«Βεβήλωση» της Δ. Πατρικαράκου: Μια σπάνια μαρτυρία σεξουαλικής κακοποίησης στους κόλπους της οικογένειας

«Βεβήλωση» της Δ. Πατρικαράκου: Μια σπάνια μαρτυρία σεξουαλικής κακοποίησης στους κόλπους της οικογένειας Facebook Twitter
Δ. Πατρικαράκου
0

«Είναι αργά, είμαι στο κρεβάτι μου, αλλά δεν με έχει πάρει ακόμα ο ύπνος. Ακούω βήματα. Όπως πάντα, εύχομαι να μην καταλήξουν εδώ. Καταλήγουν όμως... Κάνω πως κοιμάμαι. Αυτό κάνω πάντα... Αρχίζει να με χαϊδεύει στην πλάτη. Ξέρει ότι μ' αρέσει το μασάζ... Η λέξη "μασάζ" ήταν από τις πρώτες που έμαθα ως παιδί... Έτσι πρέπει να ξεκίνησε κι εκείνος, εκμεταλλευόμενος αυτήν την παιδική μου αδυναμία... Το χέρι του περνάει βιαστικά από τον ποπό μου και ξεκινάει να με χαϊδεύει στους μηρούς... Το χέρι του είναι στο κουτάκι μου. Το σιχαίνομαι αυτό που συμβαίνει. Γιατί δεν καταλαβαίνει ότι δε θέλω; Βγάζω ήχους, υποκρινόμενη την κοιμισμένη, μουγκρητά δυσαρέσκειας που ξέρω ότι δείχνουν ξεκάθαρα ότι δυσανασχετώ. Αλλά δεν σταματάει»...

Οι παραπάνω φράσεις δεν προέρχονται από μυθιστόρημα. Είναι αντλημένες από το βιβλίο της Δήμητρας Πατρικαράκου «Βεβήλωση» (εκδ. Αρμός, 2014), μια εξαιρετικά σπάνια για τα ελληνικά δεδομένα επώνυμη μαρτυρία γύρω από ένα φαινόμενο πολύ πιο συχνό απ' ό,τι μας βολεύει να πιστεύουμε: τη σεξουαλική κακοποίηση μέσα στους κόλπους της οικογένειας, ένα από τα ισχυρότερα, ακόμα και στις μέρες μας, ταμπού.

Αξίζει να σημειώσει κανείς πως η μαρτυρία της Πατρικαράκου προηγήθηκε του κινήματος #MeToo κι επιπλέον έχει αρκετά κοινά στοιχεία με το σκάνδαλο που συγκλονίζει τώρα τη Γαλλία με επίκεντρο τον διάσημο και μέχρι πρότινος πανίσχυρο πολιτικό επιστήμονα Ολιβιέ Ντιαμέλ (σ.σ η κόρη του Μπερνάρ Κουσνέρ και προγονή του Ντιαμέλ, Καμίγ Κουσνέρ, εγκαλεί τον τελευταίο μέσω του βιβλίου της "Lafamiliagrande" για αιμομιξία, με θύμα τον δίδυμο αδελφό της όταν ήταν έφηβος).

Το έγκλημα της σεξουαλικής κακοποίησης όταν δημοσιευόταν το βιβλίο της είχε παραγραφεί. Όσο πάντως η ίδια διερευνούσε το ενδεχόμενο να στραφεί δικαστικά εναντίον του πατριού της, η αντιμετώπιση που της επιφυλάχθηκε από γυναίκα εισαγγελέα, σε ανθρώπινο επίπεδο και μόνο, ήταν, όπως γράφει, αποκαρδιωτική.

Η 43χρονη σήμερα Πατρικαράκου χρειάστηκε δύο χρόνια ψυχοθεραπείας για να παραδεχθεί ότι η συμπεριφορά του πατριού της ήταν εγκληματική. Όπως γράφει στη «Βεβήλωση», οι επισκέψεις του στο δωμάτιό της γίνονταν με τέτοια συχνότητα, ώστε αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της παιδικής κι εφηβικής της ζωής.

Για καιρό η ίδια υποτιμούσε τη σοβαρότητα της κατάστασης. Αρνούνταν να πιστέψει ότι ο άνθρωπος με τον οποίο μεγάλωσε και αγαπούσε σαν πατέρα «ήταν τόσο σκάρτος». Κι ενώ οι ειδικοί υποστηρίζουν πως τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης παραλύουν από ντροπή, εκείνη «ποτέ δε με λυπήθηκα» ισχυρίζεται, «ποτέ δεν ντράπηκα, ποτέ δεν ένιωσα ότι μπορεί να έφταιξα εγώ». Η οργή, πάντως, δεν έλεγε να κοπάσει μέσα της. Καρπός αυτής της οργής υπήρξε το βιβλίο της. Και μαζί, καρπός της φιλοδοξίας της να πάψει ο κόσμος να φοράει παρωπίδες, ν' ανοίξουν κι άλλα θύματα το στόμα τους.

Έχουμε την εντύπωση ότι τέτοια εγκλήματα δεν συμβαίνουν σε καθωσπρέπει σπίτια. Νομίζουμε πως αφορούν οικογένειες κοινωνικά περιθωριοποιημένες, τσακισμένες από κάθε λογής προβλήματα –εξαρτήσεων από ουσίες, ανέχειας, αμορφωσιάς– και ότι διαπράττονται από πλάσματα σαλεμένα ή από ανθρωπόμορφα τέρατα.

Διαβάζοντας κανείς τη «Βεβήλωση», βλέπει αυτά τα στερεότυπα ν' ανατρέπονται. Η Πατρικαράκου μεγάλωσε μεταξύ Νέου Ψυχικού και Διονύσου, φοίτησε σε ακριβό ιδιωτικό σχολείο, κι όσο εξαρτιόταν από τους δικούς της δεν στερήθηκε τίποτε. Ο δε πατριός της, στον αντίποδα του κλασικού βίαιου άντρα, έδειχνε να τη νοιάζεται ειλικρινά.

«Πόσο πιο εύκολα θα ήταν τα πράγματα, τα συναισθήματα και οι αποφάσεις, αν οι "κακοί" ήταν όπως στις χολιγουντιανές ταινίες δράσης» διαβάζουμε. «Ήμουν μικρό παιδί όταν τον πρωτογνώρισα, κι εκείνος με το κέφι του, τη ζωντάνια του και το χρόνο που μου διέθεσε με κέρδισε».

Ωστόσο, με το που μπήκε στην εφηβεία, ο έλεγχος που της ασκούσε ο συγκεκριμένος άνθρωπος φάνταζε στα μάτια της υπέρμετρος, ασφυκτικός. Κάπως έτσι, ομολογεί, μπήκαν ψύλλοι στ' αυτιά της κι άρχισε να σιγοβράζει μέσα της η σπίθα της επανάστασης. Τότε μόνο τόλμησε να εκμυστηρευτεί στη μητέρα της τι συνέβαινε από τα έντεκα ως τα δεκαεπτά της στο δωμάτιό της, με την ελπίδα ότι στο πρόσωπό της θα βρει έναν πολύτιμο σύμμαχο.

Όπως αποδείχτηκε, μετά το πρώτο σοκ κι αφού ο πατριός ομολόγησε την ενοχή του, ανύποπτος ότι μαγνητοφωνούνται τα λόγια του, η μητέρα της Πατρικαράκου, μολονότι είχε δύο μικρότερες κόρες ακόμη, κατέφυγε από ανασφάλεια στον ρόλο της απατημένης συζύγου, έχωσε το πρόβλημα κάτω από το χαλάκι, και όλη η οικογένεια συνέχισε να πορεύεται σαν να μην είχε μεσολαβήσει το παραμικρό...

Όπως φαίνεται από τη «Βεβήλωση», η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει και ώθησε την Πατρικαράκου να δημοσιοποιήσει το 2014 την ιστορία της ήταν οικονομικής φύσεως. Έχοντας κατ' επανάληψιν εξυπηρετήσει τους δικούς της, μπαίνοντας εγγυήτρια στα δάνεια που ζητούσαν για τις χρεοκοπημένες πια επιχειρήσεις τους, βρέθηκε να χρωστάει στις τράπεζες 1,5 εκατ. ευρώ. Τι κι αν η ίδια, μετά τις μεταπτυχιακές σπουδές της, σταδιοδρόμησε μ' επιτυχία ως σύμβουλος επιχειρήσεων; Δεν μπορεί ν' αποκτήσει τίποτε στ' όνομά της, γιατί θα κατασχεθεί. «Αυτή είναι άλλη μια κακοποίηση που συνεχίζεται ακόμα και δεν μπορώ να κάνω απολύτως τίποτε για να τη σταματήσω. Πονάει πολύ».

Το ουρλιαχτό της Πατρικαράκου, με το οποίο ξεμπροστιάζεται δημόσια η οικογένειά της, πέραν όλων των άλλων, θα μπορούσε να εκληφθεί και ως πράξη εκδίκησης. Το έγκλημα της σεξουαλικής κακοποίησης όταν δημοσιευόταν το βιβλίο της είχε παραγραφεί. Όσο, πάντως, η ίδια διερευνούσε το ενδεχόμενο να στραφεί δικαστικά εναντίον του πατριού της, η αντιμετώπιση που της επιφυλάχθηκε από γυναίκα εισαγγελέα, σε ανθρώπινο επίπεδο και μόνο, ήταν, όπως γράφει, αποκαρδιωτική.

Μαρτυρία που διαβάζεται απνευστί, ικανή να προκαλέσει πολύ έντονα συναισθήματα, η «Βεβήλωση» συνοδεύεται από δύο κατατοπιστικά επίμετρα: του συγγραφέα και μεταφραστή Λύο Καλοβυρνά, με την ιδιότητα του συμβούλου ψυχικής υγείας, και της δικηγόρου Νίνας Αγγελοπούλου η οποία δίνει μια εικόνα του ισχύοντος νομικού πλαισίου για την προστασία των παιδιών που θυματοποιούνται, καθώς κι όσων μένει να γίνουν ακόμα σε επίπεδο εκπαίδευσης, πληροφόρησης και συντονισμού των αρμόδιων υπηρεσιών.

Στα χρόνια που μεσολάβησαν από την έκδοση του βιβλίου της Πατρικαράκου, σε αντίθεση μ' ό,τι συνέβη στο εξωτερικό, ο δημόσιος λόγος στην Ελλάδα για τη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων –αλλά και ενηλίκων– ήταν σχεδόν ανύπαρκτος. Η πρόσφατη καταγγελία, εν τούτοις, της Σοφίας Μπεκατώρου για τον βιασμό της όσο ήταν νεαρή προπονούμενη από παράγοντα της ομοσπονδίας ιστιοπλοΐας, σπάει κι άλλο το τείχος της σιωπής.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Βουβό κύμα: Ο παράγοντας της ψυχικής υγείας στην πανδημία

Βίβιαν Στεργίου / Βουβό κύμα: Ο παράγοντας της ψυχικής υγείας στην πανδημία

Η ψυχική υγεία υποτιμάται, κάθε φορά που τα μέτρα αλλάζουν αιφνιδιαστικά, λες και η χώρα συμμετέχει σε κάποιο πείραμα για την ικανότητα προσαρμογής μας στις αιφνίδιες μεταβολές δεδομένων.
ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Βιβλίο / Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Η συγγραφέας και ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου μιλά για την εποχή μας, τον χώρο της εκπαίδευσης και την ταυτότητα του νεοέλληνα.   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Βιβλίο / «Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Ο Ντόναλντ Σασούν, ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και άλλοτε στενός φίλος, συνεργάτης και επιμελητής των βιβλίων του Έρικ Χoμπσμπάουμ, μιλά στη LiFO.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Βιβλίο / Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Η συγγραφέας του βιβλίου “Diva”, Ντέζι Γκούντγουιν, τονίζει με άρθρο της στον Guardian ότι το να χαρακτηρίζει κανείς τη ζωή της κορυφαίας τραγουδίστριας τραγική, σημαίνει ότι την αδικεί κατάφωρα.
THE LIFO TEAM
Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Βιβλίο / Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Ο Βρετανός ιστορικός Πολ Κάρτλετζ αποκαθιστά την ιστορική πόλη της αρχαιότητας που αντιμετώπιζαν υπεροπτικά οι Αθηναίοι. Δείχνει πώς τα θηβαϊκά θέματα επιβιώνουν στη σύγχρονη τέχνη, γράφει για τον Επαμεινώνδα που είχε έναν μόνο τραχύ μανδύα, παρουσιάζει την κοινωνία που δημιουργεί τον Ιερό Λόχο, ένα στρατιωτικό σώμα που αποτελείται αποκλειστικά από εραστές και ερώμενους.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Συζητώντας για ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας, τους δωσίλογους της Κατοχής

Βιβλίο / Oι δωσίλογοι, ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας

Μέσα από την έρευνά του σε αρχεία που μέχρι σήμερα παραμένουν κλειστά ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης εξετάζει τα γεγονότα και τα πρόσωπα που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές σε μια πολύπαθη και αιματηρή για την Αθήνα περίοδο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Βιβλίο / Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Το Λίγα Λόγια για μένα της Καλλιρρόης Παρούση είναι ένα μυθιστόρημα με ποιητικό λόγο που το νεανικό κοινό το ανακάλυψε μέσω word of mouth. Και όπως λέει και ένας φίλος της «ένα καλό βιβλίο είναι σαν μία νάρκη, δεν ξέρεις σε ποιανού την ψυχή θα σκάσει».
M. HULOT
Γκαζμέντ Καπλάνι «Με λένε Ευρώπη»

Το πίσω ράφι / «Με λένε Ευρώπη»: Το βιβλίο ενός Αλβανού μετανάστη για τις περιπέτειές του στην Ελλάδα

Ο Γκαζμέντ Καπλάνι εναλλάσσει την εμπειρία του στην Ελλάδα με τις μικρές οδύσσειες ανθρώπων που άφησαν πίσω την πατρίδα τους, σε ένα βιβλίο που κινείται διαρκώς μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας και καταπιάνεται με το ανεξάντλητο θέμα της μετανάστευσης και της ταυτότητας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

The Book Lovers / Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

O Νίκος Μπακουνάκης συζητά με τον μουσικό και συνθέτη Larry Gus, aka Παναγιώτη Μελίδη, για τα βιβλία που επηρέασαν τη μουσική του. Πρόκειται για έναν εντελώς ιδιοσυγκρασιακό αναγνώστη.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
«Μέχρι τον Αύγουστο»: Το ‘χαμένο’ μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Βιβλίο / «Μέχρι τον Αύγουστο»: Το «χαμένο» μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Το βιβλίο προσφέρει στιγμιαίες απολαύσεις, αλλά είναι ολοφάνερα ημιτελές και πολλά σημεία του μοιάζουν τόσο κακογραμμένα που καθιστούν απολύτως κατανοητή την επιθυμία του συγγραφέα να μην εκδοθεί ποτέ.
THE LIFO TEAM
Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Βιβλίο / Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Ο βραβευμένος συγγραφέας που μόλις κυκλοφόρησε τη συλλογή διηγημάτων του με τον διφορούμενο τίτλο «Τέλος Πάντων» εξηγεί, μεταξύ πολλών άλλων, γιατί τον απασχολούσε συνέχεια το τέλος του κόσμου, σε σημείο που του έγινε εμμονή.
M. HULOT
Πέρα από τις Ακυβέρνητες πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του 1967

Lifo Mini – Series / Πέρα από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του '67

H Κωνσταντίνα Βούλγαρη σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Στρατή Τσίρκα, μιλά για τη φιλία του με τον Σεφέρη, την πολιτική του δράση μέσα στη Δικτατορία, αλλά και για το πώς έπεισε τον Παύλο Ζάννα να μεταφράσει Προυστ, μέσα στη φυλακή. Στο podcast ακούγονται για πρώτη φορά αποσπάσματα από διάλεξη που είχε δώσει ο Σ. Τσίρκας μαζί με τον Α. Kοτζιά.
THE LIFO TEAM
Σέρχιο Πιτόλ «Συζυγική ζωή»

Το Πίσω Ράφι / «Η συζυγική ζωή»: Η απολαυστική σάτιρα του Σέρχιο Πιτόλ για τις δηλητηριασμένες σχέσεις

Μέσα από τις απέλπιδες προσπάθειες μιας γυναίκας ν’ απαλλαγεί οριστικά από τον άπιστο σύζυγό της, με τη λοξή και ειρωνική ματιά του, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Λατινοαμερικανούς συγγραφείς μεταμορφώνει σε φάρσα αυτό που άλλοι θα έβλεπαν ως τραγωδία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Paul Lynch

Βιβλίο / Paul Lynch: «Υπάρχουν συγγραφείς που παίζουν στο κέντρο του γηπέδου, εγώ παίζω στα άκρα»

Ο πέμπτος Ιρλανδός συγγραφέας που παίρνει το Booker εξηγεί στη Βένα Γεωργακοπούλου γιατί στην Ιρλανδία βγαίνουν τόσο σημαντικά βιβλία, περιγράφει πως σε μια λαϊκή σχολίασαν το βραβευμένο βιβλίο του ως «πολύ μαύρο» και πως αν καθόταν να γράψει κάτι για να κερδίσει, αυτό δεν θα ήταν το «Τραγούδι του προφήτη».
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Nανά Δαρειώτη: «Ε. Ζολά, Κ. Μπλίξεν και Ε. Βουτσινά - Οι συγγραφείς που θα με συνδέουν πάντα με την κουλτούρα του φαγητού»

The Book Lovers / «Ο Ζολά, η Μπλίξεν και η Βουτσινά θα με συνδέουν πάντα με την κουλτούρα του φαγητού»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την δημοσιογράφο γεύσης Νανά Δαρειώτη για όλα εκείνα τα βιβλία που την διαμόρφωσαν αλλά και για τα αστυνομικά μυθιστορήματα που την ξαναέβαλαν στον κόσμο της ανάγνωσης μετά από μια βασανιστική περίοδο long covid που πέρασε τελευταία.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ