και προτείνει νέους τρόπους ανάγνωσης του πλούσιου αρχείου της Γενναδείου Βιβλιοθήκης.

Στο χώρο του αναγνωστηρίου της βιβλιοθήκης, γραφές του Ερρίκου Σλήμαν και εικαστικές εκδοχές γραφών του καλλιτέχνη Αντώνιου διαλέγονται δυναμικά ως προς τη γλώσσα. 

Είναι ελάχιστα γνωστό ότι ο διάσημος αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν (1846-1890) είχε μεγάλο ταλέντο στις γλώσσες και ότι η ημερολογιακή γραφή ήταν ένας τρόπος να τις μαθαίνει.

Γραμμένα σε 13 γλώσσες, από ρώσικα έως φαρσί και ουρντού, τα ημερολόγια του Σλήμαν στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη τον αυτοβιογραφούν και παράλληλα συνιστούν χρονικά της μύησής του, μέσα από τη γραφή, σε διάφορους πολιτισμούς.  Αποτυπώνουν, επίσης, υλικά τον μόχθο που απαιτεί αυτό το εγχείρημα.

Με σύνθετους λοιπόν τρόπους, η μικρή προσωπική ιστορία συναντά τη μεγάλη μέσα από τη γραφή. Την προσέγγιση αυτή μας αποκαλύπτει συγκριτικά η εργασία του Αντώνιου, κεντρικό θέμα της οποίας είναι η γραφή ως πολιτισμική ταυτότητα, μύηση, φορέας μνήμης, αλλά και τρόπος συνάντησης πολιτισμών, μεταξύ άλλων.

Εφάμιλλο του Σλήμαν, το πάθος του σύγχρονου αυτού καλλιτέχνη με τη γλώσσα  -ο οποίος μπορεί να γράψει τη λέξη «μνήμη» σε 70 και πλέον γλώσσες- αποκαλύπτει τη γραφή ως θαυμαστό πολύ-εργαλείο.

Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα του καλλιτέχνη όπου αξιοποιεί το σύνολο των 13 γλωσσών που υπάρχουν στα ημερολόγια του Σλήμαν. Στις προθήκες της Γενναδείου συμπεριλαμβάνονται, επίσης, γλωσσικές σημειώσεις του Αντώνιου, που συνιστούν μια ημερολογιακή καταγραφή παράλληλη με αυτή του Σλήμαν.

Οι επισκέπτες διαμορφώνουν μια σφαιρική εικόνα του πλούτου των μέσων που αξιοποιεί ο Αντώνιος: χαρτί, διάφορα μέταλλα, ξύλο, αποτυπώσεις ζωγραφικές, εγχάρακτες, ανάγλυφες ή άλλες συλλήψεις που προσεγγίζουν τη γλυπτική, δημιουργούν σύνθετα εικαστικά περιβάλλοντα.

Ως φόρο τιμής στον Σλήμαν, δίνεται έμφαση στην οθωμανική γραφή του Αντώνιου, η οποία ήταν σε χρήση στην Τουρκία όταν ο αρχαιολόγος έκανε τις εντυπωσιακές ανακαλύψεις του στην Τροία.

Τιμώντας το γλωσσικό πάθος του Σλήμαν, παρουσιάζονται επίσης γραφές σε γλώσσες που ο αρχαιολόγος δεν κατείχε, όπως τα ιερογλυφικά, καθώς και τα ιαπωνικά και τα κινέζικα, γλώσσες τις οποίες θεωρούσε υπερβολικά δύσκολες για να τις μάθει.

Το επιστέγασμα της έκθεσης είναι μια επιλογή από μεγάλα έργα του Αντώνιου που εκτίθενται στον άνω όροφο της βιβλιοθήκης. Η επιλογή του υλικού της έκθεσης βασίστηκε στην ταυτοποίηση των γλωσσών των ημερολογίων του Σλήμαν που προσέφερε πρόσφατα το διεθνές σωματείο LAASA (Lady Ambassadors and Ambassadors’ Wives/Πρέσβειρες και Σύζυγοι Πρέσβεων) στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη.