Οι 10 αγαπημένες ταινίες του George Le Nonce

Θερινὸ σινεμὰ στὰ Ἐξάρχεια. Χρόνια πρίν, τότε ποὺ ὑπῆρχαν πολλὰ θερινὰ σινεμὰ καὶ ἔκαναν ὅλα ἀφιερώματα σὲ «ἀριστουργήματα τῆς ἕβδομης τέχνης».

Δύο νέοι κάθονται δίπλα δίπλα σὲ μιὰ ἄκρη. Κοιτάζει ὁ ἕνας τὸν ἄλλο μὲ λαγνεία καὶ καπνίζουν. Μόλις σβήνουν τὰ φῶτα, πετοῦν καὶ οἱ δύο τὰ τσιγάρα τους καὶ ἀγγίζονται. Διακριτικὰ χαϊδεύουν ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, μὲ τρόπο, γιὰ νὰ μὴν τοὺς ἀντιληφθοῦν οἱ λοιποὶ θεατές.

Τὴ στιγμὴ ἀκριβῶς ποὺ ἀποτολμοῦν ἔνα φιλὶ στὸ στόμα,  τοὺς λούζει ἔντονο φῶς: στὴν ὀθόνη, ὁ Helmut Berger ὁλόγυμνος, μὲ χείλι ματωμένο, φωτίζει τὸ σύμπαν. Ντρέπονται. Διακόπτουν τὸ φιλί. Χαϊδεύουν μόνο, διακριτικὰ ὅπως πρίν, ὁ ἕνας τὸ χέρι τοῦ ἄλλου. Δὲν ἀντέχουν. Τὰ χάδια προχωροῦν ἐπίμονα καὶ βιαστικά: στὸ γόνατο, στὸ μηρὸ ψηλά, στὰ ἀκαταμάχητα σημεῖα. Εἶναι καὶ οἱ δύο ἀφόρητα καυλωμένοι. Φεύγουν τρέχοντας στὴ μέση τῆς ταινίας.

Ὁ Helmut Berger τοὺς χαμογελᾶ μὲ τὸν τρόπο ποὺ τὸν δίδαξε ὁ ἐραστής του, ὁ Visconti. Σὰν νὰ τοὺς δίνει τὴν εὐχή του. Στὸ διπλανὸ γιαπί, ὅπου καταφεύγουν οἱ δύο νέοι, ἐκτυλίσσονται ἐρωτοπραξίες ποὺ ὁ Visconti μᾶλλον θὰ ντρεπόταν νὰ κινηματογραφήσει. 

Εἴκοσι χρόνια μετά, ὁ Πάνος Μιχαὴλ ζητάει ἀπὸ τὸν ἕνα ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς νεαρούς, ποὺ ἔχει πάρει πιὰ τὸ ὄνομα George Le Nonce, νὰ τοῦ πεῖ τὶς ἀγαπημένες του ταινίες.

Οι 10 αγαπημένες ταινίες του George le Nonce

Pier Paolo Pasolini, Teorema

Δὲν ὑπάρχει ταινία τοῦ Παζολίνι ποὺ νὰ μὴ μὲ συγκινεῖ, ἀλλὰ τὸ ἀγαπημένο μου Θεώρημα ξεχωρίζει διότι εἶναι ἡ μόνη θεολογικὴ ταινία ποὺ ἔχω λατρέψει, ἐγὼ ὁ φανατικὰ ἄθεος.

Στὸ Θεώρημα, ὁ θεὸς παίρνει τὴ μορφὴ καὶ τὸ σῶμα (κυρίως τὸ σῶμα) τοῦ νεαροῦ ἀκόμη Terence Stamp, κατακτᾶ ἕνα ἕνα τὰ μέλη μιᾶς οἰκογένειας, συνουσιάζεται μαζί τους καὶ φεύγει: κανενὸς ἡ ζωὴ δὲν εἶναι πιὰ ἴδια.

Οἰ διάλογοι εἶναι ἐλάχιστοι, ἡ εἰκόνα εὔγλωττη, ἡ γλώσσα ποιητική, καὶ ὁ θεὸς εἶναι ὁ ἴδιος φοβερὸς θεὸς τοῦ suddenly last summer, μόνο ποὺ ἐδῶ τὸ ὅπλο εἶναι ὁ φαλλός του.

Bob Fosse, Cabaret

Τὸ Καμπαρὲ εἶναι μιὰ ταινία τρόμου ντυμένη σὰν μιούζικαλ. Ὅπου οἱ ἄνθρωποι καταστρέφονται ὁ ἕνας μετὰ τὸν ἄλλο καὶ ὁ ἐξαίσιος Joel Grey χαμογελᾶ σὰν δαιμονικὸς joker πάνω ἀπὸ τὰ ἐρείπια.

Ὅπου ἡ δημοκρατία τῆς Βαϊμάρης καταρρέει καὶ ἡ φρίκη ἀναδύεται μὲ τὴ μορφὴ ἑνὸς πανέμορφου ξανθοῦ ἀγοριοῦ, τῆς ἐθνικοσοσιαλιστικῆς νεολαίας, τὸ ὁποῖο τραγουδᾶ ὅτι τὸ μέλλον τοῦ ἀνήκει..

Ὅπου ὅλες οἱ ἐλπίδες διαψεύδονται καὶ ἀντιλαμβανόμαστε μὲ συντριβὴ ὅτι ἡ decadence δὲν ἦταν, τελικά, καθόλου divine.  

John Waters, Female Trouble

Ἡ Divine, ὁ προφήτης της John Waters, καὶ ὁ ἀρχάγγελος Edith Massey. Ἡ ἀπόλυτη queer σουρεαλιστικὴ τραγικωμωδία, χρόνια πρὶν ἐμφανισθεῖ ὁ Almodóvar, μὲ ἔντονα χρώματα polaroid,

παρουσιάζει τὴν ἄνοδο καὶ τὴν πτώση ἑνὸς ζωντανοῦ ἔργου τέχνης, τῆς Divine, ὣς τὴν ἐκτέλεσή της στὴν ἠλεκτρικὴ καρέκλα. Ἀγαπημένη μου σκηνή, τὸ κήρυγμα τῆς Edith Massey πρὸς τὸν ἑτεροφυλόφιλο ἀνηψιό της:

Προσπάθησε νὰ ἀλλάξεις, ἀγόρι μου. Οἱ πούστηδες εἶναι καλύτεροι, τελεία καὶ παύλα. Θὰ μὲ ἔκανες τόσο περήφανη ἂν ἤσουν πουστράκι. Δὲν θὰ ἀνησυχοῦσα πιὰ γιὰ τίποτα.

Luchino Visconti, Gruppo di Famiglia in un Interno

Ἡ παγιδευμένη οἰκογένεια τοῦ πρωτότυπου τίτλου ἔγινε conversation piece στὰ ἀγγλικά, καὶ ἀποκαλύφθηκε ὡς Γοητεία τῆς Ἁμαρτίας στὰ ἑλληνικὰ σινεμά.

Ἡ ζωὴ τοῦ φιλήσυχου φιλότεχνου Burt Lancaster διαταράσσεται ὅταν ἐμφανίζεται ὁ ἐκμαυλιστικότερος ἄνδρας τοῦ κόσμου, ὁ ὑπέροχος Helmut Berger μαζὶ μὲ τὴν κάπως παράδοξη ὑπόλοιπη οἰκογένειά του. Τίποτε δὲν μένει ἥσυχο, τίποτε δὲν μένει ὄρθιο.

Καὶ ὁ παρακμάζων φιλότεχνος καταλήγει πιὸ μόνος, πιὸ ρημαγμένος ἀπὸ ὅ,τι ἦταν πρὶν ξεκινήσει ὅλη αὐτὴ ἡ φωταψία.

James Ivory, Quartet

Βασισμένη στὸ πιὸ ἄτυχο, τὸ πιὸ ἀσήμαντο ἴσως, ἀλλὰ καὶ τὸ πιὸ ἀπροκάλυπτα αὐτοβιογραφικὸ βιβλίο τῆς ἀγαπημένης μου Jean Rhys, ἡ ταινία αὐτὴ εἶναι, τελικά, ἐξίσου τρομακτική, ἐξίσου κλειστοφοβικὴ μὲ τὴ «γοητεία τῆς ἁμαρτίας»:

μόνο ποὺ ἐδῶ οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἐκμαυλίζονται καὶ καταστρέφονται εἶναι οἱ ἀδύνατοι, οἱ πεσμένοι, οἱ ἤδη ρημαγμένοι.

Τὸ καταρρακωμένο βλέμμα τῆς Isabelle Adjani καθὼς ὁ μόλις ἀποφυλακισμένος ἄνδρας της τῆς λέει “you don’t come out, nobody ever comes out” εἶναι ἡ εἰκόνα μὲ τὴν ὁποία ταυτίζω τὴν ἔννοια τῆς ἥττας.

Frank Ripploh, Taxi zum Klo

Τὸ Taxi zum Klo εἶναι ἡ ζωή τοῦ δημιουργοῦ του, ἑνὸς ἐρωτομανοῦς gay τὴν ἄγρια ἐποχὴ ποὺ ὁ φόβος τῆς νόσου δὲν ὑπῆρχε καὶ ὁ ἔρωτας ἦταν ἐλεύθερος καὶ ὑγρός.

Ὁ Frank ἀψηφᾶ τοὺς κινδύνους, ἀδιαφορεῖ γιὰ τὶς συνέπειες, συνουσιάζεται ἀδιάκοπα καὶ ἀνώνυμα, καὶ ψάχνει τὸ νόημα τῆς ζωῆς σὲ μία ζωὴ προγραμματικὰ χωρὶς νόημα. Καὶ ἐνσαρκώνει, χωρὶς ἀκόμη νὰ τὸ γνωρίζει, τὸ τέλος τῆς ἐποχῆς τῶν ἀνυπεράσπιστων ἐρώτων.

Rainer Werner Fassbinder, Querelle

Ἕνα ἀκόμη ἀγαπημένο μου βιβλίο, μιὰ ἀκόμη ἀγαπημένη μου ἐρωτικὴ ταινία, ἕνας ἀκόμη ἀφάνταστα ἀξιέραστος ἄντρας:

ὁ Brad Davies ὡς ναύτης ποὺ ἐρωτεύεται τὴν ἐρωμένη τοῦ ἀδελφοῦ του, καθὼς καὶ τὸν Doppelgänger τοῦ ἀδελφοῦ του, ὑποτάσσει τὸ ἁγνὸ σῶμα του στὸν Nono ἐκφράζοντας ὅλον τὸν παραλογισμὸ τοῦ ἔρωτα, προδίδει τὸν ἄντρα ποὺ ἀγαπᾶ ἐκφράζοντας ὅλη τὴν θηριωδία τοῦ ἔρωτα καὶ τελικὰ παραδίδεται στὴν προστατευτικὴ ἐξουσία τοῦ δοτικοῦ Seblon.

Ἐνῶ ἡ Jeanne Moreau τραγουδᾶ στίχους ἀπὸ τὴ μπαλλάντα τῆς φυλακῆς τοῦ Ρέντινγκ: each man kills the thing he loves…

Ἀντουανέττα  Ἀγγελίδη, Τόπος

Ὁ τόπος δὲν εἶναι ἐρωτικὴ ταινία, εἶναι μία εἰκαστικὴ πανδαισία ἄπειρης ὀμορφιᾶς μὲ θέμα τὸ χρόνο καὶ τὸ θάνατο, τὴ γέννα καὶ τὸ θάνατο. «Ὁ θάνατος ὅπως ὁ ἔρωτας κι ὅπως ἡ γέννα ὁ θάνατος εἶναι θαῦμα κι ἀδιαντροπιά» γράφει ὁ Γιῶργος Χειμωνᾶς. Καὶ ἡ Ἀντουανέττα Ἀγγελίδη μᾶς δείχνει ἕναν θάνατο ποὺ εἶναι συγχρόνως γέννα, μᾶς δείχνει τὶς μορφὲς τῶν παραστατῶν τῆς γέννας καὶ τοῦ θανάτου,

μᾶς ταξιδεύει στὸ σκότος τῆς μνήμης καὶ τοῦ θαύματος, μὲ ὅπλο της ὅλο τὸ εἰκαστικὸ μεγαλεῖο τῆς μεσαιωνικῆς ζωγραφικῆς καὶ τοῦ De Chirico μετουσιωμένο σὲ ἕνα κινηματογραφικὸ ἀριστούργημα.

Wim Wenders, Der Himmel über Berlin

Ἡ ἐπιθυμία βασανίζει ἀποκλειστικὰ τοὺς θνητούς.

Οἱ ἄγγελοι ἐπιθυμοῦν τὴν ἐπιθυμία καὶ ἐπιλέγουν τὸν θάνατο.

Ζοῦν, βεβαίως, σὲ βιβλιοθῆκες καὶ ὅταν ἐγκαταλείπουν τὴν ἀγγελική τους ὑπόσταση ἀπολαμβάνουν καθημερινὲς χαρὲς ὅπως ὁ καφὲς καὶ τὸ τσιγάρο καὶ μετέχουν στὴ φαντασμαγορία τοῦ ἔρωτα σὰν παιδιὰ στὸ τσίρκο.

Ἡ ποιητικότερη ταινία τοῦ Wenders. Καὶ τοῦ ἀγαπημένου Peter Handke, βέβαια.

Richard Eyre, Iris

Ἄλλη μία ταινία τρόμου. Μεγαλύτερη φρίκη ἀπὸ τὴν φθίση τοῦ νοῦ δὲν ὑπάρχει. Καὶ ἡ ἔξοχη Judi Dench μᾶς δείχνει τὸ πρόσωπο τῆς φρίκης, ποὺ εἶναι τὸ πρόσωπο τῆς Iris Murdoch.

Γιὰ τὴν Murdoch ἡ σκέψη ἦταν ἡ ζωή, καὶ στὴν ταινία αὐτὴ τὴν βλέπουμε νὰ χάνει τὴ ζωή της. Καὶ νὰ ὑποκύπτει, θέλοντας καὶ μή, στὴν προστατευτική, ὅσο καὶ θηριώδη, ἀγάπη τοῦ ἄντρα της.