Οι αρχαίοι άνθρωποι εξαφανίστηκαν λόγω τεμπελιάς;

Οι αρχαίοι άνθρωποι εξαφανίστηκαν λόγω τεμπελιάς; Facebook Twitter
Ο Ceri Shipton, αρχαιολόγος στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, δήλωσε ότι ο «τεμπέλικος» τρόπος με τον οποίο ο H. Erectus έφτιαχνε εργαλεία και συγκέντρωνε πόρους έπαιξε κάποιο ρόλο στην εξαφάνιση του είδους.
2

Στη σύγχρονη κοινωνία, κάποιος μπορεί να είναι τεμπέλης και να μη χρειαστεί ποτέ να αντιμετωπίσει σοβαρές συνέπειες γι' αυτό. Αν δε μπορείς να μαγειρέψεις, παραγγέλνεις απ' έξω. Αν θες να πας οπουδήποτε, καλείς ένα ταξί. Αλλά σύμφωνα με μία νέα αμφιλεγόμενη μελέτη, δεν θα μπορούσαμε να πούμε το ίδιο για τον Homo erectus, έναν αρχαίο συγγενή του είδους μας. Στην εν λόγω μελέτη επιστήμονες ισχυρίζονται ότι ήταν η νωθρότητα που οδήγησε τον H. erectus στην εξαφάνιση.


Ένας από τους συντάκτες της μελέτης και αρχαιολόγος στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, ο Ceri Shipton, εξήγησε σε μία δήλωση ότι ο «τεμπέλικος» τρόπος με τον οποίο ο H. erectus έφτιαχνε εργαλεία και συγκέντρωνε πόρους έπαιξε κάποιο ρόλο στην εξαφάνιση του είδους.

Λέει ότι «φαίνεται πως δεν πίεζαν τον εαυτό τους» και ισχυρίζεται ότι οι αυτοί οι πρώτοι άνθρωποι «δεν είχαν την ίδια αίσθηση περιέργειας που έχουμε εμείς». Αυτός ο ισχυρισμός, βέβαια, είναι προβληματικός για πολλούς λόγους.

Ανάλυση του σχεδίου και του βάρους των πέτρινων εργαλείων όπως αιχμηρές πέτρες, τσεκούρια και μπαλτάδες που βρέθηκαν στο Saffaqah έδειξαν ότι οι ανθρωπίνοι που τα χρησιμοποιούσαν ήταν «δυνατοί και επιδέξιοι» αλλά συγχρόνως και «τεχνολογικά συντηρητικοί και χρησιμοποιούσαν στρατηγικές με την λιγότερη δυνατή προσπάθεια για εύρεση τροφή και μεταφορά εργαλείων».


Το άρθρο, που δημοσιεύτηκε στο PLOS One στα τέλη Ιουλίου, περιλαμβάνει μία ανάλυση πέτρινων εργαλείων που βρέθηκαν στην αραβική χερσόνησο, αλλά όπως έχουν τονίσει κριτικοί του, δεν αποδεικνύει ότι τα εργαλεία ανήκαν όντως στον H. erectus.

Ο Chris Stringer, επικεφαλής ερευνών για την ανθρώπινη εξέλιξη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, που δεν έλαβε μέρος στη συγκεκριμένη έρευνα, εξηγεί ότι ο ισχυρισμός πως ο H. erectus ήταν τεμπέλης «φαίνεται σαν μία πολύ μεγάλη εξαγωγή συμπεράσματος από μία μόνο περιοχή» και συμπληρώνει ότι «χωρίς ανθρώπινα απολιθώματα και με ανακριβή χρονολόγηση, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ποιο είδος έφτιαξε αυτά τα εργαλεία».

Εν τω μεταξύ, ο Huw Groucutt, μεταδιδακτορικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και ένας από τους επιστήμονες που συνέταξαν τη μελέτη, εξήγησε στο Twitter ότι ο σχολιασμός που έκανε ο Shipton στη δήλωση του πανεπιστημίου δεν αντανακλούσε τη δική του ερμηνεία για τα ευρήματα.

Στο άρθρο δηλώνεται ότι θα γίνουν νέες επιτόπιες έρευνες στη περιοχή Saffaqah στην κεντρική Αραβία με σκοπό να «γίνει γνωστό το πώς οι ανθρωπίνοι (σ.σ. ευρύτερη ταξινομική βαθμίδα στην οποία ανήκει και ο σύγχρονος Homo sapiens) προσαρμόστηκαν σε αυτή τη περιοχή».

Ανάλυση του σχεδίου και του βάρους των πέτρινων εργαλείων όπως αιχμηρές πέτρες, τσεκούρια και μπαλτάδες που βρέθηκαν στο Saffaqah έδειξαν ότι οι ανθρωπίνοι που τα χρησιμοποιούσαν ήταν «δυνατοί και επιδέξιοι» αλλά συγχρόνως και «τεχνολογικά συντηρητικοί, χρησιμοποιώντας στρατηγικές με τη λιγότερη δυνατή προσπάθεια για εύρεση τροφή και μεταφορά εργαλείων».

Με λίγα λόγια, ενώ υπήρχαν καλύτερες πέτρες τριγύρω για την κατασκευή των εργαλείων, οι ανθρωπίνοι που έφτιαξαν αυτά τα αντικείμενα στο Saffaqah είδαν τις πέτρες κοντά στον καταυλισμό τους και αποφάσισαν ότι ήταν αρκετά καλές.

Οι αρχαίοι άνθρωποι εξαφανίστηκαν λόγω τεμπελιάς; Facebook Twitter
O Dr. Ceri Shipton σε ανασκαφή στο Saffaqah στην κεντρική Αραβία.


Οι ανθρωπίνοι αυτοί κατασκεύαζαν πέτρινα εργαλεία – ειδικά τα τσεκούρια που οι αρχαιολόγοι έχουν συνδέσει με τον Homo erectus. Από την οπτική του Shipton, η χαμηλή ποιότητα αυτών των εργαλείων υποδεικνύει ότι οι δημιουργοί τους –που πιστεύει ότι ήταν Homo erectus– δεν είχαν ροπή προς την τεχνολογική πρόοδο.


«Για να φτιάξουν τα πέτρινα εργαλεία τους θα χρησιμοποιούσαν ό,τι πέτρες έβρισκαν γύρω από τον καταυλισμό τους, που ήταν σχετικά χαμηλής ποιότητας σε σχέση με αυτά που έφτιαξαν άλλου κατασκευαστές εργαλείων αργότερα», είπε ο Shipton. «Στον χώρο που ερευνήσαμε, υπήρχε μια βραχώδης προεξοχή με ποιοτική πέτρα σε μικρή απόσταση, σε έναν μικρό λόφο... ήξεραν ότι ήταν εκεί, αλλά επειδή είχαν επαρκείς πόρους φαίνεται να σκέφτηκαν "γιατί να ασχοληθούμε;"».

Αν και το σχέδιο αυτών των τσεκουριών συνήθως συνδέεται με τον Homo erectus, κριτικοί της μελέτης διατείνονται ότι δεν παρουσιάζονται επαρκή στοιχεία για να πούμε ότι ο H. erectus έφτιαξε τα εργαλεία στο Saffaqah, πόσο μάλλον να υποστηρίξουμε ότι ήταν τεμπέληδες.

Όταν ρωτήθηκε αν είναι ασφαλές να προβούμε στο συμπέρασμα ότι οι αρχαίοι άνθρωποι ήταν τεμπέληδες και αν γίνεται να το κάνουμε αυτό με βάση την ποιότητα κάποιων εργαλείων, ο καθηγητής ανθρώπινης εξέλιξης στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον, Bernard Wood, απάντησε «όχι» και «όχι».

 
Η ερμηνεία του Shipton συγκρούεται και με μία άλλη αμφιλεγόμενη μελέτη για τον Homo erectus, που στην ουσία ισχυρίζεται ότι οι άνθρωποι αυτοί ταξίδευαν στη θάλασσα, σε όλο το κόσμο, και μιλούσαν ο ένας με τον άλλο – κάτι που δεν φαίνεται καθόλου τεμπέλικο. Αλλά οι περισσότεροι επιστήμονες δεν συμφωνούν ούτε και με αυτή την υπόθεση.


Έτσι γυρίζουμε εκεί που ξεκινήσαμε: Γνωρίζουμε ότι οι αρχαίοι άνθρωποι έζησαν 1,89 εκατομμύρια με 143.000 χρόνια πριν, πιθανόν είχαν κάποια διασταύρωση με τον αρχαίο Homo sapiens, και κατά τη διάρκεια της ύπαρξής τους, έγιναν ψηλότεροι, λεπτότεροι και απέκτησαν μεγαλύτερο εγκέφαλο από τους προηγούμενους. Τα υπόλοιπα παραμένουν ένα μυστήριο.

Το εάν ήταν τεμπέληδες ή όχι παραμένει υπό συζήτηση, αλλά ο H. erectus θεωρείται γενικά το πρώτο ανθρώπινο είδος που έζησε περισσότερο. Εάν ισχύει αυτό, τότε, όσο νωθροί κι αν ήταν, κάτι πρέπει να έκαναν σωστά.

Με πληροφορίες από Inverse / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΟΦΙΑ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ

Αρχαιολογία & Ιστορία
2

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ου αιώνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ού αιώνα;

Χάρη σε ένα κληροδότημα, ιδρύεται στις αρχές του 20ου αιώνα επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας ένα νοσοκομείο το οποίο στεγάζει την έδρα της Νευροψυχιατρικής του ΕΚΠΑ. Ένα νοσοκομείο του οποίου η σχέση με το Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και με τις κοινωνικές μεταβολές στην πόλη και στη χώρα είναι άρρηκτες. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά για την ιστορία του Αιγινητείου με την ιστορικό Δέσπω Κριτσωτάκη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας και η μοντέρνα ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας στη ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Η οπερέτα στην Αθήνα ανθίζει και εξελίσσεται εν μέσω μεγάλων ιστορικών γεγονότων: Βαλκανικοί πόλεμοι, εθνικός διχασμός και αργότερα η Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν η οπερέτα μια διέξοδος για τους Αθηναίους της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Αλέξανδρο Ευκλείδη για την ιστορία και τους μεγάλους σταθμούς της αθηναϊκής οπερέτας.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος και η έρευνα του για τους κατοίκους της Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος της Αθήνας

Πρωτοπορία, όραμα, κοσμοπολιτισμός: Τα υλικά με τα οποία ήταν φτιαγμένος ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Μαριάννα Χαριτωνίδου για την δράση, την έρευνά του για τους κατοίκους της Αθήνας, την παρακαταθήκη του στην πόλη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ρεπορτάζ / Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ποιος είναι ο διαβόητος Βρετανός λαθρέμπορος από την εταιρεία του οποίου ανακτήθηκαν πρόσφατα εκατοντάδες αρχαιότητες μετά από μακροχρόνια διεκδίκηση από το ελληνικό Δημόσιο;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σχέδια για τις Απόκριες του 1933 και τα έθιμα της Παλιάς Αθήνας

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι παληές αθηναϊκές Απόκρηες»: Πώς γιορτάζονταν πριν έναν αιώνα;

Μια σειρά από σχέδια που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Παναθήναια» σχετικά με τις Απόκριες και άρθρα από το περιοδικό «Μπουκέτο» για τα αποκριάτικα έθιμα της παλιάς Αθήνας.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Πού μπορούμε να δούμε το Ανάκτορο των Γιγάντων σε μια βόλτα μας στο κέντρο της πόλης και τι συμβολίζουν τα γλυπτά που υπάρχουν στο πρόπυλο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον αρχαιολόγο Γιάννη Θεοχάρη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ιστορία μιας πόλης / ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ποια ήταν η ολιγομελής ομάδα ΠΕΑΝ που έμεινε στην ιστορία για τις ριψοκίνδυνες δράσεις της ενάντια στους Ναζί; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου για την Πανελλήνιο Ένωση Αγωνιζομένων Νέων.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Ιστορία μιας πόλης / Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Στις 2 Αυγούστου του 338 π.Χ. ο Φίλιππος Β’ οδηγεί τους Μακεδόνες σε μία μάχη η έκβαση της οποίας θα αλλάξει τον κόσμο. Τι σήμανε για τη Μακεδονία, την Αθήνα και τον ελλαδικό χώρο η Μάχη της Χαιρώνειας; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Παναγιώτη Ιωσήφ, συνεπιμελητή της έκθεσης που έχει ως θέμα την ιστορική μάχη και τρέχει αυτό το διάστημα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια (πριν έναν αιώνα)

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, πριν από έναν αιώνα

Η LiFO, σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, θα παρουσιάσει μια σειρά από ανέκδοτα και σπάνια ντοκουμέντα για διάφορα θέματα από τη λαμπρή, ή και όχι τόσο, ιστορία του τόπου μας. Ξεκινάμε με τον ιστορικό σταθμό του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, που δεν ήταν πάντοτε υπόγειος.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ιστορία μιας πόλης / Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ποιοι κάνουν χρήση ναρκωτικών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα στην Ελλάδα και ποιο είναι το κοινωνικό αποτύπωμα των ναρκωτικών στην Αθήνα της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον ιστορικό και ερευνητή Κωστή Γκοτσίνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινή ζωή των ανθρώπων πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινότητα πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Μια νέα έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο αποκαλύπτει τη ζωή των Ρωμαίων που έζησαν μέσα στις τάξεις του στρατού της Αυτοκρατορίας και την υπηρέτησαν πιστά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Η Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα, διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου-Ιδρύματος Αλεξανδρινού Πολιτισμού, που σκάβει στην Αλεξάνδρεια από το 1998 μιλά για τις ανασκαφές που πραγματοποιεί εκεί, τα μέχρι στιγμής ευρήματα, τον Μεγαλέξανδρο, τη σχέση του με την Αίγυπτο και το πολυσυζητημένο ντοκιμαντέρ του Netflix, στο οποίο συμμετείχε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στοά Νικολούδη, Σαρόγλειο, Μέγαρο Υπατία: Τα έργα του Α. Νικολούδη έδωσαν ευρωπαϊκό αέρα στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Στοά Νικολούδη, Σαρόγλειο, Μέγαρο Υπατία: Τα έργα του Α. Νικολούδη έδωσαν ευρωπαϊκό αέρα στην Αθήνα

Τα κτίρια του Αλέξανδρου Νικολούδη υπάρχουν παντού στην Αθήνα. Όμως γιατί γνωρίζουμε τόσο λίγα γι' αυτόν τον αρχιτέκτονα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την Αμαλία Κωτσάκη.
THE LIFO TEAM
Βυζάντιο και Αφρική: Μια έκθεση με τα εκπληκτικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός ανεξερεύνητου κόσμου

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αφρική και Βυζάντιο: Τα εκπληκτικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός ανεξερεύνητου κόσμου

Μέσα από σπάνια αντικείμενα η νέα έκθεση του Met αφηγείται την κεντρική θέση της Αφρικής στα διηπειρωτικά δίκτυα εμπορίου και πολιτιστικών ανταλλαγών με το Βυζάντιο.
THE LIFO TEAM
Οι δυτικοί λόφοι της αρχαίας Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Πνύκα, Νυμφών, Φιλοπάππου: Οι δυτικοί λόφοι της αρχαίας Αθήνας

H Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τη Λήδα Κωστάκη και τον Μάρκο Κατσιάνη για τους τρεις λόφους που βρίσκονται απέναντι από την Ακρόπολη (Πνύκας, Νυμφών και Μουσών-Φιλοπάππου) και καθόρισαν την εξέλιξη του αστικού ιστού της Αθήνας.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ

σχόλια

1 σχόλια