Ο Ριζοσπάστης για το Game of Thrones!

Ο Ριζοσπάστης για το Game of Thrones! Facebook Twitter
41

  

Έχοντας απολαύσει την παλαιότερη κριτική του Ριζοσπάστη για τον Κυνόδοντα, και περιμένοντας μια επίσημη κριτική για τα Στρουμφάκια και το προλεταριάτο τους με αρχηγό τον Καρλ -Παπαστρούμφ- Μαρξ, διάβασα μία απ' τις πιο ενδιαφέρουσες (δηλαδή όχι αστείες) κριτικές της εφημερίδας για αμερικανικό προϊόν μαζικής κουλτούρας. 

===

GAME OF THRONES: ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΘΟΝΗ
Μια άλλη «ανάγνωση» της γνωστής τηλεοπτικής σειράς

Τηλεοπτική υπερπαραγωγή, αναμφισβήτητα συναρπαστική και ταυτόχρονα «προκλητική», καθώς πρέπει να εξυπηρετηθούν και οι «ανάγκες» του θεάματος, η τηλεοπτική σειρά Game of Thrones (Το Παίγνιο του Στέμματος) αποτελεί ένα παγκόσμιο τηλεοπτικό «γεγονός».

Ως τέτοιο είναι επόμενο να προκαλέσει συζητήσεις, μέγα τμήμα των οποίων, όμως, αρκείται στο να κατατάξει τη σειρά στο «ράφι» των «φανταστικών» ιστοριών. Το Game of Thrones, ωστόσο, με μια διαφορετική «ανάγνωση» μπορεί να οδηγήσει στην απόκτηση ουσιαστικών γνώσεων.

Στη σειρά συμπυκνώνεται μια ολόκληρη εποχή σοβαρότατων αλλαγών μέσα στο φεουδαρχικό σύστημα, οι οποίες με τη σειρά τους επρόκειτο να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη εκείνων των υλικών όρων που θα οδηγούσαν αργότερα στην ανατροπή της φεουδαρχίας και στην αντικατάστασή της από ένα ανώτερο κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό, τον καπιταλιστικό.

Η συνισταμένη του Game of Thrones είναι η διαμάχη μεταξύ διαφόρων φεουδαρχικών οίκων, για την κατάληψη του θρόνου του απόλυτου μονάρχη και την καθυπόταξη κάτω από τη δική του λόγχη όλων των υπολοίπων.

Η καθυπόταξη αυτή σήμαινε ταυτόχρονα και την ενοποίηση της «χώρας», άρα και τη συνένωση και τον πολλαπλασιασμό που αυτή συνεπάγεται των μέχρι τότε διάσπαρτων παραγωγικών δυνάμεων με κύρια ανάμεσά τους την ανθρώπινη εργατική δύναμη. Ταυτόχρονα, όλοι οι φεουδάρχες έχουν οικοδομήσει ένα τεράστιο τείχος στα βόρεια της «χώρας» που χωρίζει τον «πολιτισμένο» κόσμο τους από τους «βάρβαρους» που ζουν βόρεια του τείχους.

Απόκληροι και εγκληματίες, άνθρωποι που δεν μετείχαν στην παραγωγική διαδικασία απάρτιζαν τη Νυχτερινή Φρουρά, όπως ονομαζόταν η φρουρά του τείχους, έτοιμοι να πεθάνουν στο άγριο κρύο προκειμένου να υπερασπιστούν τον πολιτισμό. Ομως, η φρουρά δεν απαρτιζόταν μόνο από αυτούς. Στη σειρά, ο Τζον Σνόου μπαίνει στη Νυχτερινή Φρουρά, αν και είναι αριστοκρατικής καταγωγής, αλλά νόθος, πράγμα που σημαίνει πως δεν είχε νόμιμα δικαιώματα στην κληρονομιά του οίκου του φεουδάρχη πατέρα του.

Ο φεουδάρχης που είχε υπό την κατοχή του τις πιο ανεπτυγμένες υλικές προϋποθέσεις, προηγείτο στην «κούρσα» για την απόλυτη μοναρχία, με τρόπαιο τον «Σιδηρούν Θρόνο», ο οποίος έξοχα παρουσιάζεται ως φτιαγμένος από τα σπαθιά των ηττημένων φεουδαρχών από τον πρώτο βασιλιά που κατάφερε να προελάσει στη χώρα, προτού κι αυτός με τη σειρά του δολοφονηθεί από ανταγωνιστές του.

Ο Ριζοσπάστης για το Game of Thrones! Facebook Twitter

Ο τηλεθεατής μπορεί να διακρίνει αυτήν την ανάπτυξη των υλικών προϋποθέσεων σε κάθε οίκο, αν παρατηρήσει πρώτα απ' όλα προσεκτικά τα σφυρηλατημένα όπλα. Η φράση «σπαθί από βαλυριανό ατσάλι», που επανέρχεται συχνά στη σειρά, είναι σαφής ένδειξη του επιπέδου ανάπτυξης μιας ορισμένης δεξιότητας στην κατεργασία του σιδήρου, που προφανώς δεν περιοριζόταν μόνο στα σπαθιά.

Αλλά δεν είναι μόνο τα όπλα, είναι και τα κτίρια, οι τεχνικές κατασκευές, τα βιβλία και η δυνατότητα των φεουδαρχών να διαβάζουν. Η σοβαρότερη όμως ένδειξη του βαθμού ανάπτυξης και ωρίμανσης του φεουδαρχικού κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού - που εγκυμονεί το πέρασμα σε άλλο σχηματισμό - είναι το ολοένα και περισσότερο πύκνωμα των ανταλλαγών με χρήμα.

Για να γίνει κάτι τέτοιο, σε εκείνους τους αιώνες, οι προϋποθέσεις ήταν από τη μια αύξηση του πληθυσμού και η ολοένα και περισσότερο γειτνίασή του, άρα και η αύξηση των αναγκών που δεν μπορούν πλέον να καλυφθούν με απλή ανταλλαγή προϊόντων που παράγει ο καθένας «μόνος» του και μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του με προϊόντα που παράγει ο «άλλος». Οι ανάγκες αυτές με τη σειρά τους οδήγησαν στην ολόπλευρη ανάπτυξη της παραγωγής και στη δημιουργία αγοράς.

Ολη αυτή η κίνηση αναγκαία οδήγησε στη γέννηση, επέκταση και καθιέρωση των χρηματικών ανταλλαγών, στην καθιέρωση των εμπορευματικών ανταλλαγών. Το επόμενο ιστορικά αναγκαίο βήμα ήταν η παραγωγή για την αγορά.


Εν προκειμένω, ο άρχοντας που με το χρήμα είχε τη δυνατότητα να αγοράζει αρχικά στρατό, και στο πέρασμα των χρόνων, εργατική δύναμη, προηγείτο στον αγώνα για την απόλυτη εξουσία. Η «οικονομία», όμως, ήταν μόνο η υλική βάση των μεγάλων αλλαγών που είχαν την αντανάκλασή τους και στις κοινωνικές σχέσεις. Το γεγονός ότι οι Δοθράκι, μια ορδή ιππέων και άγριων πολεμιστών που μιλούσαν μια γλώσσα την οποία καταλάβαιναν μόνον αυτοί και που λόγω μη ανεπτυγμένων υλικών βάσεων οργάνωσής τους είχαν απομονωθεί από τις κοινωνικές σχέσεις με την υπόλοιπη «χώρα», είναι χαρακτηριστικό για τα παραπάνω.

Ο Ριζοσπάστης για το Game of Thrones! Facebook Twitter

Η θέση της γυναίκας: Οι γυναίκες κατέχουν πρωτεύουσα θέση στο Game of Thrones. Από τις πόρνες - το γυναικείο κορμί ως εμπόρευμα - ως τις αρχόντισσες, από τις μικρές κόρες του άρχοντα Νεντ Σταρκ ως την εκθαμβωτική Ντενέρις Ταργκέριεν, κι αυτές με τη σειρά τους - αν δεν μείνει η ματιά στα τηλεοπτικά «κορμιά» και στο «σεξ» - αποτυπώνουν τις μεταβατικές φάσεις του κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού.

Στις πιο «παλιές» κοινότητες, από τους «βάρβαρους» βόρεια του τείχους, ως την Ντενέρις Ταργκέριεν, εκπροσωπούν τις γυναίκες της παλιάς κοινωνικής οργάνωσης των «γενών», την οργάνωση της εποχής της μητριαρχίας. Γι' αυτό έχουν γνώμη που την εκφράζουν ακόμη. Η «βάρβαρη» που ερωτεύθηκε ο Τζον Σνόου, πολεμούσε ισάξια με τους συντρόφους της, της φυλής, η Ντενέρις, όταν αρρώστησε ο τρομερός σύντροφός της Καλ Ντρόγκο δεν θα διστάσει να τον σκοτώσει και να πάρει η ίδια τα ηνία της φυλής των Δοθράκι και να διεκδικήσει το θρόνο.


Στην «πολιτισμένη» χώρα, εκεί όπου με υλική προϋπόθεση το υπερπροϊόν - δηλαδή το προϊόν που είχε παραχθεί πάνω από τις ανάγκες - η κοινωνία είχε περάσει στην ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής με αντανάκλασή της την πατριαρχία, οι γυναίκες έχουν αποσυρθεί από το προσκήνιο.
Η παλιά ισχύς τους, που βασιζόταν όμως σε χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης συνολικά της κοινωνίας, πάσχιζε να διατηρηθεί μέσω διαφόρων «γυναικείων τεχνασμάτων» που οι χιλιετίες της αλλοτρίωσης στην ταξική κοινωνία έχουν οδηγήσει στο να θεωρούνται «φυσιολογικές».

Η «δουλειά» τους πλέον, ως αρχόντισσες, είναι να γεννούν γιους για να γίνουν βασιλιάδες, ενώ από την άλλη η «σύνδεση» της κοκκινομάλλας πόρνης του «επαγγέλματός» της με τις μετακινήσεις των στρατών που δημιουργούσαν «αγορά», αποτυπώνει λαμπρά το ρόλο της εμπορευματικής οικονομίας στη θέση της γυναίκας.

Ο ρόλος του μύθου: Η σειρά Game of Thrones περιέχει πολλά μυθολογικά στοιχεία, ιδιαίτερα όταν αναφέρεται στους «βάρβαρους». Η αναφορά τέτοιων στοιχείων μπορεί να δίνει τη μορφή «παραμυθιού», όμως δεν είναι σωστό να παραβλέπει κανείς τη σημασία των μύθων ως πρώτη μορφή κοινωνικής συνείδησης, ως πρώτη μορφή συνολικής «εποπτείας» του κόσμου, η οποία βαθμιαία οδήγησε στη δημιουργία πιο ανεπτυγμένων μορφών κοινωνικής συνείδησης, ως τη γέννηση και ανάπτυξη της Φιλοσοφίας.

Πώς «τελειώνει» το Game of Thrones; Αναφέρεται1 πως ο συγγραφέας του έργου, Τζ. Μάρτιν, δεν έχει καταλήξει ακόμα στο πώς τελειώνει το έργο του, τη συγγραφή του οποίου ξεκίνησε το 1996. Ανεξάρτητα από τη λύση που θα δώσει ο συγγραφέας, η απάντηση έγκειται στο ότι η ίδια η εξέλιξη της κοινωνίας δείχνει το τέλος της σειράς: Ενας συγκεκριμένος κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός θα αντικατασταθεί από έναν ανώτερο. Η μόνη δε μέθοδος για να αναγνωστεί αυτή η απάντηση είναι ο ιστορικός υλισμός.

Παραπομπή
1. Περιοδικό «Κ», τεύχος 541 - «Καθημερινή» / 13 Οκτώβρη 2013 - Game of Thrones: Γιατί αρέσει τόσο;
Ενδεικτική βιβλιογραφία
1. Καρλ Μαρξ: Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας («Σύγχρονη Εποχή»)
2. Καρλ Μαρξ - Φρίντριχ Ενγκελς: Η Γερμανική Ιδεολογία - τόμος Α («Gutenberg»)
3. Φρίντριχ Ενγκελς: Η Καταγωγή της Οικογένειας, της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους («Σύγχρονη Εποχή»)
4. Φρίντριχ Ενγκελς: Ο ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου/Διαλεκτική της Φύσης («Σύγχρονη Εποχή»).

Του Γιώργου ΜΗΛΙΩΝΗ*

* Ο Γιώργος Μηλιώνης είναι μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ

 =====

ΕΠΙΣΗΣΑνεκτίμητο: Ο Ριζοσπάστης γράφει για τον Κυνόδοντα - η κινηματογραφική κριτική που όλοι περιμέναμε

41

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι προβληματικές, βαθιά σεξιστικές δηλώσεις του Δημήτρη Παπανώτα για την «υστερία» των γυναικών - Μικροπράγματα

Mικροπράγματα / Οι προβληματικές, βαθιά σεξιστικές δηλώσεις του Δημήτρη Παπανώτα για την «υστερία» των γυναικών

«Υστερικές» όσες μιλούν συνεχώς για τα γυναικεία δικαιώματα και «τα θέλουν» όσες είναι θύματα καταπίεσης και δεν το καταγγέλλουν, μάς ενημερώνει ο υποψήφιος ευρωβουλευτής, Δημήτρης Παπανώτας.
ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΝΑ ΚΡΑΒΑΡΗ

σχόλια

20 σχόλια
Μια χαρά ουσία έχει, άσχετα αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε μ' αυτή, αλλά εσύ δεν κατάλαβες ούτε το μπλα-μπλα. Εκτός αν περιμένεις ένα άρθρο που να γράφεται από τη δική σου οπτική και με τη δική σου γνώμη για να το θεωρησεις ουσιαστικό. Τελικά, ο τυφλός αφορισμός φαίνεται να είναι πάγια τακτική όσων δεν κατανοούν ή δεν θέλουν να προσπαθήσουν να σκεφτούν out of the box.
Σαφώς βελτιωμένο από αριστουργήματα του καλτ τύπου συντρόφισσας Ρηνιώς (γατάκι Τσίπρα ο Ριζοσπάστης μίλαγε για σάρκα από τη σάρκα του λαού χρόνια πριν) αλλά... πάντα ΚΚΕ
Ολα ωραία και καλά..αλλά πολύ ανάλυση βρε παιδί μου. Πολυ κακό για το τίποτα.πέραν του πρώτου κύκλου της σειράς όπου είναι ένα 98% των όσων έγραψε ο Μάρτιν στο πρώτο βιβλίο οι υπόλοιποι κύκλοι ουδεμία σχέση έχουν με την εξέλιξη της "ιστορίας" του.μυθοπλαστική λογοτεχνία ήτο και έγινε εμπορική εκμετάλευση απο τους παραγωγούς.πάραυτα πολυ καλό το αποτέλεσμα..δε μπορώ να πω.το θέμα είναι ..ΠΟΤΕ ΘΑ ΓΡΑΨΕΙ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΒΙΒΛΙΟ;..μας γκάστρωσε αυτό το αγόρι.
Αφου δεν εγραψαν οτι το σεναριο εχει γραφτει απο αμερικανους πρακτορες για προπαγανδιστικους σκοπους.. Άκου Ριζοσπάστη... παπαπαπαπα...http://www.youtube.com/watch?v=jVjAUF9DR6k
Κατ' αρχάς, το κείμενο είναι μια βλακεία.Η σειρά (και τα βιβλία) είναι fantasy και δε μπορεί να το αντιμετωπίζει σα ντοκιμαντερ.Επίσης, σα να τα γράφει λίγο όπως τον βολεύει."Στις πιο «παλιές» κοινότητες, από τους «βάρβαρους» βόρεια του τείχους, ως την Ντενέρις Ταργκέριεν, εκπροσωπούν τις γυναίκες της παλιάς κοινωνικής οργάνωσης των «γενών», την οργάνωση της εποχής της μητριαρχίας. Γι' αυτό έχουν γνώμη που την εκφράζουν ακόμη. Η «βάρβαρη» που ερωτεύθηκε ο Τζον Σνόου, πολεμούσε ισάξια με τους συντρόφους της, της φυλής, η Ντενέρις, όταν αρρώστησε ο τρομερός σύντροφός της Καλ Ντρόγκο δεν θα διστάσει να τον σκοτώσει και να πάρει η ίδια τα ηνία της φυλής των Δοθράκι και να διεκδικήσει το θρόνο."Ισχύει πως η Ygritte είναι λίγο-πολύ ίση με τους άνδρες της "φυλής".Οι Dothraki χρησιμοποιούν, όμως, τις γυναίκες σαν αντικείμενα και δούλες, τις βιάζουν. Ακόμα και όταν η Daenerys έγινε khaleesi δεν είχε και πολύ λόγο. Αυτή άλλαξε την κατάσταση. Αλλά και πάλι, όταν πέθανε ο Drogo, αυτοί που την ακολούθησαν ήταν ελάχιστοι, οι υπόλοιποι ήθελαν να σκοτώσουν αυτή και το παιδί της (αν γεννιόταν), γιατί δεν ακολουθούν γυναίκα.
Ναι, και λέει ότι και καλά στην πολιτισμένη κοινωνία, η γυναίκα έχει αποσυρθεί από το προσκήνιο... Μάλλον δεν το είπαν αυτό στη Σέρσει, στη γυναίκα του Στάρκ, στη μικρή κόρη του, στη γιαγιά και την εγγονή των Ταϊρέλ... Ακόμη και στο πανδοχείο στο Σταυροδρόμι, πανδοχέας είναι γυναίκα...
Μην μπερδευουμε τις παλιες κοινοτητες των βορειων με τον παλιο οικο των Ταργκαριεν ,δεν εχουν τιποτα κοινο.Οι Ταργκαριεν ισορροπουσαν μεταξυ τρελας και μεγαλειου η και τα δυο πολλες φορες ,μην ξεχναμε οτι την εξουσια την εχασαν απο επανασταση στην οποια συμμετειχαν (εκτος των μεγαλων οικων) το προλεταριατο και ολα τα εργατικα σωματεια. Πως σχολιαζει το γεγονος σε κοινωνικο-οικονομικο επιπεδο οτι οι Ταργκαριεν παντρευοντουσαν με τα αδελφια τους ? ΜΟΝΟ ΣΤΑΝΝΙΣ!
Επ αυτών που αναφέρει η Ιris για τον Σπάρτακο, να προσθέσω οτι υπάρχει η ομώνυμη σειρά, η οποία μπορεί επίσης να δώσει λαβή για πάσης φύσεως προβληματισμούς...βέβαια το τέλος, καθώς οι ήρωες πέφτουν ένδοξα στο πεδίο της μάχης φαντάζομαι επιδέχεται διττη ερμηνεία.
"Παραπομπή1. Περιοδικό «Κ», τεύχος 541 - «Καθημερινή» / 13 Οκτώβρη 2013 - Game of Thrones: Γιατί αρέσει τόσο;Ενδεικτική βιβλιογραφία1. Καρλ Μαρξ: Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας («Σύγχρονη Εποχή»)2. Καρλ Μαρξ - Φρίντριχ Ενγκελς: Η Γερμανική Ιδεολογία - τόμος Α («Gutenberg»)3. Φρίντριχ Ενγκελς: Η Καταγωγή της Οικογένειας, της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους («Σύγχρονη Εποχή»)4. Φρίντριχ Ενγκελς: Ο ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου/Διαλεκτική της Φύσης («Σύγχρονη Εποχή»)."Κοινώς ... μεσηλικας αριστερος που δεν διαβασε ουτε είδε ποτε την σειρα διαβαζει το "Κ" .. εχει διαβασει και τα γνωστα κειμενα της Αριστερας και να γραψει και 5 μπουρδες. Δες αγοράκι μου την σειρα ... γιατι τα βιβλια ειναι πολυ μεγάλα μεταξυ μας ... και ασε τι είδες και τι ακουσες απο την "Κ". Α... η Νταινερις ... (σε ενθουσιαζουν τα κοριτσακια μπαγασακο ε; ... για την γρια Σερσει τιποτα ε; σε χαλαγε ) ... δεν σκοτωνει ποτε τον καλο της ... . Α ρε ελληνική ενδοξη αριστερα. Αντε μπας και ζήσεις ενα Πολυτεχνειο να σου φυγουν τα κομπλεξ με τους παλιους αριστερους και αγωνιστες μπας και παραγεις πολιτικο λογο και πραγματικη πολιτικη.
Ο δρόμος άνοιξε. Ήρθε η στιγμή στην οποία η ηγεσία του ΚΚΕ πρέπει να πάρει θέση σχετικά με την ορθότητα της θεωρίας περί κομμουνιστικής προπαγάνδας που διεξάγεται μέσα από τα Στρουμφάκια!
Νομίζω θα έπρεπε να κάνει ιδιαίτερη μνεία στην κατάργηση της δουλείας από την Ντενέρις, όπως και να το κάνεις πολύ ριζοσπαστικό για τον κόσμο στον οποίο διαδραματίζεται.
Ακόμα μια απόδειξη για το πόσο στερούνται σοβαρότητας πλέον αυτοί οι άνθρωποι και πως όλα τα αντιλαμβάνονται με τα στενά και αστεία πλαίσια μιας ιδεολογίας.Επικαλούνται ένα μυθιστόρημα για να αποδείξουν ότι τι; Ότι ο Μαρξ είχε δίκιο,ότι αυτοί έχουν δίκιο,ότι οι αριστεροί καλά τα έλεγαν; Πώς μπορεί ένα προϊόν φαντασίας να αποτελέσει ισχυρή επιχειρηματολογία για το σήμερα ή ακόμα και για το χθες; Αν ήθελαν πάντως να βρουν οπωσδήποτε αναφορές,θα μπορούσαν κάλλιστα να αναφερθούν σε όλα τα παρασκηνιακά παιχνίδια που τα κατά τόπους κομμουνιστικά κόμματα έπαιξαν αλλά και για τις κρεμάλες ή τις εξορίες.Ας αρθρώσουν επιτέλους έναν ισχυρό αριστερό αντιπολιτευτικό ή και γενικότερα λόγο στην Βουλή και εκτός αυτής,ας σταματήσουν να θεωρητικολογούν παίζοντας τάβλι με τον Μαρξ και τον Ένγκελς και ας έρθουν στο σήμερα,στο εδώ και στο τώρα.Θέλουμε Αριστερά με νόημα,όχι με τηλεθέαση!!
Α και κάτι που ξέχασα: Η - όντως εκθαμβωτική - Ντενέρις ξεκινά και έναν ορκισμένο πόλεμο εναντίον της δουλείας, και γίνεται του Σπάρτακου. Αφενός απορώ που δεν το έθιξε ο γράφων (μάλλον δεν έχει φθάσει σε αυτό το επεισόδιο) αφετέρου το όλο θέμα του ξεσηκωμού των σκλάβων δεν παραπέμπει σε εποχές είτε πολύ παλαιότερες του φεουδαρχικού συστήματος (ρωμαϊκή αυτοκρατορία) είτε πολύ μεταγενέστερες. Και καθώς δεν εποκλείεται αν παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας, θεωρώ πως είναι ένας λόγος παραπάνω να αντιμετωπίσουμε το GOT ως ωραίο ιστορικοφανές έργο, με τα φανταστικά του στοιχεία και τους αναχρονισμούς του, και όχι ως ουσιαστική κοινωνικοπολιτική ανάλυση.