Τελείωσε το θέατρο Τέχνης το 2008. Η πρώτη του συμμετοχή σε παράσταση ήταν στην Μικρή Επίδαυρο, στο «Όνειρο θερινής νυκτός» σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη. Είναι ο φετινός νικητής του βραβείου Χορν. 29 ετών σήμερα, ο Μιχάλης Σαράντης θα δουλέψει τον χειμώνα με τον Δημήτρη Καραντζά στο εφηβικό θέατρο στη Στέγη με τα «Κύματα» της Βιρτζίνια Γουλφ και στο «Όταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί» του Ίψεν στο Θέατρο Τέχνης. Είναι μέρος μιας πολύ νέας και πολύ ορμητικής γενιάς ηθοποιών που ανανεώνει σταθερά το ελληνικό θέατρο με το ύφος και τη στάση του.
— Θεωρείς τον εαυτό σου τυχερό που δουλεύει συνεχώς από τότε που τελείωσες τη σχολή;
Θέλει τύχη στην αρχή, εννοείται αυτό, αλλά το να έχεις δουλειά είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων. Κάτι πρέπει να την κάνεις αυτή την τύχη, να την μετασχηματίσεις. Εγώ δεν υπήρξα ούτε παιδί-θαύμα, ούτε ένας πολύ ταλαντούχος με το καλημέρα, αλλά κατάλαβα πολύ νωρίς ότι αυτή η δουλειά απαιτεί σοβαρότητα, θέλει χρόνο, θέλει σκληρή δουλειά δηλαδή.
Αυτή η γενιά έχει ένα προτέρημα και ένα ελάττωμα μαζί. Λίγο θέλει να τα γκρεμίσει όλα αυτά, ενώ παράλληλα χρειάζονται και αυτά γιατί από κάπου πρέπει να πάρεις μια σκυτάλη. Είτε είσαι δίπλα στον άλλο, είτε απλώς βλέπεις μια παράστασή του. Έχει ανάγκη ένας ηθοποιός να βλέπει τι έκανε ο άλλος όχι για να κλέψει αλλά για να ρουφήξει.
— Υπάρχει μια παρεξήγηση ότι αυτή η δουλειά δε θέλει πολύ κόπο;
Έχω την αίσθηση ότι οι άνθρωποι του χώρου ξέρουν ότι είναι δύσκολη δουλειά. Οι απέξω μπορεί και να τη βλέπουν και λίγο της πλάκας.
— Γιατί;
Γιατί την έχουν κάνει και λίγο να φαίνεται εύκολη. Υπάρχουν και αυτά τα θεάματα και δεν εννοώ μόνο το θέατρο, που βοηθούν. Έκανε και η τηλεόραση τη δουλειά της... Υπάρχει ούτως ή άλλως η ανάγκη του ανθρώπου να δείχνεται και να φαίνεται και αυτό συνδυάστηκε με τη δουλειά του ηθοποιού. Για μένα δεν συνδέονται αυτά απαραίτητα. Ότι κάνεις δηλαδή αυτή τη δουλειά, ντε και καλά για να γίνεις γνωστός, εννοώ δε χρειάζεται απαραίτητα να γίνεις. Εγώ δουλεύω τόσα χρόνια στο θέατρο και αυτό δε με απασχόλησε ποτέ. Και ξέρω και άλλους ανθρώπους, μεγαλύτερους από εμένα, τον Καταλειφό, τον Καραθάνο που είναι εργάτες, σκυλιά του θεάτρου και δεν τους ξέρουν. Νομίζω ότι στην ευκολία του πράγματος, στην ευκολία της εικόνας, κάπου εκεί παρεξηγήθηκαν τα πράγματα.
— Συνδέεται με την ευκολία που στήθηκε και μια ολόκληρη κοινωνία;
Ναι, αυτό διατρέχει την κοινωνία μας. Το ότι όλα γίνονται εύκολα, με ένα «έλα μωρέ». Απλουστεύσαμε και κάναμε τα πράγματα επιδερμικά.
— Όταν μπήκες στη δουλειά και συνάντησες μεγαλύτερους ηθοποιούς κατάλαβες ότι εσείς σαν νέα γενιά έχετε διαφορές από τους προηγούμενους;
Η συνθήκη είναι διαφορετική σήμερα, οπότε είναι εκ των πραγμάτων και η γενιά διαφορετική. Όχι όμως πολύ διαφορετική. Αν ξεκινήσουμε από τα βασικά, εμείς ξέρουμε ότι δεν παίζουν λεφτά. Από την αρχή. Παλιά και για κάποιους έπαιζαν. Και κάποιοι έβγαλαν χρήματα, αλλά όχι πολλοί. Εμείς όταν βγήκαμε αντιληφθήκαμε ότι δε θα βγάλουμε χρήματα μπορεί και ποτέ. Οπότε ήταν καθαρό ότι αν θέλεις να κάνεις αυτή τη δουλειά πρέπει να προσπαθήσεις να μπεις στην ουσία της, αφού αυτό που σε τραβάει δεν είναι η «καλή ζωή». Έχει ένα τίμημα αυτή η δουλειά όπως την κάνουμε τώρα ανεξαρτήτως γενιάς. Αυτή είναι η βασική διαφορά. Το άλλο που θέλω να σημειώσω είναι πως η δική μου γενιά έπεσε στην εποχή που έφτασαν εδώ λόγω φεστιβάλ παραστάσεις απέξω, είδαμε τη δουλειά ξένων άνοιξε και το μάτι μας. Η αλήθεια είναι πως η δουλειά μας είναι βυθισμένη στην ανασφάλεια. Από την άλλη, μέσα σε όλο αυτό που συμβαίνει, καταλαβαίνεις ποιος θέλεις να μείνει.
— Αυτή είναι μια συζήτηση, ένα θέμα που σας απασχολεί;
Μας απασχολεί και το ότι η δουλειά έχει ευτελιστεί οικονομικά ή ασφαλιστικά και αυτό και με τους μεγαλύτερους από εμάς που έχουν υποχρεώσεις και τα πράγματα είναι πιο ζόρικα, αλλά και το πως θα μπορέσουμε να κάνουμε τη δουλειά αυτή με τρόπο όμορφο. Κοιτάζοντας περισσότερο και μέσα μας αλλά και πιο έντονα τον διπλανό μας.
— Μιλάμε για τη συλλογικότητα;
Είναι αυτονόητη για εμάς. Το θέατρο είναι ομάδα. Πέρασε και μια περίοδο της μονάδας. Είναι ένας πυρήνας ανθρώπων, άσχετα με το ποιος θα είναι πρώτος ρόλος. Εκεί βρίσκεται και η τύχη που μπορεί να έχεις. Να βρεθείς με ανθρώπους που επιθυμείς. Γιατί αν ρωτήσεις χίλιους ηθοποιούς τι είναι το θέατρο θα σου πουν χίλια διαφορετικά πράγματα, αυτό είναι δεδομένο. Αλλά όσο πιο κοντά έρχεσαι και βλέπεις συγγενείς πλησιάζεις και στέκεσαι εκεί, είναι χαρακτηριστικό της γενιάς μας.
— Πιστεύετε στους σκηνοθέτες όπως πίστευαν σε προηγούμενα χρόνια, δηλαδή στην έννοια του σκηνοθέτη – δάσκαλου που ακολουθείς πιστά;
Αυτή η γενιά έχει ένα προτέρημα και ένα ελάττωμα μαζί. Λίγο θέλει να τα γκρεμίσει όλα αυτά, ενώ παράλληλα χρειάζονται και αυτά γιατί από κάπου πρέπει να πάρεις μια σκυτάλη. Είτε είσαι δίπλα στον άλλο, είτε απλώς βλέπεις μια παράστασή του. Έχει ανάγκη ένας ηθοποιός να βλέπει τι έκανε ο άλλος όχι για να κλέψει αλλά για να ρουφήξει. Εγώ είμαι παιδί σκηνοθετών. Το είχα ανάγκη αυτό και το γούσταρα. Και με τον Μαστοράκη και με τον Καραθάνο και με τη Λυδία (Κονιόρδου). Αυτό δε σημαίνει ότι αν γαλουχηθείς δε μπορείς να πατήσεις στα πόδια σου. Εγώ ήμουν από τα παιδιά που το είχε ανάγκη αυτό για να πατήσω στα δικά μου πόδια και να έχω μια δική μου θέση είτε αισθητικής είτε τρόπου δουλειάς. Νομίζω η γενιά μου στο σύνολό της έχει μια κόντρα με αυτό και δεν το έχει λύσει ακόμα. Είναι μια γενιά που θέλει να ορμήξει -την έχει κάνει η ίδια η συνθήκη της ζωής- αλλά πρέπει να έχεις μια βορά για να εμπνέεσαι. Μπορεί να μην είναι ένα πρόσωπο. Μπορεί να είναι ένα βιβλίο ή κάτι που διάβασες, κάτι που είδες. Αλλά υπάρχει πάντα ανάγκη. Πρέπει να είσαι ανοιχτός, αν κλείσεις δεν έχει ενδιαφέρον. Τα κλειστά συστήματα κάνουν μπαμ. Δεν έχουν επαφή, είναι σαν να μην δυνδιαλέγονται με το τώρα, ενώ το τώρα βράζει. Από παντού βράζει. Και από εμάς και από τους επόμενους και από τους προηγούμενους. Και το θέμα είναι να βρεις ένα τρόπο να σταθείς και εσύ απέναντι σε αυτό και να νιώθεις καλά ή να μην κοιμάσαι επειδή κατάφερες και την έκανες καλά τη δουλειά σου.
Είμαστε λίγο συντηρητικοί στο θέατρο και δε μιλάω για γυμνά, είμαστε συντηρητικοί απέναντι σε αυτό που βλέπουμε. Πάμε να δούμε κάτι και το έχουμε κρίνει εκ των προτέρων.
— Η μεγαλύτερη ευχαρίστηση στη δουλειά;
Να συνεννοούμαι με τους γύρω μου. Ο καθένας κουβαλάει κάτι δικό του, το θέμα είναι πως θα συνδεθείς με τον άλλο. Αλλιώς κάνεις μονόλογο, αλλά και μονόλογο να κάνεις έχεις άλλους δέκα συντελεστές γύρω σου, δεν είσαι μόνος σου.
— Έχουμε καλή εκπαίδευση στο θέατρο;
Έχουμε καλούς δασκάλους, έχουμε ανθρώπους από τους οποίους μπορούμε να μάθουμε αλλά δεν έχουμε καλό σύστημα. Είναι θέμα οργάνωσης και αυτό υπάρχει σε όλο το κράτος, όχι μόνο στις σχολές. Είναι αντικατοπτρισμός του τι συμβαίνει στο κράτος οι σχολές μας. Αλλά γίνεται δουλειά, γίνονται πράγματα στις σχολές όσο περνάνε τα χρόνια. Εκεί που έπρεπε να δουλέψεις σε πέντε δουλειές για να μάθεις, κάποιοι άλλοι το έμαθαν στις σχολές γιατί είχαν σοβαρούς δασκάλους. Το θέμα είναι να μη μπεις με φόρα και στην κόψουν. Η εκπαίδευση έχει να κάνει όχι μόνο με το σύνολο αλλά και με την ανάγκη κάθε παιδιού ξεχωριστά εκεί είναι ο σωστός δάσκαλος.
— Ονειρεύτηκες ρόλους;
Ακόμα το ονειρεύομαι αλλά το θέμα είναι με ποιούς. Φυσικά και θέλω να παίξω τον Αμλετ, τον Ριχάρδο, είναι σπουδαία κείμενα και θέλεις να μπεις μέσα αλλά το θέμα είναι με ποιους θα το κάνεις. Επίσης μου αρέσει η Επίδαυρος, αυτό το πράγμα δε θα το έβρισκα πουθενά στον κόσμο.
— Μπαίνεις σε διλήμματα όταν σου προτείνουν κάτι;
Μπαίνω αλλά να εδώ είμαι τυχερός γιατί με έναν τρόπο νομίζω ότι αν καταφέρεις να εκπέμπεις -όχι απαραίτητα συνειδητά- ένα σήμα για το τι θέλεις, συνδέεσαι με πιο συγκεκριμένα πράγματα. Τίποτα δε μπορεί να γίνει βεβιασμένα και αξίζει να έχεις ανοιχτές τις κεραίες σου. Δεν έχω έρθει στο σημείο να κάνω κάτι για να ζήσω που να μη το θέλω. Είμαι και τυχερός, έχει προκύψει και από το σήμα που εκπέμπω. Αυτό δεν έχει να κάνει με το καλό ή το κακό υποχρεωτικά. Είναι πιο απλό. Είναι σαν το λόγο που κάνω παρέα με κάποιον και όχι με κάποιον άλλο.
— Το κοινό εκπαιδεύεται;
Το κοινό χρειάζεται εκπαίδευση. Πρέπει να εξοικειωθεί ο κόσμος και να μη νομίζει ότι ο Ίψεν είναι κάτι βαρύ, αφόρητο. Αν το νομίζει, κάτι λάθος έχουμε κάνει και εμείς και ένα ολόκληρο σύστημα και μια ολόκληρη παιδεία. Θέλω να πω ότι όλα είναι αντικατοπτρισμός μιας χώρας . Ό,τι είμαστε στο ΙΚΑ και στον ΟΑΕΕ και στην εφορία είμαστε και στο θέατρο. Βρίσκεις και τυχοδιώκτες και ανθρώπους που αγαπάνε τη δουλειά τους και ανθρώπους που αγαπούν το χρήμα, ένας αχταρμάς είναι, όπως είμαστε σε όλα. Ένας καλλιτέχνης δεν είναι χειρούργος, δε σώζει ζωές αλλά κάνει μια δουλειά σοβαρή. Όλο αυτό θέλει μια μεγαλύτερη πνευματικότητα σε επίπεδο αντιμετώπισης. Για να αντιληφθείς τι κάνεις. Ο θεατής έχει έρθει, έχει σκάσει τα φράγκα του και θέλει να σε δει. Για κάποιο λόγο δικό του. Όποιος και να είναι αυτός. Κάθεται σε μια καρέκλα και σου λέει «μίλα». Αν συνειδητοποιήσεις ότι κάνει αυτό, οφείλεις να είσαι αντάξιος αυτής της κίνησης. Θα σε πιστέψει αν τον αντιμετωπίσεις σοβαρά και ισότιμα. Εκεί μετριόμαστε και εμείς. Και πιστεύω ότι στο θέατρο υπάρχει πολύς σοβαρός κόσμος από όλες τις γενιές.
— Πως είμαστε ως κοινό;
Είμαστε λίγο συντηρητικοί στο θέατρο και δε μιλάω για γυμνά, είμαστε συντηρητικοί απέναντι σε αυτό που βλέπουμε. Πάμε να δούμε κάτι και το έχουμε κρίνει εκ των προτέρων. Ή το 'χουμε σκεφτεί κάπως και πάμε να δούμε αυτό που έχουμε σκεφτεί. Αυτό είναι και θέμα κουλτούρας και κοινωνίας και όλα. Η τέχνη είναι μια διαρκής συνομιλία που πρέπει να θέλεις να την παρακολουθήσεις. Εδώ υπάρχει μεγάλη σύνδεση με το πως αντιλαμβανόμαστε την κοινωνία. Χωρίς να προσπαθούμε θέλουμε να νιώθουμε ότι θα το καταφέρουμε και όλα θα πάνε καλά. Ενώ μέσα στις κρίσεις υπάρχει η χρυσή ευκαιρία να ανοίξουμε τα μάτια μας και να δούμε τον άλλο πραγματικά, επαναπαυόμαστε στο ρημαδιό. Δεν είναι ανάγκη να δούμε ένα νεκρό παιδάκι σε μια φωτογραφία για να καταλάβουμε ότι γίνεται της τρελής στον κόσμο, ότι κάθε μέρα σκοτώνονται, γίνεται πόλεμος δίπλα μας.
— Πώς σου φαίνεται το εφηβικό θέατρο, τι σκέφτεσαι για τους έφηβους;
Είναι η πιο άγρια ηλικία από ότι θυμάμαι και τον εαυτό μου. Τα «Κύματα» είναι ένα αριστουργηματικό έργο. Για να το καταλάβεις πρέπει να έχεις πάθει «κακό», να έχεις ζήσει. Παρόλα αυτά μου αρέσει που έχουμε κάνει αυτό το κείμενο για αυτή την συγκεκριμένη ηλικία. Γιατί η μεγάλη παρεξήγηση με τα παιδιά είναι ότι είναι χαζά και εμείς θα τους δείξουμε. Μέγα λάθος. Σε τυλίγουν σε μια κόλα χαρτί και δεν το έχεις πάρει χαμπάρι. Νομίζω ότι έτσι πρέπει να αντιμετωπίζουμε το θέατρο γενικώς, είτε είναι παιδικό, είτε εφηβικό. Αναλαμβάνεις και μια μεγάλη ευθύνη γιατί από το παιδικό θέατρο έχεις μνήμες, είναι σοβαρά τα πράγματα όταν κάνεις τέτοιες δουλειές. Δεν είναι παίζουμε έναν κλόουν. Οπότε, απαιτεί ακόμα μεγαλύτερη σοβαρότητα όταν μιλάς σε εφήβους. Και σε αυτό το έργο κάτι τους δείχνεις. Τους δείχνεις έξι ανθρώπους στην ηλικία τους, αλλά στη συνέχεια ξετυλίγεις ένα κουβάρι του χρόνου, είναι σαν μια προβολή σ ένα υποθετικό τους μέλλον. Σε αυτό που θέλουν ή που δε θέλουν να γίνουν. Είμαι πολύ περίεργος να δω τι θα κάνουν τα πιτσιρίκια.
σχόλια