Η Εκκλησία και το παιχνίδι με τον φόβο

Η Εκκλησία και το παιχνίδι με τον φόβο Facebook Twitter
Επιδιώκουν να συν-νομοθετήσουν και να ορίσουν τον αυθεντικό ελληνικό τρόπο ζωής. Άλλο είναι η πνευματικότητα που επικαλούνται (η σεβαστή και αδιαμφισβήτητη) και άλλο εκείνο το «έχουμε το 98% των Ελλήνων με το μέρος μας». Φωτο: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
12

«Έχουμε κάθε δικαίωμα και υποχρέωση να μιλάμε, αλλά φυσικά εμείς δεν νομοθετούμε» λένε από την Εκκλησία κάθε φορά που προκύπτουν τριβές στις σχέσεις της Ιεραρχίας με την πολιτική εξουσία. Τα ίδια περίπου λόγια είχαμε ακούσει τη δεκαετία του '90 και αργότερα, και πιο πρόσφατα. Συνήθως, μάλιστα, οι άνθρωποι της Εκκλησίας προσθέτουν (και εδώ έχουν δίκιο) ότι η Εκκλησία δεν είναι ένα ανθρωπιστικό σωματείο ή μια απλή κοινωνική οργάνωση πλάι στις άλλες. Έχει μεγάλο ιστορικό και μεταφυσικό βάθος και δεν πρέπει να την ταυτίζουμε με τη διοίκηση και τη γραφειοκρατία της. Η Εκκλησία, λοιπόν, θα μιλάει και εύλογα θα υπερασπίζεται την πνευματική ισχύ της στην ελληνική κοινωνία, παραπέμποντας σε συγκεκριμένες παραδόσεις.


Όμως η Εκκλησία δεν είναι η κοινωνία ούτε το έθνος. Και ο λαός που αναφέρεται στο Σύνταγμα και στην πολιτική συζήτηση δεν είναι το ίδιο πράγμα με το ποίμνιο ή το χριστεπώνυμο πλήθος. Γι' αυτόν το λόγο η Εκκλησία δεν μπορεί να διεκδικεί ιδεολογική ηγεμονία στις πρακτικές πολιτικές αποφάσεις για τη ζωή μας. Ούτε να απαιτεί να δικαιωθούν πολιτικά οι δικές της αντιλήψεις για την αρετή και το κακό, το φυσιολογικό και το ανώμαλο, τη σωτηρία ή την απώλεια της ψυχής.


Πολύ πιο σοβαρό είναι όμως το ότι η ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ήδη πάρει θέση και ότι αυτή η θέση είναι σαφέστατα ιδεολογικά φορτισμένη. Αναφέρω κάποια παραδείγματα. Θεωρεί, για παράδειγμα, τη «δυτική αντίληψη» για το άτομο έναν ψυχρό και βλαβερό ατομικισμό. Λογαριάζει, κατά κανόνα, ως πιο κοντινές και φύσει συμμαχικές τις παραδοσιακές κοινότητες του σλάβικου-ανατολικού κόσμου, παρά τις νεότερες αστικές κοινωνίες της Ευρώπης. Έχει αντιμετωπίσει αρνητικά πολλές πλευρές της σύγχρονης Ελλάδας σαν να πρόκειται για κάποια «φράγκικη» (δυτική) αλλοίωση του υγιούς φρονήματος του ελληνικού λαού. Και ενώ είναι αλήθεια πως συχνά η Εκκλησία καταδίκασε τον εθνικισμό ως δυτικόφερτο ιδεολόγημα –ξένο, υποτίθεται, στην πατρώα παράδοση–, τις περισσότερες φορές πολιτεύτηκε αγκαλιά με τους δημαγωγούς εθνικιστές, εξυπηρετώντας όλους τους κρατικούς σχεδιασμούς. Καθηλώθηκε και τελικά βολεύτηκε καλά στην υπεράσπιση του «ελληνισμού», ενώ υποτίθεται ότι ο λόγος και ο σκοπός της είναι οικουμενικοί και υπερεθνικοί. Η εύκολη εθνικοφροσύνη εναλλασσόταν έτσι με μια συγκινητική και βαθιά μεταφυσική γλώσσα, όταν και όπως συνέφερε.

Η εκκλησία στηρίζεται πάντα στον φιλο-εκκλησιαστικό πελατειασμό ενός μέρους της δεξιάς, στην αμηχανία και στον ελιτισμό πολλών φιλελεύθερων και στον φόβο για το πολιτικό κόστος των άλλων. Πάνω απ' όλα, όμως, παίζει με την άγνοια και τις ανησυχίες απλών ανθρώπων που τους λένε πως όλη η κοινωνία θα παραδοθεί στους γκέι και σε διάφορους άλλους «ανθέλληνες».


Η Εκκλησία, λοιπόν, μίλησε και μιλάει για όλα, αλλά το θέμα μας δεν είναι η ελευθερία της γνώμης. Αν μάλιστα εξαιρέσουμε κάποιους θυμωμένους ή ανόητους που απλώς βρίζουν τους παπάδες (νομίζοντας ότι αυτό τους κάνει cool και φωτισμένους), κανένας δεν θα πει ότι η Εκκλησία είναι μια ΜΚΟ ανάμεσα στις άλλες. Ποιος μπορεί να αρνηθεί το ρίζωμά της στα συλλογικά βιώματα και στην ελληνική εμπειρία;


Φυσικά, οι άνθρωποι μπερδεύουν διαφορετικά πράγματα στην προσπάθειά τους να εκφράσουν τη συμπάθεια ή την αντίθεσή τους. Μιλούν για την Εκκλησία εννοώντας συχνά τα πρόσωπα των μητροπολιτών ή τα περιουσιακά των ναών. Και άλλοτε περνούν με ένα άλμα από τον παπά στα θέματα της πίστης και από κει στη θρησκεία και στις λατρείες.

Ούτε αυτά είναι όμως το θέμα μας. Το θέμα είναι η μεγάλη υποκρισία από την πλευρά της ηγεσίας της Εκκλησίας όταν αναρωτιέται: «Μα, εμείς δεν θα μιλάμε για τα κοινωνικά προβλήματα, όταν μιλούν όλοι;». Ξεχνούν όμως πως δεν μιλούν ως διανοούμενοι ή προσωπικότητες του δημόσιου χώρου. Επιδιώκουν να συν-νομοθετήσουν και να ορίσουν τον αυθεντικό ελληνικό τρόπο ζωής. Άλλο είναι η πνευματικότητα που επικαλούνται (η σεβαστή και αδιαμφισβήτητη) και άλλο εκείνο το «έχουμε το 98% των Ελλήνων με το μέρος μας». Αυτό το τελευταίο είναι κανονικό, κοσμικό πολιτικό παιχνίδι. Δεν έχει σχέση με τη θεολογία ούτε με την οντολογία του προσώπου αλλά με συγκεκριμένους αγώνες εξουσίας και επιρροής.

 
Φυσικά, ας μην έχουμε αυταπάτες: δεν υπάρχει σύγχρονη κοινωνία χωρίς αυτούς που την αμφισβητούν και θέλουν να την ελέγξουν. Ο συντηρητισμός, η νοσταλγία για τις πατροπαράδοτες αξίες, ο φόβος για τις ρευστές και «ασαφείς» ταυτότητες βρίσκονται παντού σε άνοδο. Η κριτική στην υπερμοντέρνα δυναμική των κατακερματισμών και των πολυμορφισμών δεν έχει ούτε μία και μόνο πηγή ούτε μία και μοναδική κατεύθυνση.


Η ελληνική Εκκλησία πάει, νομίζω, να πιαστεί από αυτές τις ανησυχίες και να τους δώσει το σχήμα που της ταιριάζει. Στηρίζεται πάντα στον φιλο-εκκλησιαστικό πελατειασμό ενός μέρους της δεξιάς, στην αμηχανία και στον ελιτισμό πολλών φιλελεύθερων και στον φόβο για το πολιτικό κόστος των άλλων. Πάνω απ' όλα, όμως, παίζει με την άγνοια και τις ανησυχίες απλών ανθρώπων που τους λένε πως όλη η κοινωνία θα παραδοθεί στους γκέι και σε διάφορους άλλους «ανθέλληνες». Δεν μπορούμε να διανοηθούμε το μέγεθος της παραπλανητικής φημολογίας και της φτηνής συνωμοσιολογικής αγυρτείας που κυκλοφορεί από στόμα σε στόμα.


Μόνη ελπίδα πια ο διάλογος με εκείνους που δεν πιστεύουν στον μύθο ότι μας επιβουλεύονται για τις υγιείς, αντιστασιακές μας αξίες. Γιατί αυτός ο μύθος είναι μια άλλη όψη της ρηχής εθνικιστικής κολακείας σαν αυτή που διακίνησαν για χρόνια και οι όψιμοι «φιλελεύθεροι» αυτής της κυβέρνησης.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Δεύτερες Σκέψεις
12

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο δολοφόνος και το ψέμα: Με αφορμή την περίπτωση Τσέζαρε Μπατίστι

Ν. Σεβαστάκης / Ο δολοφόνος και το ψέμα: Με αφορμή την περίπτωση Τσέζαρε Μπατίστι

Τερατώδη ψέματα έχουν ειπωθεί στο όνομα της ιδεολογίας, με τους διανοούμενους να φέρουν σοβαρότατες ευθύνες για το τείχος προστασίας σε διάφορες πολύ σκοτεινές περιπτώσεις
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ

σχόλια

5 σχόλια
Είναι σε λάθος βάση η συζήτηση. Το θέμα δεν είναι αν η εκκλησία θέλει να παρουσιάσει την σεξουαλική διαφορετικότητα ως αρρώστια και διαστροφή. Το θέμα είναι ότι θέλει να μπλοκάρει το δικαίωμα στο λάθος -κατα εκείνη- κάποιων ανθρώπων. Το έκαναν στον πολιτικό γάμο, στις εκτρωσεις, στα "παιδιά του σωλήνα", και τώρα στα LGBT.
Παιρνεις μιαν ανασα διαβαζοντας αρθρα σαν αυτο εδω. Με αρθρωση λογου, χωρις εξαρσεις, αρθρα που ζητουν διαλογο, οχι να υποδειξουν. Ισως κατι θα βγει με το χρονο...
(Σπανίως) ψύχραιμο άρθρο. Και από κάποιον μάλλον γνώστη-όπως φαίνεται- πέντε πραγμάτων της αλήθειας «άλλης» πλευράς. Και με κάποιον -δυσεύρετο πιά- σεβασμό…Μερικές γρήγορες (λέμε τώρα) ματιές:«για αυτόν το λόγο η Εκκλησία δεν μπορεί να διεκδικεί ιδεολογική ηγεμονία στις πρακτικές πολιτικές αποφάσεις για τη ζωή μας. Ούτε να απαιτεί να δικαιωθούν πολιτικά οι δικές της αντιλήψεις για την αρετή και το κακό, το φυσιολογικό και το ανώμαλο, τη σωτηρία ή την απώλεια της ψυχής. Πηγή: www.lifo.gr»Η άλλη πλευρά όμως δεν κάνει ακριβώς το ίδιο; Δεν νομοθετεί με γνώμονα μία παντελώς υποκειμενική ηθική (νόμος είναι το πώς νοιώθω με το φύλο μου) που ΔΕΝ βασίζεται σε σαφή αντικειμενικά δεδομένα; Δεν έχει την δική «οντολογία», απόρροια ενός καινούργιου κοινωνικού κοντστρουκτιβισμού που διατυμπανίζει πως κάθε πραγματικότητα απότελεί κοινωνική κατασκευή και βρίζει κάθε ενάντιο ως «ουσιοκράτη» στην καλύτερη «φασίστα φοβικό» στην χειρότερη; Η Εκκλησία όπως καλά είπατε άλλωστε έχει και αυτή οντολογία και όχι δικανικά μοντέλα. Όμως αποφύγατε να πείτε πως στο εν λόγω νομοσχέδιο ο λόγος της (ο επίσημος) απέφυγε μεταφυσικά επιχειρήματα. Ο εκπρόσωπος της ι.σ. διάβασε ένα κρυστάλλινο νομικό κείμενο, ο δε πρόεδρος της επιτροπής βιοηθικής Μεσογαίας Νικόλαος έδωσε την ψυχραιμότερη και παραδόξως επιστημονικότερη (έχει ψάξει το θέμα πολύ παραπάνω από πολλούς βουλευτές) συνέντευξη της άλλης πλευράς στο σκάι:https://www.youtube.com/watch?v=NZlmyltbJFw«Θεωρεί, για παράδειγμα, τη «δυτική αντίληψη» για το άτομο έναν ψυχρό και βλαβερό ατομικισμό. Πηγή: www.lifo.gr»Ναι, αλλά το κάνει τρομερά πειστικά π.χ. εδώ, έτσι δεν είναι;:https://www.youtube.com/watch?v=yqazm1-7FfkΈπειτα γιατί αυτό είναι κακό ή απαραίτητα ψέμα; Γιατί δεν μπορεί να είναι αυτό γόνιμο;«και άλλο εκείνο το «έχουμε το 98% των Ελλήνων με το μέρος μας» Πηγή: www.lifo.grΣυμφωνώ εν μέρει. Δεν είναι επιχείρημα, αλλά ούτε και –εντελώς-ψέμα. Η κουλτούρες και οι παραδόσεις των κοινωνιών πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Δεν νομοθετούμε δια του copy-paste. Τα αποτελέσματα είναι αρκούντως διδακτικά…Η κριτική στην υπερμοντέρνα δυναμική των κατακερματισμών και των πολυμορφισμών δεν έχει ούτε μία και μόνο πηγή ούτε μία και μοναδική κατεύθυνση. Πηγή: www.lifo.grΝαι, αλλά θα μπορούσε να αποκτήσει μία συγκεκριμένη μορφή, για να πάψει να είναι απλή μεμονωμένη κριτική σαλονιών από την μία και να πάψει να βγάζει και φρούτα για πλανητάρχες από την άλλη. Η Εκκλησία έχει το υλικό και την δύναμη να το εκφράσει-εδώ.«Η ελληνική Εκκλησία πάει, νομίζω, να πιαστεί από αυτές τις ανησυχίες και να τους δώσει το σχήμα που της ταιριάζει Πηγή: www.lifo.gr»Η Εκκλησία τα λέει χρόνια αυτά. Υπάρχουν κείμενα για την Ευρώπη από τον Άγιο Νικόλαο Βελιμίροβιτς, προφητικότατα εξήντα χρόνια πίσω… Τώρα δεν πάει να πιαστεί από τα γεγονότα. Απλώς επιβεβαιώνεται στην αιώνια αλήθεια της. Πως κόσμος δεν μπορεί να πορεύεται χωρίς νόημα ή με χαμένο νόημα.
" Συμφωνώ εν μέρει. Δεν είναι επιχείρημα, αλλά ούτε και –εντελώς-ψέμα. Η κουλτούρες και οι παραδόσεις των κοινωνιών πρέπει να λαμβάνονται υπόψη."Λυπάμαι αλλά ΝΑΙ είναι ψέμα. Και ακόμη κι αν το 98% των Ελλήνων δηλώνουν τυπικά χριστιανοί ορθόδοξοι, εθιμοτυπικά και διαφόρους λόγους, ουσιαστικά όμως δεν είναι και δεν υποστηρίζουν τις απόψεις του κλήρου σε όλα αυτά και σε τελική ανάλυση δεν έχουν καν επιλέξει ή ψηφίσει τον κλήρο αυτό ώστε να τους εκφράζει. Αλλά προχωράω στο να σου πω ότι ακόμη και να εξέφραζαν το 98% των Ελλήνων, αυτό δεν σημαίνει ότι η άποψη του 98% πρέπει να καταπιεί το 2% στην ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ. Οπουδήποτε αλλού ίσως. Εκεί υπάρχει και κάτι που λέγεται ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερία άποψης και δεν μπορεί το 98% να τα άγει και να φέρει κατά τα γούστα του ή γιατί θέλει να διατηρήσει τις παραδόσεις του. Δεν ιεραρχούμε τις αρχές της Εκκλησίας πάνω από αυτές του Συντάγματος. Ακόμη και τα δικαιώματα των ζώων ("παραδοσιακές" σφαγές στις αυλές εκκλησιών) έχουν περισσότερη αξία από τις παραδόσεις.
Εγω δεν μπορώ να καταλάβω με ποια ιδιότητα συμμετεχουν στις συζητήσεις βουλής, υπουργών κλπ που αφορούν πολίτες. Είναι ο αρμόδιος επιστημονικός κλάδος; Είναι εκλεγμένοι αντίρόσωποι; Ως τι; Μια ακροδεξιά σέχτα είναι που δε θα πρεπε να χει κανένα λόγο.
με οτι ιδιοτητα συμμετεχουν διαφοροι συλλογοι αναξιοπαθουντων. αρκετα με τον γελιο και παρωχημενο αντικληρακιλισμο.υπηρξαν κρατη που απαγορευσαν την θρησκεια και την εκκλησια. σεπραιζ ηταν τα πλεον καταπιεστικα κρατη που υπηρξαν ποτε, χτιζοντας τοιχους για να μην την κοπανανε οι πολιτες τους εξω.
Και υπάρχουν και (πολλά) κράτη τα οποία είναι ανεξίθρησκα με διαχωρισμό εκκλησίας και κράτους και τα πηγαίνουν περίφημα. Ο διαχωρισμός εκκλησίας-κράτους δε συνεπάγεται σε καμία περίπτωση απαγόρευση της θρησκείας, απλά διαχωρίζει τη θρησκευτική ηγεσία από την πολιτική, όπως και θα έπρεπε να συμβαίνει. Παράλληλα, μην αναγνωρίζοντας επίσημη θρησκεία, διευκολύνει σημαντικά τις αλλόθρησκες μειονότητες. Μακάρι κάποια στιγμή, στα πλαίσια της κοινωικής πολιτικής να επέλθει και ο πλήρης και επίσημος διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους και στην Ελλάδα.Πάντως δε μίλησε κανείς για απαγόρευση της θρησκείας, απλώς πολλοί (και δικαίως κατα τη γνώμη μου) κατακρίνουν την παρέμβαση της εκκλησίας σε θέματα πολιτικής, ειδικά όταν πρόκειται για τη διάδοση τόσο αναχρονιστικών απόψεων και την τρομοκρατία της κοινής γνώμης.
δεν το καταλαβαινω. ασχολουμαστε με ενα θεσμο μανιωδως που δεν μας επηρεαζει σε κανενα επιπεδο - εκτος αν εσεις εχετε "πνευματικο" γιατι εγω δεν εχω.ειναι ομως σαν τον πορτοφολα που σου αποσπα την προσοχη, τα παντα τρεχουν σημερα αλλα ο διαλογος ειναι αν η εκκλησια εκανε το χ ή το υ. Ειναι πολύ βολικο να παριστανεις οτι μαχεσαι ενα ηδη κερδισμενο πολεμο, αντι να μαχεσαι τους πολεμους της συντηρησης της στασιμοτητας και του τιποτα να μην αλλαξει σημερα σε αυτη τη χωρα. συνεχιστε να ασχολειστε με την εκκλησια και να μεταναστευετε σε χωρες που δεν απαγορευουν την beat. γιατι με αυτους που ψηφισατε εκει ειμαστε.
Το άρθρο έχει διαφορετική οπτική γωνία που αποδίδει το συμπέρασμα: Μόνη ελπίδα πια ο διάλογος με εκείνους που δεν πιστεύουν στον μύθο ότι μας επιβουλεύονται για τις υγιείς, αντιστασιακές μας αξίες. Γιατί αυτός ο μύθος είναι μια άλλη όψη της ρηχής εθνικιστικής κολακείας σαν αυτή που διακίνησαν για χρόνια και οι όψιμοι «φιλελεύθεροι» αυτής της κυβέρνησης Πηγή: www.lifo.gr. Ε ναι, το 2017 δεν είναι θέμα της εκκλησίας -υπό την έννοια που ορίζει ορθά ο συντάκτης, να διατυπώνει γνώμη τί θα γράφουν οι ταυτότητες, τί θα διδαχθεί στα σχολεία, να κρίνει ότι ο γείτονάς μου θέλει να είναι gay ή να ενδιαφέρεται πώς θα κάνω σεξ, ή γιατί τη σύζυγό μου δεν την ενοχλεί να φλερτάρω άλλες γυναίκες ή της αρέσει να κάνει ηλιοθεραπεία γυμνή. Είναι καιρός κάθε ένας να ανταποκρίνεται στις ευθύνες του, και αν η εκκλησία τα θεωρεί όλα θρησκευτική αποστολή, απλά θα οδηγηθεί στο περιθώριο
ειλικρινα ποιος ασχολειται με το αν κανει κανεις ηλιοθεραπεια γυμνος; παμε λιγο στον 21αι γιατι εχουμε μεινει στον 20αι (ισως και 19αι) για να αναπαραγουμε ρηχες και ανουσιες διαιρεσεις.