Αν ψάχνετε τι σκιρτάει στην Αθήνα...

Την Παρασκευή η ομάδα Imagine the City μαζεύει πορτατίφ, απλίκες, φαναράκια κ.λπ. για να φωτίσει μια «απόμακρη» γωνιά στο κέντρο της Αθήνας, την οδό Πιττάκη, κάθετη στην Ερμού, δίπλα στον σταθμό στο Μοναστηράκι. Θα πέσει παραπάνω φως σε μια περιοχή που βρίσκεται μέσα στο σκοτάδι που βασιλεύει σε αρκετά σημεία στο κέντρο της πόλης. Είναι μια από τις δράσεις ομάδων ενεργών πολιτών που διεκδικούν όχι μόνο τη σφραγίδα της ενίσχυσης του κοινωνικού ιστού αλλά, επιπλέον, δίνουν μαθήματα φρεσκάδας.

Αν ψάχνετε τι σκιρτάει σε αυτή την πόλη, τότε μη σπαταλάτε χρόνο σε ενέργειες μεγάλων οργανισμών. Υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις, αλλά η δυναμική βρίσκεται αλλού. Σας λέω την αίσθησή μου, με δυο λόγια: στρέψτε το βλέμμα σας σε μια τριπλέτα που περιλαμβάνει: πρώτον, εθελοντικές οργανώσεις και συλλογικές δράσεις πολιτών, δεύτερον, νέες επιχειρηματικές δράσεις νεαρών, κυρίως, ατόμων και, τρίτον, καλλιτεχνικά εγχειρήματα νέων προσώπων. Εκ των πραγμάτων, ο πρώτος πυλώνας (εθελοντικές και συλλογικές δράσεις) είναι μεγαλύτερος και παρουσιάζει ισχυρότερη δυναμική, όχι μόνο γιατί δεν απαιτεί κεφάλαιο σύστασης ή ιδιαίτερες ικανότητες (επιχειρηματικές, μορφωτικές, δημιουργικές). Η Ελλάδα και η Αθήνα −το ‘χει ξαναπεί αυτή η στήλη με κουραστική επιμονή− είναι πολύ πίσω στην εθελοντική ή ακτιβιστική δράση και η κρίση δίνει ένα παραπάνω κίνητρο να καλύψουμε το χαμένο έδαφος.

Δεκάδες εθελοντικές οργανώσεις και κινήματα πολιτών κάνουν έναν άτυπο διαγωνισμό δημιουργικότητας και φρεσκάδας, συνδυάζοντας ενέργειες αλληλεγγύης με επινοητικότητα και έμπνευση. Ξεφυτρώνουν από παντού, δεν είναι προνόμιο των ευκατάστατων που έχουν να δώσουν, ούτε αναγκαστική καταφυγή των μη προνομιούχων περιοχών της Αθήνας. Οι Σούπερ-Μαμάδες’ εφορμούν από το Μπραχάμι και δεν έχουν μείνει στο πολύ αισθαντικό μπλογκάρισμα. Το γράψιμό τους κάνει μπαμ ότι είναι από γυναίκες που με το ένα χέρι γράφουν και με το άλλο φροντίζουν τα παιδιά τους ή ασχολούνται με τη δουλειά τους, που τους δίνει τα προς το ζην.

Οι Συνταξιούχοι εν Δράσει έχουν βρει κάτι πιο δημιουργικό από το να βλέπουν τούρκικα σίριαλ. Π.χ. οργάνωσαν επίσκεψη στο Κατάστημα Κράτησης Γυναικών Ελαιώνα Θηβών, ένα από τα μέρη που σε περίοδο κρίσης θα το ξεχάσει και ο Θεός. Η Οργάνωση Γη έχει ποικιλία εκδηλώσεων, όπως δημιουργία αστικού λαχανόκηπου από παιδιά και μια σειρά άλλων δράσεων με φαντασία, που έχουν μεταμορφώσει το ξεχασμένο πάρκο Τρίτση σε μια γωνιά που σύντομα θα αντιγράψουν αρκετοί σε διάφορα σημεία της Αθήνας.

Η Ζωντανή Βιβλιοθήκη βρήκε πρωτότυπο τρόπο να υποστηρίξει δράσεις που αφορούν την προώθηση της ποικιλομορφίας ενάντια στις προκαταλήψεις, στις διακρίσεις, στο κοινωνικό στίγμα. Μην ανησυχείτε όσοι δεν είστε φίλοι του διαβάσματος. Η Ζωντανή Βιβλιοθήκη αξιοποιεί μια ευρηματική τεχνική για να σας τραβήξει, χωρίς να διαβάσετε ούτε μια σελίδα, ώστε να αντιστρέψετε την εικόνα που κυκλοφορεί στα διεθνή Μέσα για τη ρατσιστική πλευρά της Αθήνας.

Οι atenistas συνεχίζουν με συνέπεια και φαντασία αυτό που τους ανέδειξε σε μια πρωτοβουλία που δημιούργησε κίνημα και ήταν η απαρχή για να δημιουργηθούν πολλές νέες συλλογικές δράσεις στην Αθήνα και σε όλη την Ελλάδα. Η πρόσφατη δράση με τη Λυρική Σκηνή στη Βαρβάκειο ήταν μια ακόμα κίνηση που έδειξε τη δύναμη που έχουν οι «σοκαριστικές» κινήσεις, αυτές που φέρνουν σε επαφή την, υποτίθεται, ελιτίστικη Λυρική με μια περιοχή που συμβολίζει τον «κάτω κόσμο» της πόλης.

Το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών στο Κολωνό, ο Ιστός στο Χαϊδάρι, το Βότσαλο για την αλληλέγγυα οικονομία στο Κορυδαλλό, αποδεικνύουν ότι γίνεται πολλή δουλειά στην περιοχή κάτω από την Ομόνοια, μέχρι τη θάλασσα, μια ζώνη που την ξεχάσαμε την εποχή της άνθησης του Χρηματιστηρίου, της Ολυμπιάδας και της φούσκας των ακινήτων.

Πολυχρωμία, πολυμορφία με δάνεια από τα έγκατα της κοινωνίας, κινήματα grass root (από τη βάση), που δεν περιμένουν από το κράτος ή από την εταιρική ευθύνη των επιχειρήσεων. Η αλήθεια είναι ότι μια μικρή ομάδα εταιρειών, κυρίως πολυεθνικών, έχει αντιληφθεί ότι η δροσιά και η φρεσκάδα βρίσκονται σε αυτήν τη ζώνη της Κοινωνίας των Πολιτών και κάνει έρευνα για να εντοπίσει δράσεις που μπορεί να υποστηρίξει.

Ο δεύτερος πυλώνας, αυτός των καινούργιων επιχειρήσεων (start-ups) που ιδρύονται κυρίως από νεαρά άτομα, συνεχίζει να έχει ζωή. Παρότι η Πολιτεία έχει θάψει όλα τα χρηματοδοτικά προγράμματα που ενισχύουν, όπως σε όλες τις χώρες, τέτοια εγχειρήματα, κάποιοι νέοι δεν το βάζουν κάτω. Ορισμένοι από αυτούς έχουν έντονα τα πρότυπα και τα κριτήρια της SiliconValley. Μέσα από τους κύκλους τους, όμως, ακόμα και αν κάποιοι φύγουν για το Σαν Φρανσίσκο, τη Χιλή ή την… Κωνσταντινούπολη, θα αναπτυχθούν εφαρμογές (apps) και ατμόσφαιρα που θα ωσμωθεί με τις κινηματικές δράσεις. Το Taxibeat είναι η πιο τρανταχτή περίπτωση. Μην κοιτάζετε μόνο τη σημαντική διεθνή του επιτυχία αλλά και το ότι έχει αλλάξει δραστικά μια ενοχλητική πλευρά της Αθήνας. Ο Νίκος, ο Σπύρος και τα άλλα τα παιδιά, πριν πάνε σε Ρίο ντε Τζανέιρο, Νορβηγία, Γαλλία, είχαν κάνει μια μεγάλη ένεση αλλαγής στους δρόμους της δικής μας πόλης. Γι’ αυτό τον παράλληλο κόσμο γράφει κάθε εβδομάδα με μεράκι ο Τάσος Παγκάκης και παρακολουθεί ο 25χρονος ιδρυτής του TEDxAthens, ο Δημήτρης Καλαβρός. 

Τον τρίτο πυλώνα της τριπλέτας, αυτόν που αφορά τη τέχνη και τις πολιτιστικές δράσεις, τον παρακολουθεί με φαντασία η LifΟ. Δεν είναι τυχαία η μοναδική επιτυχία του site της LifΟ και όλων των διαδικτυακών της πλοκαμιών. Η πορεία της είναι στον αντίποδα της συντριπτικής πλειονότητας των ελληνικών media: με μικρά ή μεγαλύτερα άλματα, έφυγε από τη φούσκα της Αθήνας κι έστρεψε το βλέμμα εκεί που αχνοπροβάλλουν τα δειλά ή τολμηρά εργαστήρια της πόλης. (Είχα ήδη ξεκινήσει αυτό το άρθρο με το Imagine the City, όταν ανακάλυψα ότι η LifΟ είναι χορηγός επικοινωνίας).

Όποιος θέλει μια θεωρητική υποστήριξη για τα παραπάνω, μπορεί να δει το άρθρο του Αρίστου Δοξιάδη στην «Καθημερινή». Ένας νέος τύπος από ομάδες ακτιβιστών και τα κοινωνικά δίκτυα ενισχύονται για να καλύψουν ένα πολύ σημαντικό κενό που ήταν από τις αιτίες που μας έφερε εδώ.

Το TEDxAthens θα έχει φέτος τις ομιλίες διεθνών ομιλητών που περιμένει κάθε χρόνο το κοινό του, αλλά έκανε μια διαφορετική κίνηση για να δώσει περισσότερο χώρο στην ενέργεια των ομάδων απλών πολιτών που φέρνουν την επινοητικότητα και την ελπίδα στην πόλη. Δημιούργησε το Human Grid κι επεκτείνει την εκδήλωσή του σε δύο μέρες, ώστε την πρώτη μέρα να γίνει ένα οδοιπορικό με τους ανθρώπους, τα δεδομένα, τη διεθνή εμπειρία, την τεχνογνωσία που μπορούν να βοηθήσουν ώστε η διάχυτη επιθυμία για κοινωνική προσφορά να αναβαθμιστεί σε αποτελεσματική δράση.