Γιατί συγκεκριμένες ελληνικές πόλεις φάνηκαν πιο ανθεκτικές στην οικονομική κρίση;

Γιατί συγκεκριμένες ελληνικές πόλεις φάνηκαν πιο ανθεκτικές στην οικονομική κρίση; Facebook Twitter
H Καστοριά τα έχει πάει καλύτερα από άλλες ελληνικές πόλεις...
1

Τι ακριβώς πραγματεύεται η έρευνά σου;
Το συγκεκριμένο θέμα αφορά τον τρόπο που επιδρά η οικονομική κρίση διαχρονικά στο αναπτυξιακό επίπεδο των ελληνικών πόλεων. «Αντέχει το ίδιο κάθε ελληνική πόλη στην κρίση;» και αν όχι, ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που καθιστούν μια πόλη περισσότερο «ανθεκτική» στην κρίση;

Γιατί επέλεξες να ασχοληθείς με τις πόλεις και όχι με κάποια άλλη ομάδα ή σύνολο;
Όταν ξεκινούσα τη διδακτορική μου έρευνα, ο καθηγητής μου με ρώτησε αν ήθελα να ασχοληθώ με τη διερεύνηση της ανάπτυξης στις περιφέρειες ή τις πόλεις. Και επειδή οι περισσότεροι φίλοι και συνάδελφοι ασχολούνταν ήδη με τις περιφέρειες, μου φάνηκε μεγαλύτερη πρόκληση η ενασχόληση με τις πόλεις. Πέρα, όμως, από αυτό, η ουσία βρίσκεται στο γεγονός ότι οι πόλεις αποτελούν ένα κρίσιμο επίπεδο χωρικής κλίμακας προς ανάλυση. Μην ξεχνάμε ότι το συντριπτικό ποσοστό του πληθυσμού διεθνώς, αλλά και στην Ελλάδα, κατοικεί σε αστικά κέντρα, οπότε οι όποιες μεταβολές συμβαίνουν στον αστικό χώρο αποκτούν ξεχωριστή σημασία, είτε αυτές σχετίζονται με την οικονομία, είτε την κοινωνία, είτε τη γενικότερη καθημερινότητα των ανθρώπων. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η κλίμακα των πόλεων έχει αποκτήσει πια τη δική της κατηγορία στους τομείς δραστηριοποίησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, ο τομέας των «αστικών οικονομικών» (urban economics) δεν προσελκύει το ενδιαφέρον των ακαδημαϊκών ή των ερευνητών και βασικός λόγος γι' αυτό, μεταξύ άλλων, είναι ότι η ΕΛ.ΣΤΑΤ. δεν έχει υιοθετήσει (μέχρι τώρα) τις πόλεις ως επίπεδο συγκέντρωσης στατιστικών στοιχείων. Υπάρχει, δυστυχώς, σαφής έλλειψη στατιστικών δεδομένων.

Τι στοιχεία χρησιμοποίησες στο οικονομετρικό σου μοντέλο;
Σε αυτό το σημείο πρέπει να διευκρινιστεί ότι η έρευνα αφορά τις 51 πόλεις, πρωτεύουσες των (πρώην) νομών για τα 4 χρόνια της περιόδου 2008-2011. Έγινε επιλογή ώστε το αναπτυξιακό επίπεδο της κάθε πόλης να εκφράζεται μέσα από το εισόδημα που δηλώνουν αθροιστικά οι κάτοικοι κάθε χρόνο στη φορολογική τους δήλωση. Τα στοιχεία εισοδήματος ελήφθησαν από το υπουργείο Οικονομικών και επειδή βγαίνουν με μια σχετική καθυστέρηση, υπήρχε και περιορισμός στη χρονική περίοδο μελέτης. Έπειτα, έγινε προσπάθεια να διερευνηθεί από ποιους παράγοντες είναι δυνατόν να επηρεάζεται τελικά η ανάπτυξη μιας πόλης. Οι διάφορες δοκιμές στο μοντέλο έδειξαν ότι τα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την εξέλιξη μιας πόλης έχουν να κάνουν, σε γενικές γραμμές, με τη γεωγραφία, την απασχόληση, την εκπαίδευση και την παραγωγική της δομή. Ένας ακόμη παράγοντας που ενσωματώθηκε, ο οποίος προσδίδει και μια δόση πρωτοτυπίας στο μοντέλο, έχει να κάνει με τη στάση ζωής ή την ψυχολογία των πολιτών, αν θέλετε. Τα δεδομένα για τον τελευταίο παράγοντα προέκυψαν μετά από έρευνα πεδίου στις 51 πόλεις, μέσω διανομής ειδικού ερωτηματολογίου. Σε αυτό το σημείο οφείλω να αναφέρω ότι έγινε μία σειρά από παραδοχές για την επιλογή των παραμέτρων του μοντέλου, όπως άλλωστε σε κάθε επιστημονική έρευνα.

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, ο τομέας των «αστικών οικονομικών» (urban economics) δεν προσελκύει το ενδιαφέρον των ακαδημαϊκών ή των ερευνητών

Η εικόνα που έχουμε για καταβαράθρωση της οικονομίας στα χρόνια της κρίσης ισχύει για όλες τις ελληνικές πόλεις;
Για να μην παρεξηγηθώ, πρέπει εξαρχής να τονιστεί ότι το φαινόμενο της οικονομικής κρίσης έχει προφανείς και έντονα δυσμενείς επιπτώσεις στην καθημερινότητα του ελληνικού πληθυσμού, με σαφή υποβάθμιση του βιοτικού τους επιπέδου. Απλώς η συγκεκριμένη έρευνα έρχεται να εξετάσει εάν κάποιες πόλεις δείχνουν να αντέχουν περισσότερο από κάποιες άλλες σε συνολικό αναπτυξιακό επίπεδο. Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι η πλειονότητα των περιπτώσεων εμφάνισε αρνητικές μεταβολές στο εισόδημα τα τέσσερα αυτά χρόνια της ανάλυσης. Τα τρία μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα) βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης, με τις μεγαλύτερες αρνητικές μεταβολές, αλλά και πόλεις όπως η Λάρισα και η Καβάλα. Πόλεις οι οποίες εμφάνισαν (έστω και μικρές) θετικές μεταβολές φαίνεται να είναι η Ηγουμενίτσα, η Καστοριά, η Λευκάδα, η Χίος, αλλά και η Ζάκυνθος ή η Σπάρτη. Σε ό,τι αφορά τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα, αποτελούν περιπτώσεις που συγκριτικά έχουν ενισχυμένο δημόσιο τομέα και συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο μερίδιο της επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα. Μπορεί να υποθέσει κανείς, λοιπόν, ότι οι μισθολογικές μειώσεις στους δημόσιους υπαλλήλους, όπως και η κάμψη στον ιδιωτικό τομέα, συνέβαλαν στα αρνητικά μεγέθη. Από την άλλη, μικρότερες πόλεις της επαρχίας φαίνεται να τα πηγαίνουν καλύτερα, ίσως διότι το στοιχείο της πολυαπασχόλησης είναι ιδιαίτερα ενισχυμένο.

H κρίση είναι ένα δυναμικό φαινόμενο που βρίσκεται σε εξέλιξη και τα όποια ερευνητικά αποτελέσματα αποτελούν απλώς τις πρώτες ενδείξεις και όχι καταληκτικά συμπεράσματα

Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που φαίνεται ότι συμβάλλουν στην αναπτυξιακή αντοχή των πόλεων την περίοδο της κρίσης;
Από την ανάλυση του οικονομετρικού μοντέλου φαίνεται ότι η γειτνίαση με το θαλάσσιο στοιχείο και η ύπαρξη τουρισμού επιδρούν θετικά. Επίσης, οι πόλεις με μικρότερο συγκριτικά εισόδημα το 2008 παρουσίασαν μικρότερες απώλειες ή και αύξηση του εισοδήματός τους μέχρι το 2011. Δηλαδή, οι φτωχότερες πόλεις τα πήγανε καλύτερα από τις πλουσιότερες! Οι πόλεις με μικρότερη απασχόληση στον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες-εμπόριο), δηλαδή αυτές που είναι λιγότερο ανοιχτές στον οικονομικό ανταγωνισμό, και ίσως είναι περισσότερο «αγροτικές» ή έχουν παραγωγική εξειδίκευση (π.χ. η Καστοριά στο εμπόριο γούνας), τα πήγανε καλύτερα. Οι πόλεις με υψηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο τα πήγανε χειρότερα. Φαίνεται ότι το διαθέσιμο αναβαθμισμένο ανθρώπινο δυναμικό δεν βρίσκει αντίστοιχη εξειδικευμένη δουλειά και είτε φεύγει προς εξωτερικό είτε προς την επαρχία. Για παράδειγμα, ένας φίλος πτυχιούχος Πληροφορικής διαπίστωσε ότι δεν μπορεί να απορροφηθεί εργασιακά στην Αθήνα, έτσι πήρε την κοπέλα του και μετακομίσανε στην επαρχία, όπου ξεκινήσανε παραγωγή μελιού. Τέλος, οι πόλεις με πιο αισιόδοξη στάση ζωής το 2008, δηλαδή με περισσότερη πίστη στον τόπο τους και στο μέλλον, είχαν καλύτερα αποτελέσματα! Το στοιχείο αυτό έχει σημαντική αξία, διότι σχετίζεται με την κοινωνική κουλτούρα κάθε πόλης Προφανώς, αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε γενικά να εντοπίσουμε μια πόλη που να έχει όλα αυτά τα στοιχεία και να τη θεωρούμε πρότυπο όσον αφορά την κρίση. Απλώς η έρευνα δείχνει ορισμένες τάσεις για μια σειρά από παράγοντες και τον τρόπο που επηρεάζουν, θετικά ή αρνητικά, την εξέλιξη των πόλεων στα χρόνια της κρίσης.

Δώσε μας μερικά παραδείγματα από «ζευγάρια» πόλεων.
Ίσως να μην είναι επιστημονικά δόκιμη η σύγκριση των πόλεων ανά δύο, μια και δεν ήταν αντικείμενο της έρευνας, ωστόσο θεωρώ ότι δημιουργείται ένα «ιντριγκαδόρικο ενδιαφέρον» από τη διαπίστωση ότι σε αναπτυξιακό επίπεδο η Σπάρτη τα πήγε καλύτερα από την Αθήνα, η Χίος καλύτερα από την Πάτρα, η Ηγουμενίτσα από τη Θεσσαλονίκη και η Καστοριά από τη Λάρισα!

Ποια είναι τα συμπεράσματα της έρευνάς σου;
Τα πρόσφατα χρόνια της κρίσης φαίνεται να προκύπτει μια ιδιότυπη και μη επιθυμητή σύγκλιση από πάνω προς τα κάτω, δηλαδή οι πλουσιότερες πόλεις προσέγγισαν τις φτωχότερες πόλεις και όχι το αντίθετο. Οι πόλεις που παρουσιάζουν μεγαλύτερη αντοχή φαίνεται να είναι αυτές που ήταν λιγότερο εκτεθειμένες στη διεθνοποίηση και στον ανταγωνισμό, που η απασχόλησή τους κατείχε σημαντικότερο συγκριτικά μερίδιο στον πρωτογενή τομέα (γεωργία- κτηνοτροφία), που συνδυάζουν το θαλάσσιο στοιχείο με την τουριστική δραστηριότητα, ενώ οι κάτοικοί τους φάνηκαν να πιστεύουν περισσότερο στις δυνάμεις τους. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι η κρίση είναι ένα δυναμικό φαινόμενο που βρίσκεται σε εξέλιξη και τα όποια ερευνητικά αποτελέσματα αποτελούν απλώς τις πρώτες ενδείξεις και όχι καταληκτικά συμπεράσματα!

Συνεντεύξεις
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κύρα Κάπη: «O Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει προσποιηθεί ποτέ κάτι που δεν είναι»

Συνέντευξη / Κύρα Κάπη: H γυναίκα πίσω από το TikTok του πρωθυπουργού

Με αφορμή τη βράβευση της στα «Ermis Awards», η διευθύντρια Επικοινωνίας του πρωθυπουργού μιλά δημόσια για πρώτη φορά και περιγράφει το πώς διαμορφώνει τη δημόσια εικόνα του Κυριάκου Μητσοτάκη ενώ απαντά για τα λάθη, την κριτική και τις δύσκολες στιγμές.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δημήτρης Παπαϊωάννου

Συνέντευξη / Δημήτρης Παπαϊωάννου: «Αυτή θα είναι η τελευταία μου φορά στη σκηνή»

Λίγο πριν εμφανιστεί ξανά στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών με το ΙΝΚ, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου κάνει μια αναδρομή σε ολόκληρη την καριέρα του σε μια κουβέντα έξω απ’ τα δόντια με τον Δημήτρη Παπανικολάου, καθηγητή Νεοελληνικών και Πολιτισμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, για το περιοδικό «Dust», την οποία αναδημοσιεύει σε αποκλειστικότητα η LiFO.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
Χρήστος Μαρκογιαννάκης: «Στη Γαλλία είμαι δημιουργικά ελεύθερος, στην Ελλάδα όχι»

Βιβλίο / Χρήστος Μαρκογιαννάκης: «Στη Γαλλία είμαι δημιουργικά ελεύθερος, στην Ελλάδα όχι»

Τα νουάρ μυθιστορήματά του είναι από τα πιο αγαπημένα του γαλλικού αναγνωστικού κοινού: Ο βραβευμένος συγγραφέας και σύγχρονος μετρ του είδους σε μια συζήτηση για το «τέλειο έγκλημα» στη ζωή και στη λογοτεχνία.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Πέτρος Αϊβάζης: «Χρειάζεται αλληλεγγύη ανάμεσα στου ΛΟΑΤΚΙ+ που γερνούν, δεν βγαίνει αλλιώς»

LGBTQI+ / Πέτρος Αϊβάζης: «Χρειάζεται αλληλεγγύη ανάμεσα στους ΛΟΑΤΚΙ+ που γερνούν, δεν βγαίνει αλλιώς»

Από τη σεξεργασία και τα drag shows στην Αμερική ως την τηλεόραση, το σινεμά και τον ΛΟΑΤΚΙ+ εθελοντισμό στην Αθήνα, η «Ελληνίδα Divine» είναι ένας γλυκύτατος άνθρωπος με γεμάτη ζωή και νοιάξιμο για τους άλλους seniors της κοινότητας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αργύρης Παυλίδης: Η φωνή των παιδικών μας χρόνων

Οθόνες / Αργύρης Παυλίδης: Η φωνή των παιδικών μας χρόνων

Ηθοποιός, σκηνοθέτης, παρουσιαστής παιδικών εκπομπών όπως οι θρυλικοί «Κόκκινοι Γίγαντες, Άσπροι Νάνοι», πρωτοπόρος της μεταγλώττισης και η φωνή αγαπημένων μας ηρώων σε σειρές και ταινίες κινουμένων σχεδίων. O Αργύρης Παυλίδης σε μια εκ βαθέων συνέντευξη στη LiFO.
ΜΑΝΟΣ ΝΟΜΙΚΟΣ
ΕΠΕΞ Η Daglara και το θρίλερ του «έθνους»: τρόμος, έρως και βουκολικό σικ

Συνεντεύξεις / Η Daglara στο Φεστιβάλ Αθηνών: Τρόμος, έρως και βουκολικό σικ

Performer, σχεδιάστρια ρούχων, πωλήτρια, φιλότεχνη, ντίβα, τέρας λαγνείας, η Daglara και η τέχνη της διαχέονται με λίκνισμα και γρύλισμα σε ένα σωρό πίστες της καθημερινότητας και της απόδρασης.
ΑΛΕΞΙΝΟΣ ΠΥΡΑΥΛΟΣ
Ανέκδοτη συνέντευξη της Αρλέτας: «Το μπαρ το ναυάγιο δεν ήταν μπαρ»

Μουσική / Μια ανέκδοτη συνέντευξη της Αρλέτας: «Το μπαρ το ναυάγιο δεν ήταν μπαρ»

Μια ανέκδοτη συνέντευξη της Αρλέτας στον δημοσιογράφο και ραδιοφωνικό παραγωγό Μιχάλη Γελασάκη το 2009, όπου μιλάει για τον τελευταίο της δίσκο, τα «αδικημένα» τραγούδια της, τους νέους, τους φραγκοφονιάδες της γενιάς της και αφηγείται την ιστορία του τραγουδιού το «Μπαρ το ναυάγιο», που δεν ήταν μπαρ! Δημοσιεύεται στo Lifo.gr για πρώτη φορά, έξι χρόνια μετά τον θάνατό της.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Γιώργος Καστανάς: «Ε, ναι! Είμαι Έλληνας κι ας με πίκρανε ο νόμος»

Συνέντευξη / Γιώργος Καστανάς: «Ε, ναι! Είμαι Έλληνας κι ας με πίκρανε ο νόμος»

Ο νεαρός που έγινε viral στο TikTok όταν πήρε στα χέρια του την ελληνική ταυτότητα μετά από 5 χρόνια αναμονής, μιλά αποκλειστικά στη LIFO για όλη του τη ζωή στην Ελλάδα του ρατσισμού, αλλά και της άφατης καλοσύνης.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Διονύσης Τεμπονέρας: «Να μην δούμε ξανά το χάρτη όλο μπλε»

Βασιλική Σιούτη / Το πολιτικό άστρο του Διονύση Τεμπονέρα μόλις αναδύθηκε ― Μια συζήτηση

Ο Διονύσης Τεμπονέρας παρέμενε σχεδόν άγνωστος την εποχή της εξουσίας του ΣΥΡΙΖΑ και αναδείχθηκε μόλις πρόσφατα, στην πτώση, όταν κλήθηκε να βοηθήσει με κεντρικό ρόλο την τελευταία στιγμή. Κατά κοινή ομολογία τα πήγε καλά, αλλά το αποτέλεσμα είχε κριθεί προ πολλού. Δεν είναι ο αγαπημένος της ελίτ ούτε των κομματικών μηχανισμών, όμως πολλοί πιστεύουν ότι το πολιτικό του άστρο μόλις αναδύθηκε, κι ας αρνήθηκε να είναι υποψήφιος για την ηγεσία του κόμματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Αφροδίτη Παναγιωτάκου: «Στα Γιάννενα λειτουργήσαμε ριζωματικά, δεν πρέπει να προσγειώνεσαι πουθενά»

Εικαστικά / Αφροδίτη Παναγιωτάκου: «Στα Γιάννενα λειτουργήσαμε ριζωματικά, δεν πρέπει να προσγειώνεσαι πουθενά»

Η διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση επιστρέφει στη γενέτειρά της με τη διπλή ιδιότητα της καλλιτεχνικής διευθύντριας της νέας μεγάλης έκθεσης ψηφιακής τέχνης «Plásmata II: Ioannina» και της συνδημιουργού ενός από τα πιο εντυπωσιακά έργα της.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Σεμίνα Διγενή: «Στα χρόνια της τηλεόρασης η ζωή περνούσε δίπλα μου κι εγώ την αγνοούσα»

Οι Αθηναίοι / Σεμίνα Διγενή: «Στα χρόνια της τηλεόρασης η ζωή περνούσε δίπλα μου κι εγώ την αγνοούσα»

Η δημοσιογράφος, συγγραφέας, και βουλευτής ΚΚΕ μιλάει για όλα τα μεγάλα κεφάλαια της ζωής της - από τα περιοδικά μέχρι την τηλεόραση, και από τα βιβλία μέχρι την πολιτική.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δήμητρα Δασκαλάκη: «Δεν είναι δυνατόν να αποτελείς κύτταρο της κοινωνίας και να μη στηρίζεις τις γυναίκες και τη μητρότητα»

The Upfront Initiative / Δήμητρα Δασκαλάκη: «Δεν είναι δυνατόν να αποτελείς κύτταρο της κοινωνίας και να μη στηρίζεις τις γυναίκες και τη μητρότητα»

Η Γενική Διευθύντρια Οργανωσιακής Ανάπτυξης και Επικοινωνίας της METRO ΑΕΒΕ μιλά στη LIFO για την ισότητα στην πράξη και για τα μέτρα στήριξης και ενδυνάμωσης των γυναικών εργαζομένων στην εταιρεία, αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

σχόλια

1 σχόλια