Ηarry Crosby, CHARIOT OF THE SUN, Black Sun Press, 1928
περπάτησαν στις πύλες των ματιών μου
σκαρφάλωσαν στα όρη του κορμιού μου
παρέλασαν στην έρημο της καρδιάς μου
κολύμπησαν στα ποτάμια του μυαλού μου
εισέβαλαν στο σκοτεινό δάσος της ψυχής μουαν ήμουν κανίβαλος θα τα έτρωγα
αν ήμουν ο Πιλάτος θα τα σταύρωνα
αν ήμουν Μάγος θα τα εξαφάνιζα
αν ήμουνα ο Ποσειδώνας θα τα βύθιζα
αν ήμουν διαρρήκτης θα τα έκλεβααλλά είμαι μια γέφυρα στον ήλιο
γέφυρα που οδηγεί μακριά απ'τον πόνο
γέφυρα που οδηγεί μακριά απ'τα πάθη
γέφυρα πάνω απ'την άβυσσο των ίσως
γέφυρα των ποδιών της Πόλια προς τον 'Ηλιο
Το ποίημα είναι για τα πόδια της Πόλια - πιο συγκεκριμένα για τα πόδια της Ρωσίδας ζωγράφου Polia Chentoff. Το έγραψε ο Χάρρυ Κρόσμπυ (Harry Crosby) το 1928. Η Πόλια ήταν ερωμένη του για ένα φεγγάρι. Ο Χάρρυ θα πεθάνει ένα χρόνο μετά, στα τριανταένα του, αυτοκτονώντας αφού πρώτα πυροβολήσει μια άλλη ερωμένη του, την εικοσάχρονη Ζοζεφίν.
Τα σώματά τους θα βρεθούν στο στούντιο ενός φίλου στο Hotel des Artistes της Νέας Υόρκης. Είναι κι οι δύο παντρεμένοι, η Ζοζεφίν μάλιστα νιόπαντρη. Τα νύχια των ποδιών του Χάρρυ ήταν βαμμένα κόκκινα. Στις πατούσες του ήταν χτυπημένα δύο τατουάζ, το πρώτο μ' έναν Χριστιανικό σταυρό και το άλλο μ' ένα παγανιστικό σύμβολο που έμοιαζε με ήλιο. Ο αστυνομικός που θα κάνει την αυτοψία το βράδυ της δεκάτης Δεκεμβρίου του 1929 θα ψελλίσει για τον Χάρρυ: «μα τι ωραίος άνδρας!».
Στη σύντομη ζωή του ο Χάρρυ Κρόσμπυ θα χορτάσει χρήμα, δόξα, φίλους, σεξ, έρωτα, βία, τέχνη. Γεννημένος το 1898 στη Βοστώνη, γόνος μιας από τις ισχυρότερες οικογένειες της πόλης (θείος του ο κροίσος J.P.Morgan), ζάμπλουτος, φοιτητής στο Χάρβαρντ και κούκλος. Γυρίζοντας ως ήρωας πολέμου το 1919 από τη Γαλλία (ο νεαρότερος με το παράσημο Croix de Guerre ως εθελοντής οδηγός ασθενοφόρου στον πρώτο παγκόσμιο) θεωρείται χρυσός γαμπρός για τις αριστοκρατικές παρθένες της Βοστώνης.
Ο Χάρρυ όμως δεν θα είναι ποτέ αυτός που ήταν πριν το σφαγείο του Βερντέν. Θα ερωτευτεί την μεγαλύτερή του, παντρεμένη με δύο παιδιά, Πόλλυ (Mary Phelps Jacob-Peabody), που λίγα χρόνια πριν είχε εφεύρει το σουτιέν όπως το ξέρουμε σήμερα. Γοητευμένος, την πείθει να πουλήσει την ευρεσιτεχνία στη Warner Brothers Corset Company, να χωρίσει και να τον παντρευτεί.
Η Πόλλυ θ' αλλάξει το όνομά της όνομα σε Καρές (που τελικά επικράτησε του αρχικού, προβοκατόρικου Kλειτορίς ) και θα φύγει μαζί του το 1922 για το Παρίσι αφήνοντας πίσω μια σοκαρισμένη Βοστώνη, μια Βοστώνη που σε λιγότερο από μια δεκαετία θα ξανασοκαριστεί (ακόμα πιο έντονα αυτή τη φορά) μετά τη θρυλική αυτοκτονία του Χάρρυ.
Ο Χάρυ και η Καρές Κρόσμπυ (Harry and Caresse Crosby) θα γίνουν τα σύμβολα της Lost Generation, της εμβληματικής χαμένης γενιάς του μεσοπολέμου στο Παρίσι. Με τα μηνιαία εμβάσματα απ' την Αμερική, θα ξεκινήσουν να ζουν ακραία και υπερβολικά- όσο πιο πολύ, όσο πιο νωρίς. Χορός, αλκοόλ, ναρκωτικά, τέχνη και σεξ (υπερβολικά πολύ σεξ),ορίζουν την καθημερινότητά τους. Οι χοροί στον περίφημο Μύλο του Ήλιου (Moulin de Soleil) θα γίνουν συνώνυμοι του ηδονισμού, της ελευθεριότητας και της χλιδής. Από τον μεσαιωνικό μύλο, λίγο έξω απ'το Παρίσι, που το ζευγάρι μετέτρεψε σε υψηλής αισθητικής βίλλα των οργίων θα περάσουν από τον Νταλί, τον Χεμινγουέι και τον Καρτιέ-Μπρεσσόν (που ερωτεύτηκε με πάθος την Καρές), μέχρι την ανήλικη Εύα Μπράουν (προ Χίτλερ) και τον μετέπειτα βασιλιά Γεώργιο ΣΤ', πατέρα της σημερινής Βασίλισσας Ελισσάβετ.
Ο Χάρρυ λατρεύει τον Ρεμπώ, τον Πόε, τις αποκρυφιστικές φιλοσοφίες. Γράφει ποιήματα και πειραματίζεται συνεχώς σε είδη και στυλ. Το 1928 ο μικρός εκδοτικός οίκος Narcisse που είχε ξεκινήσει με την Καρές, κυρίως για να εκδίδουν τα ποιήματά του, μετονομάζεται σε Βlack Sun Press, γράφοντας τη δική του, ξεχωριστή ιστορία στην πρωτοπορία του εικοστού αιώνα.
Στον μικρό αυτό εκδοτικό οίκο με έδρα το Παρίσι και σύμβολο τον αγαπημένο Μαύρο 'Ηλιο του Χάρρυ (σύμβολο τελειότητας, ενθουσιασμού, ελευθερίας και καταστροφής) θα εκδώσουν οι James Joyce, Kay Boyle, Hart Crane, Dos Passos, D.H.Lawrence, Ezra Pound, Ernest Hemingway, Laurence Stern, Archibald MacLeish, Αnais Nin– κι άλλοι,κι άλλοι πολλοί νέοι τότε, επιτομή της παγκόσμιας λογοτεχνίας, αργότερα.
Ο Χάρρυ κι η Καρές προσφέρουν τα πάντα στους προστατευόμενούς τους. Από χρήματα μέχρι σεξ και ψυχολογική στήριξη. Ο Hart Crane (που θα αυτοκτονήσει δύο χρόνια μετά τον Χάρρυ) έγραψε το μεγαλύτερο μέρος του ποιητικού του αριστουργήματος Η Γέφυρα (The Bridge) φιλοξενούμενος στα σπίτια των Κρόσμπυ στο Παρίσι, ενώ η Αναΐς Νιν χρωστάει την στροφή της στην ερωτική λογοτεχνία στην επιμονή και στις συμβουλές της Καρές, που διατέλεσε ghost writer σε κατά παραγγελία πορνό, βγάζοντας από τη δύσκολη θέση τον πραγματικό συγγραφέα και φίλο της Χένρυ Μίλλερ. Οι Κρόσμπυ αγαπούν τους καλλιτέχνες που προωθούν,πιστεύουν σ' αυτούς και ξέρουν να διακρίνουν το πραγματικό ταλέντο, «ακόμα κι απ' τον τρόπο που κάποιος πλένει τα χέρια του».
Το πάρτυ για τον Χάρρυ θα τελειώσει απότομα στις 10 Δεκεμβρίου του 1929. Ο τύπος θα ξεχάσει για λίγο την Γουόλ Στρητ και το Κραχ και θα παραληρεί για το ζευγάρι των παράνομων εραστών.
Η Καρές θα αποδειχθεί πιο ανθεκτική από τον σκοτεινό Χάρρυ. Θα ιδρύσει τον οργανισμό Women for Peace και θα κρατήσει το Βlack Sun Press ως τις αρχές της δεκαετίας του πενήντα. Απ' τις εκδόσεις αυτές θα κυκλοφορήσει και το αβάν γκαρντ περιοδικό Portfolio, το τελευταίο τεύχος του οποίου (καλοκαίρι 1947) είναι αφιερωμένο στην ελληνική πρωτοπορία με συνεργασίες του Κάλας, του Καμπά, του Εγγονόπουλου, του Χατζηκυριάκου-Γκίκα, του Μόραλη.
Η Καρές αγαπούσε ιδιαίτερα την Ελλάδα, (είναι αυτή που βοήθησε τον νεαρό γλύπτη Τάκη να φύγει για το Παρίσι) και ονειρευόταν ένα Κέντρο παγκόσμιας ειρήνης με κέντρο τους Δελφούς. Οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις της εποχής την απομάκρυναν ως «ανεπιθύμητη» και στράφηκε στην Κύπρο και τον Μακάριο,αλλά τα πολιτικά γεγονότα ματαίωσαν και τα εκεί σχέδια.
Τελικά, στις αρχές του εξήντα, θα αγοράσει το Castello di Rocca Siniblada, μια ερειπωμένη Παπική έπαυλη του 16ου αιώνα, και θα τη μετατρέψει σε παγκόσμιο καλλιτεχνικό κέντρο, διοργανώνοντας σεμινάρια και φιλοξενώντας καλλιτέχνες απ' όλο τον κόσμο για ολόκληρους μήνες.
Η Καρές θα εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο το 1970, στα εβδομηνταοχτώ της. Μετά τον θάνατο του Χάρρυ απέφευγε να μιλάει πολύ για την κοινή τους ζωή. Κάποιοι θεώρησαν ότι του κρατούσε μεγάλο θυμό γιατί δεν αυτοκτόνησαν μαζί, όπως της είχε υποσχεθεί όταν πρωτογνωρίστηκαν.
σχόλια