Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια;

Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Στην πλατεία Θυμαρακιών μια οικογένεια Ρομά περπατά πάνω-κάτω, ενώ τα μικρά κυνηγούν μια μπάλα. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
2


Τα Κάτω Πατήσια είναι μία από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Αθήνας. Ο κύριος οδικός τους άξονας είναι η Αχαρνών και εξυπηρετούνται από δύο στάσεις του Ηλεκτρικού, τον Άγιο Νικόλαο και τα Κάτω Πατήσια. Παραδόξως, δεν είναι ο ομώνυμος σταθμός που σε βγάζει στην καρδιά τους. Αντίθετα, αν κατέβει κανείς στον Άγιο Νικόλαο και ξεκινήσει τη βόλτα του από την οδό Παπαναστασίου θα δει μερικές από τις πιο έντονες εικόνες της περιοχή, για παράδειγμα τα πάρα πολλά κομμωτήρια και καθαριστήρια. Παρ' όλα αυτά, η περιοχή είναι ξακουστή για δύο πράγματα: τη σαββατιάτικη λαϊκή της Μιχαήλ Βόδα και την εγκληματικότητα.

Η ηλιόλουστη μέρα έδωσε μια καλή αφορμή στους κατοίκους των Κάτω Πατησίων για βόλτα στο πάρκο. Στην πλατεία Θυμαρακίων μια οικογένεια Ρομά περπατά πάνω-κάτω, ενώ τα μικρά κυνηγούν μια μπάλα. Ό,τι έχει τελειώσει το σχολείο και οι γονείς, που έχουν φορτωθεί τις σχολικές τσάντες στον ώμο, διασχίζουν την πλατεία, κρατώντας τα παιδιά απ' το χέρι, ενώ άλλοι έχουν βγάλει βόλτα τα μωρά τους με το καροτσάκι.

Στην οδό Αχαρνών η συνοικιακή ατμόσφαιρα δίνει τη θέση της σε έναν πολύχρωμο θόρυβο. Το φυσικό σύνορο των Κάτω Πατησίων δεν ησυχάζει ποτέ και φαίνεται ότι τα ηλιόλουστα μεσημέρια τής πάνε πολύ.

«Το βλέπεις αυτό το πάρκο εδώ; Όταν κατέβηκα εγώ στην Αθήνα από το Μέτσοβο, το '72, ήταν γεμάτο τριαντάφυλλα. Δεν έχεις δει τέτοιο πράγμα. Και είχε κι ένα σιντριβάνι με ένα γυμνό αγαλματάκι, από αυτά που κατουράνε!». Η κυρία Αναστασία, μια γραφική φιγούρα με το μπαστούνι της και μια κονκάρδα ενός αγίου στο πέτο, ξεκαρδίζεται στα γέλια με την ανάμνηση του σιντριβανιού, ενώ έχει πιάσει θέση σε ένα παγκάκι που το λούζει ο ήλιος και συνομιλεί με μια άλλη κυρία. Βρέθηκε στα Κάτω Πατήσια, όταν τα παιδιά της ήρθαν στην Αθήνα για να βρουν δουλειά, κι εκείνη με τον άντρα της ακολούθησαν, για να μη μείνουν μόνοι. Η πρώτη γειτονιά όπου εγκαταστάθηκαν ήταν τα Κάτω Πατήσια και τελικά έμειναν, αφού ο άντρας της βρήκε εδώ δουλειά. «Μου χτυπάνε την πόρτα και με λούζει κρύος ιδρώτας, κοριτσάκι μου», φωνάζει, κουνώντας επιδεικτικά τη μαγκούρα της, ενώ η κυρία στην άλλη άκρη στο παγκάκι  γνέφει συγκαταβατικά.

Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Η κυρία Αναστασία και η κυρία Λίτσα είναι από τους παλιούς κατοίκους των Κάτω Πατησίων. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Η κυρία Λίτσα, αν και νεότερη από την κυρία Αναστασία, μένει στα Κάτω Πατήσια από το 1968. «Πού να πάμε;», λέει, όταν τη ρωτάω αν σκέφτηκε ποτέ να εγκαταλείψει την περιοχή. «Είμαστε εγκλωβισμένοι εδώ, πού να βρεις λεφτά για να μετακομίσεις;». Περιμετρικά της πλατείας υπάρχουν διάφορα café – δεν φαίνονται πολύ νεανικά και μερικά από αυτά μοιάζουν να λειτουργούν και ως μπαρ, όπως το καφέ «Αλήθεια», με την ομολογουμένως ιδιαίτερη επωνυμία. Ο Χρήστος, όμως, πατέρας ενός μικρού αγοριού με το οποίο έχει βγει βόλτα στην πλατεία, τιμάει τις τοπικές καφετέριες. «Γεννήθηκα και μεγάλωσα εδώ και εδώ έφτιαξα την οικογένειά μου. Τι να φοβηθώ; Οk, το βράδυ μπορεί να νιώθει κανείς λίγο περίεργα, όμως γενικά είναι μια ήσυχη γειτονιά». Σε αυτό συμφωνεί η Ρίτα, που γυρίζει σπίτι με την κόρη της από το σχολείο και στον απόηχο της Τσικνοπέμπτης θυμάται τι γινόταν στη γειτονιά τα προηγούμενα χρόνια. «Και οι μετανάστες που μένουν στα Κάτω Πατήσια οικογενειάρχες είναι. Δεν μας έκαναν τίποτε αυτοί οι άνθρωποι, η γειτονιά μας είναι ήσυχη. Τώρα φοβούνται και οι ίδιοι. Θυμάμαι, μάλιστα, Τσικνοπέμπτη άλλες χρονιές, που ψήναμε έξω όλοι μαζί ό,τι τρώει ο καθένας σύμφωνα και με τη θρησκεία του. Τώρα τίποτα, έχουν κλειστεί κι αυτοί στα σπίτια τους. Τόσα χρόνια που μένω εδώ, πάντως, δεν με έχει πειράξει κανείς. Μόνο μία φορά μού έκανε καμάκι ένας αλλοδαπός στην Αχαρνών και εκνευρίστηκε που δεν ανταποκρίθηκα κι άρχισε να με βρίζει. Ένα περιστατικό μέσα σε τόσα χρόνια δεν μπορεί να χαρακτηρίσει ούτε τη γειτονιά ούτε τους ανθρώπους». Τέσσερις διαφορετικοί εκπρόσωποι των Κάτω Πατησίων πάνω στην ίδια πλατεία.  

Στη γειτονιά βρίσκεται ο επονομαζόμενος και «ουρανοξύστης της Αθήνας», μια πολυκατοικία 15 ορόφων που κατασκευάστηκε την περίοδο '74-'76 στα πρότυπα των εργατικών κατοικιών της εποχής. Από κάτω ακριβώς στεγάζονται ένα καφέ, ένα ψιλικατζίδικο και ένα εργαστήριο μεταποίησης ενδυμάτων. Ανάμεσά τους σχηματίζεται μια μικρή στοά που βγάζει στο πίσω μέρος του πανύψηλου κτιρίου, όπου βρίσκεται ένα μικρό μίνι μάρκετ. Το σκηνικό μοιάζει σαν ένα μικρό, αυτόνομο κρατίδιο. Οι γηγενείς όμως είναι αρκετά στρυφνοί. Κανένας δεν ήταν διατεθειμένος να μιλήσει για το κτίριο και για το πώς είναι η ζωή μέσα ή γύρω από αυτό, πόσω μάλλον να μας αφήσουν να μπούμε μέσα για να δούμε την αρχιτεκτονική δομή. Απόρριψη από το θυροτηλέφωνο.

Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Ο «ουρανοξύστης της Αθήνας». Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Στον πεζόδρομο της Κόρακα Μ. βρίσκεται το 48ο Γυμνάσιο Αθηνών. Μια παρέα παιδιών που έχει μόλις σχολάσει αράζει σε ένα παγκάκι. Η Παυλίνα, η Βιργινία και ο Έντρι είναι μαθητές της Α' Λυκείου και κάτοικοι των Κάτω Πατησίων. «Κάτω Πατήσια για πάντα, ρε!», λέει η Βιργινία, κάνοντας με τα δάχτυλά της το σήμα της νίκης. «Είναι ωραία τα Κάτω Πατήσια, αλλά μάλλον μόνο για εμάς που ζούμε στην περιοχή. Κάποιοι φοβούνται χωρίς λόγο. Νομίζω ότι μας θεωρούν μια γειτονιά υποβαθμισμένη γιατί δεν έχουμε λεφτά». Μιλάνε όλοι μαζί, ο ένας πάνω στον άλλο, εξηγώντας μου πώς είναι η ζωή για έναν έφηβο στην περιοχή. «Είμαστε μια μεγάλη παρέα», λέει ο Έντρι. «Δεν χρειάζεται καν να δώσουμε ραντεβού, κάθε απόγευμα μαζευόμαστε όλοι στον πεζόδρομο. Χρειάζεται μόνο να πεις "Είμαι στο 48, έλα!"». «Ειδικά τα καλοκαίρια, καθόμαστε έξω μέχρι αργά το βράδυ και οι γονείς μας δεν ανησυχούν», συμπληρώνει η Παυλίνα.

Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
«Κάτω Πατήσια για πάντα, ρε!». Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Διασχίζοντας την Παρασκευοπούλου, με τραβά η ζεστή ατμόσφαιρα ενός καφενείου. Μια οικογένεια απολαμβάνει το μεσημεριανό της σαν να είναι Κυριακή, ενώ σε ένα άλλο τραπέζι είναι καθισμένος ένας κύριος που προσπαθεί συνεχώς, αλλά μάταια, να υποδαυλίζει την πολιτική συζήτηση στο οικογενειακό τραπέζι. Είναι το καφενείο της Λίλης από τη Ρουμανία, που ζει στα Κάτω Πατήσια τα τελευταία 20 χρόνια και διατηρεί την επιχείρηση τα τελευταία δέκα. «Τα αγαπάω τα Κάτω Πατήσια, όπως αγαπάω και την Ελλάδα. Δεν πάω πουθενά, ούτε θα έκλεινα ποτέ το μαγαζί, θα κάτσω και θα παλέψω στη γειτονιά μου», λέει με πάθος η Λίλη, την ώρα που σερβίρει έναν κύριο που μόλις μπήκε ένα Cutty Sark σκέτο, στις 2 το μεσημέρι.

Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Η Λίλη από τη Ρουμανία αγαπάει τα Κάτω Πατήσια, όπως και την Ελλάδα, και δεν πάει πουθενά. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Στην οδό Αχαρνών η συνοικιακή ατμόσφαιρα δίνει τη θέση της σε έναν πολύχρωμο θόρυβο. Το φυσικό σύνορο των Κάτω Πατησίων δεν ησυχάζει ποτέ και φαίνεται ότι τα ηλιόλουστα μεσημέρια τής πάνε πολύ. Τα ναργιλεδάδικα είναι γεμάτα είτε με νεαρούς που πληκτρολογούν SMS σε παλιάς τεχνολογίας κινητά, πίνοντας φρέντο καπουτσίνο, είτε με καλοβαλμένους, μεγάλους άνδρες, όπως ο Asim ο Αιγύπτιος που συνάντησα να φουμάρει τον ναργιλέ του σε ένα από αυτά και απέπνεε αρχοντιά. Στα μανάβικα και στα μίνι μάρκετ επικρατεί συνωστισμός, ενώ στα κομμωτήρια, όπως το περιώνυμο «Φαραώ», όλο και κάποιος νεαρός άνδρας απολαμβάνει έναν καλοκουρεμένο σβέρκο.

Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Ο Asim, ο Αιγύπτιος απέπνεε αρχοντιά καθώς φούμαρε το ναργιλέ του. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Τα Κάτω Πατήσια δεν είναι μια όμορφη γειτονιά. Είναι βυθισμένα στην καχυποψία και τον φόβο και αυτή είναι η εικόνα που βγαίνει συνήθως προς τα έξω. Σε αυτήν τη μεσημεριανή βόλτα, ωστόσο, απαντά κανείς σε μεγαλύτερο ποσοστό ζωντάνια και αισιοδοξία. Μια εικόνα που καλό είναι να βγει κι αυτή προς τα έξω, μαζί με τις μυρωδιές που αναδίδονται από το μισάνοιχτο γκρίζο παλιό παραθυρόφυλλο, σε κάποιο στενό των Κάτω Πατησίων. Μάλλον είναι φακές, ενώ σαν βγεις στην Αχαρνών σε συνεπαίρνουν τα αρώματα των καπνών και του ρεβιθοκεφτέ.

Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Δέκα φωτογραφίες από την καθημερινή ζωή στα Κάτω Πατήσια

Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Ποιος φοβάται -σοβαρά, τώρα- τα Κάτω Πατήσια; Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Urban Culture
2

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιοδυναμική καλλιέργεια: Οι νέοι αγρότες παρακολουθούν το φεγγάρι και τους πλανήτες και απλώνουν κοπριά μέσα σε θαμμένα κέρατα αγελάδας

Radio Lifo / Βιοδυναμική καλλιέργεια: Οι νέοι αγρότες παρακολουθούν το φεγγάρι και τους πλανήτες

Ένας «ακραίος» βιολογικός τρόπος καλλιέργειας που ακολουθούν λίγοι στη χώρα μας. Αν και δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τις βιοδυναμικές πρακτικές, ωστόσο όσοι τις ακολουθούν ισχυρίζονται ότι καταφέρνουν να παραγάγουν προϊόντα υψηλής ποιότητας και θρεπτικής αξίας. Η Μερόπη Κοκκίνη μιλά με τους βιοδυναμικούς καλλιέργητές Κώστα Βαρώτσο και Θοδωρή Κοντογιάννη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Η Δέσποινα Ισοπούλου μαθαίνει στους Αθηναίους τι πάει να πει floral design

Living / Η Δέσποινα Ισοπούλου μαθαίνει στους Αθηναίους τι πάει να πει floral design

Τρία χρόνια πριν, την άνοιξη του 2021, αποφάσισε να κάνει στροφή στην καριέρα της: άρχισε να ψάχνει τα διαθέσιμα θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα γύρω από τα λουλούδια και έφτιαξε το δικό της Eiko Flowers. Έτσι γεμίζει την πόλη με συνθέσεις και μπουκέτα που μοιάζουν να αναπνέουν.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
20 χρόνια μετά την «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού», υπάρχει πλέον η τεχνολογία διαγραφής αναμνήσεων;

Tech & Science / 20 χρόνια μετά την «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού», υπάρχει πλέον η τεχνολογία διαγραφής αναμνήσεων;

Σίγουρα είμαστε πολύ πιο κοντά στο να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την επιστήμη για να αλλάξουμε τις αναμνήσεις μας, από ό,τι ήμασταν πριν από μια εικοσαετία.
NEWSROOM
Πέντε διαφορετικές βόλτες στην Αθήνα

Αθήνα / Πέντε διαφορετικές βόλτες στην Αθήνα

Πέρα από τα πάρκα και τους λόφους της Αθήνας, που όλοι γνωρίζουμε και επισκεπτόμαστε συχνά, υπάρχουν πολλές ακόμα ενδιαφέρουσες εναλλακτικές διαδρομές που αξίζει να εξερευνήσουμε.
ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ: Α. ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ, Γ. ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ, Λ. ΛΙΑΚΑΚΟΥ, M. HULOT, Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Paleo: Πώς ο Γιάννης Καϋμενάκης κατάφερε να δημιουργήσει ένα πετυχημένο wine bar εκτός πιάτσας, αποφεύγοντας το gentrification

Radio Lifo / Paleo: Πώς ένα wine bar στη μέση του πουθενά έκανε επιτυχία

Μακριά από το hip κέντρο, σε έναν δρόμο με εργοστάσια, συνεργεία και παλιά κτίρια, στην περιοχή Ρετσίνα κοντά στο λιμάνι του Πειραιά βρίσκεται το wine bar Paleo. Δεν είναι χθεσινό μαγαζί, φέτος κλείνει τα 8 χρόνια λειτουργίας. H Μερόπη Κοκκίνη μιλά με τον δημιουργό του Γιάννη Καϋμενάκη για το πώς κατάφερε να συνυπάρξει με μια ιστορική γειτονιά του Πειραιά που εξακολουθεί να ζει στους ρυθμούς της.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Το ice hockey στην Αθήνα είναι στην κυριολεξία το πιο κουλ πράγμα που είδαμε τελευταία

Living / Kύπλωπες και Τιτάνες παίζουν ice hockey στο Αιγάλεω

Μια καλά οργανωμένη ερασιτεχνική λίγκα κάνει γρήγορες τρίπλες, πέφτει με δύναμη στον πάγο, σηκώνεται και συνεχίζει. Κάποιοι έχουν βρει έναν διαφορετικό τρόπο να χαλαρώνουν μετά τη δουλειά και ο αγώνας που παρακολουθήσαμε είναι από τα πιο κουλ πράγματα που είδαμε τελευταία.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Δέκα σημεία του Πειραιά που δεν γνωρίζουν οι Αθηναίοι

Urban Culture / Δέκα σημεία του Πειραιά που δεν γνωρίζουν οι Αθηναίοι

Ένα μικρό οδοιπορικό σε περισσότερο ή λιγότερο γνωστά τοπόσημα και γειτονιές του Πειραιά που παρουσιάζουν ιστορικό, αρχιτεκτονικό, κοινωνιολογικό αλλά και πολιτιστικό ενδιαφέρον με «ξεναγό» τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Δημοτικού Θεάτρου, Νίκο Διαμαντή.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ