Η ηχογραφημένη ομιλία του Μπομπ Ντίλαν για το Νόμπελ είχε στοιχεία λογοκλοπής

Η ηχογραφημένη ομιλία του Μπομπ Ντίλαν για το Νόμπελ είχε στοιχεία λογοκλοπής Facebook Twitter
Στην ομιλία, καλλιτέχνης αφηγείται πώς επηρεάστηκε από το έργο του Χέρμαν Μέλβιλ και ειδικά από τον διάσημο "Μόμπι Ντικ", από το εμβληματικό "Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο" του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ , αλλά και από την ομηρική "Οδύσσεια"
2

Ίσως ήταν απλά θέμα χρόνου το να συνέβαινε κάτι τέτοιο. Οι σχολαστικοί «μαθητές» του τεράστιου καλλιτεχνικού έργου του Μπομπ Ντίλαν και της μαραθώνιας ομιλίας του μετά την απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας, να ανακάλυπταν ότι ο δάσκαλος είχε «δανειστεί» μερικά σημεία του λόγου του, ή για είναι κανείς λιγότερο επιεικής, ο δάσκαλος τα είχε κλέψει. Δεν είναι η πρώτη φορά που διατυπώνονται τέτοιες υποψίες: είχε ξανασυμβεί με στίχους τραγουδιών του Ντίλαν και με αποσπάσματα από τη βιογραφία του με τίτλο "Chronicles: Volume One." Οι επικριτές του τότε δεν ήξεραν αν θα έπρεπε να αποδώσουν τις ομοιότητες σε έναν καλλιτέχνη της διασκευής ή απλώς να κάνουν λόγο για έναν κλέφτη. Εννοείται ότι οι κατηγορίες αποκτούν άλλο βάρος, τώρα που ο Ντίλαν έχει κερδίσει ένα Νόμπελ... 

Πώς, όμως, αναζωπυρώθηκαν οι περί λογοκλοπής μομφές; Η τελευταία από αυτές αφορά την ομιλία του Ντίλαν, με την οποία αποδέχεται το βραβείο Νόμπελ και την οποία παρέδωσε ηχογραφημένη. Σε αυτήν, ο καλλιτέχνης αφηγείται πώς επηρεάστηκε από το έργο του Χέρμαν Μέλβιλ και ειδικά από τον διάσημο "Μόμπι Ντικ", από το εμβληματικό "Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο" του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ , αλλά και από την ομηρική "Οδύσσεια", ο λόγος δηλαδή για όλους τους σπουδαίους κλασικούς που οι μαθητές διδάσκονται στο σχολείο και μάλιστα με όλους τους επεξηγηματικούς λογοτεχνικούς οδηγούς για να κατανοήσουν την πλοκή και την ουσία αυτών των κειμένων. 

Την Τρίτη ένα άρθρο του "Slate" κατηγόρησε τον Ντίλαν ότι έκανε ακριβώς αυτό που κάνουν τα σχολιαρόπαιδα, λοιπόν, όταν διδάσκονται όλους αυτούς τους κλασικούς και τελικά πρέπει να γράψουν τη δική τους εργασία: βουτάνε ολόκληρες αράδες από τα σχολικά εγχειρίδια, βάζουν και λίγα δικά τους και τελικώς σερβίρουν την εργασία σαν απόλυτα δικό τους πνευματικό έργο. Ο συντάκτης του άρθρου, διαβάζοντας σχολαστικά τις 4.000 λέξεις από τις οποίες απαρτίζεται η ομιλία του Ντίλαν εντόπισε τουλάχιστον 20 φράσεις "δανεικές" από τον "Μόμπι Ντικ" ή τουλάχιστον πολύ κοντά στο αρχικό κείμενο του Μέλβιλ. Μάλιστα, στον εντοπισμό αυτών των φράσεων βοήθησε και ένας online οδηγός, το SparkNotes.  

Και να μερικά παραδείγματα αντιπαραβολής από την ομιλία του Ντίλαν με φράσεις που υποτίθεται ότι έχει δανειστεί: 

Ντίλαν - «Το πλήρωμα του πλοίου αποτελείται από άντρες διαφορετικών φυλών»

SparkNotes - «...ένα πλήρωμα φτιαγμένο από άντρες καταγόμενους από πολλές διαφορετικές χώρες και φυλές»

Ντίλαν - «Τελικά, ο Έιχαμπ εντοπίζει τον Μόμπι. Εκείνος επιτίθεται στο πλοίο του Έιχαμπ και το καταστρέφει. Την επόμενη μέρα, εκείνος εντοπίζει ξανά τον Μόμπι και ο Μόμπι επιτίθεται στο πλοίο του ξανά».

SparkNotes - «Ο Έιχαμπ τελικά αντικρίζει τον Μόμπι Ντικ. Εκείνος επιτίθεται στο πλοίο του και το καταστρέφει. Την επόμενη μέρα, όταν συναντιούνται ξανά, ο Μόμπι επιτίθεται ξανά στο πλοίο του». 

Και πάει λέγοντας. 

Για τους υποψιασμένους φανς του Μπομπ Ντίλαν, όλο αυτό δεν είναι είδηση ακριβώς. Το 2001 ο τροβαδούρος είχε κατηγορηθεί για κάποιους στίχους τραγουδιών του από το άλμπουμ "'Love and Theft'". Γιατί; Διότι αυτοί έμοιαζαν πολύ με κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο "Confessions of a Yakuza," ένα μυθιστόρημα του 1991, γραμμένο από το Δρ Junichi Saga, που εμπνεύστηκε από τον βίο και την πολιτεία ενός Ιάπωνα γκάνγκστερ. Το ίδιο είχε συμβεί και το 2006, αυτή τη φορά με στίχους τραγουδιών από το άλμπουμ του Ντίλαν "Modern Times". Εκεί είχε βρεθεί ότι κάποιες αράδες ίσως τις είχε «ξεσηκώσει» ο Ντίλαν από γραπτά του Henry Timrod, ενός μάλλον σκοτεινού συγγραφέα και ποιητή του 19ου αιώνα. Και το ίδιο φαίνεται να συνέβη και με την αυτοβιογραφία του Μπομπ Ντίλαν, καθώς η πρώτη κυκλοφόρησε το 2004, αλλά φαίνεται ότι πολλές φράσεις εμφανίζονται ως δανεικές, όπως αναφέρει και το βιβλίο του 2014, "The Dylanologists: Adventures in the Land of Bob," του David Kinney. Ο τελευταίος είχε αφιερώσει πολύ χρόνο στην έρευνα του να εντοπίζει ομοιότητες σε τραγούδια και γενικώς έργο του Μπομπ Ντίλαν ψάχνοντας στην παγκόσμια λογοτεχνία και μουσική για εξωφρενικές ομοιότητες. 

Το 2001 ο τροβαδούρος είχε κατηγορηθεί για κάποιους στίχους τραγουδιών του από το άλμπουμ "'Love and Theft'". Γιατί; Διότι αυτοί έμοιαζαν πολύ με κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο "Confessions of a Yakuza," ένα μυθιστόρημα του 1991

Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ετών, πολλοί ακαδημαϊκοί, αλλά και κριτικοί έχουν σταθεί με προσοχή πάνω από την τεχνική με την οποία ο Ντίλαν διαμόρφωνε τη δομή των στίχων του και με τον τρόπο που ανακύκλωνε παλιά κείμενα και λόγο σε νέες φόρμες.  Το 2003, ο Jon Pareles, μουσικοκριτικός των "New York Times" είχε παρατηρήσει το εξής και σχετικά με τον δίσκο "'Love and Theft'": «Η ολοένα και αυξανόμενη παρεξήγηση γύρω από την κουλτούρα της ιδιοκτησίας και την εξέλιξη του λόγου, δεν είναι παρά ένα σύμπτωμα. Πρόκειται για την παρεξήγηση που επιταχύνει την προφορικότητα, μια προφορικότητα που από το στόμα της ανθρωπότητας, πέρασε στο διαδίκτυο. Οι ιδέες δεν λαξεύονται πια σε πέτρα και ταξιδεύουν αβίαστα, υπάρχουν για να προκαλούν την επόμενη ιδέα και την επόμενη και ούτω καθεξής». 

Άλλοι, όμως, δεν ήταν διατεθειμένοι να συγχωρέσουν κάτι τέτοιο και να υπάρξουν τόσο γενναιόδωροι με τον Ντίλαν. Όπως για παράδειγμα η Τζόνι Μίτσελ,  η οποία σε συνέντευξη της στους "Los Angeles Times" το 2010 είχε ευθέως αποκαλέσει τον τραγουδοποιό «λογοκλόπο». «Το όνομα και η φωνή του είναι ψεύτικα. Όλα γύρω από τον Ντίλαν είναι μία απάτη». Και η αλήθεια είναι ότι άλλοι συγγραφείς και καλλιτέχνες κατά το παρελθόν είχαν εντοπίσει φράσεις που κάτι θύμιζαν, λέξεις δανεικές, αλλά και ανακύκλωση δικού του υλικού από άλμπουμ σε άλμπουμ. 

Πάντως, για τους πρόσφατους -περί λογοκλοπής ισχυρισμούς- εκπρόσωπος του νομπελίστα πια Μπομπ Ντίλαν απέφυγε να τοποθετηθεί όταν του ζητήθηκε. Ο ίδιος ο τροβαδούρος κατά το παρελθόν και όταν είχε κατηγορηθεί ότι για τα «δάνεια» του από το έργο των Timrod και δρ Saga δεν είχε χρησιμοποιήσει πηγές, είχε σχολιάσει ότι «στη φολκ και τη τζαζ μουσική, αυτού του είδους η χρήση φράσεων δεν είναι παρά εμπλουτισμός της παράδοσης», ενώ είχε επίσης αναφέρει ότι είναι κάτι που κάνει με τους δικούς του όρους, με μία τεχνική που δεν θυμίζει κανέναν άλλον καλλιτέχνη. Και φυσικά είχε και μερικά αιχμηρά σχόλια για όσους ασχολούνται μαζί του κατ' αυτόν τον τρόπο. 

«Ο λόγος γίνεται για τους ίδιους ανθρώπους που έχουν προσπαθήσει να μου κολλήσουν την ταμπέλα του Ιούδα, του πιο μισητού προσώπου στην ανθρώπινη ιστορία! Αν νομίζεις ότι κάποιος έχει μιλήσει άσχημα για 'σένα, απλώς προσπάθησε να δημιουργήσεις και να εργαστείς με αυτή την ταμπέλα κολλημένη πάνω σου. Μάλιστα. Και για ποιον λόγο όλο αυτό; Επειδή παίζω ηλεκτρική κιθάρα; Λες και αυτό είναι κατά κάποιον τρόπο ισοδύναμο της προδοσίας του Κυρίου μας, μιας προδοσίας που τον οδήγησε στη Σταύρωση. Όλη αυτή η βλασφημία μπορεί να σαπίσει στην κόλαση»...

Με στοιχεία από τους New York Times 

Μουσική
2

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

30 χρόνια μετά τον θάνατό του Κερτ Κόμπειν, δημοσιεύονται για πρώτη φορά ανέκδοτες οικογενειακές φωτογραφίες του

Μουσική / 30 χρόνια μετά: Ο Κερτ, η Κόρτνεϊ και η κόρη τους σε ανέκδοτες οικογενειακές φωτογραφίες

Πριν από τριάντα χρόνια ξεκίνησε η μεταθανάτια ζωή του αυτόχειρα ροκ σταρ, κατά την οποία η φήμη, η επιρροή και το νόημα των τραγουδιών του αποκτούν όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις.
THE LIFO TEAM
Μαουρίτσιο Πολίνι (1942-2024): Οι μεγάλες ηχογραφήσεις ενός θρυλικού πιανίστα της εποχής μας

Απώλειες / Μαουρίτσιο Πολίνι (1942-2024): Οι μεγάλες ηχογραφήσεις ενός θρυλικού πιανίστα της εποχής μας

Ο Ιταλός πιανίστας που καθόρισε τον μοντερνισμό, με σειρά ηχογραφήσεων έργων των Μπετόβεν και Σοπέν που σήμερα θεωρούνται κλασικές, πέθανε στα 82 του χρόνια.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το Μυστήριο 100 –Τα Ιερά Τραγούδια: Μια μουσική παράσταση για την Εαρινή Ισημερία

LiFO X 2023 ΕΛΕVΣΙΣ / Μυστήριο 100 – Τα Ιερά Τραγούδια: Μια μουσική παράσταση για την Εαρινή Ισημερία

Το «Μυστήριο 100 – Τα Ιερά Τραγούδια» εστιάζει στα παραδοσιακά δρώμενα και τις τελετουργίες στην ελληνική μουσική και χορευτική παράδοση. Την επιστημονική και καλλιτεχνική επιμέλεια έχει ο Λάμπρος Λιάβας, καθηγητής Εθνομουσικολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
THE LIFO TEAM
Μια βραδιά με τα τραγούδια της Σωτηρίας Μπέλλου

Μουσική / Τα τραγούδια της Σωτηρίας συγκινούν ένα νέο κοινό

Μικρές ιστορίες που κυλάνε σαν νερό, μια φωνή που πατάει στη Μπέλλου χωρίς να τη μιμείται, κόσμος που δακρύζει ή κρατάει τον ρυθμό με το πόδι του. Ένας θρύλος είναι ζωντανός μπροστά μας χάρη στη Χριστίνα Μαξούρη, στη σκηνή του ΠΛΥΦΑ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Cutthroat

Μουσική / Το νοσταλγικό ραπ των Θεσσαλονικιών Cutthroat

Μια κολεκτίβα νέων καλλιτεχνών που πιστεύει πως η προώθηση της μουσικής ήταν πιο αποτελεσματική μέσω του Myspace και όταν τα CD μοιράζονταν χέρι με χέρι μόλις κυκλοφόρησε το «Perfect Blue», ένα ραπ άλμπουμ εμπνευσμένο από τα καρτούν και τα παιχνίδια των '90s και των '00s.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΤΑΤΣΗΣ
CHECK 10 χρόνια σκοτεινών και χορευτικών ηλεκτρονικών ήχων από την Bedouin Records

Μουσική / 10 χρόνια σκοτεινών και χορευτικών ηλεκτρονικών ήχων από την Bedouin Records

Μια κουβέντα με τον Salem Rashid Skourlis, τον ιδρυτή της ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας ακραίου και ambient ηλεκτρονικού ήχου, έναν Έλληνα που ζει μεταξύ Τόκιο και Μπανγκόκ και διαπρέπει στο εξωτερικό.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Κ.atou: «Kάποιοι χαλάνε λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Οι Αθηναίοι / Κ.atou: «Kάποιοι ξοδεύουν λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Η DJ που έχει δει στο Ντιτρόιτ να ακούνε το set της δυο κουνέλια έμαθε πρόσφατα τι πάει να πει «τέκνο με κ», ενώ η πόλη που πιστεύει ότι έχει την καλύτερη ηλεκτρονική σκηνή τώρα δεν είναι το Βερολίνο. Έχοντας ταξιδέψει σε τόσα μέρη, είναι χαρούμενη που ζει στην Αθήνα, αλλά δεν μπορεί να μείνει στο κέντρο της.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ