Προτού ξεκινήσω την συγγραφή(;) αυτού του άρθρου θα ήθελα να σου μιλήσω για τον υπαρξιακό θάνατο του Επίκουρου. Είπε κάποτε, ένα όμορφο απόγευμα ή και βράδυ, στον περίφημο Κήπο του πως "ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά και ως απόλυτο ένα ορίζει μέσα από τον δικό του πυρήνα τον κόσμο του". Με άλλα λόγια, για τον κάθε άνθρωπο ο κόσμος έχει διαφορετικό νόημα, πέραν των αισθητηριακών ομοιοτήτων που αντιλαμβανόμαστε όλοι, για τον καθένα από εμάς ο κόσμος αποτελεί μια εξατομικευμένη και συγκεκριμένη ύπαρξη, και η οποία παύει να υφίσταται αφού αφήσουμε την τελευταία μας πνοή. Γι'αυτό, προτού βιαστείς να κρίνεις αυτό το κείμενο, θυμήσου τον γέρο Επίκουρο που έλεγε πως ο κάθε άνθρωπος έχει την δική του σκοπιά που βλέπει τα πράγματα.
Γιατί υπεραμύνεσαι θα αναρωτηθεί κάποιος. Θα απαντήσω πως δεν το κάνω για εμένα, ούτε για τους ομοϊδεάτες μου αλλά αντίστοιχα για όσους θα με λοιδορήσουν διαβάζοντας αυτές τις γραμμές. Το θέμα που θα πραγματευτώ αποτελεί ίσως ταμπού για την Ελλαδίτσα του Βαλκανικού τόξου, ακόμη και για τον 21 αιώνα όπου ως γενέτειρα της Δημοκρατίας και αποικία του Δυτικού Διαφωτισμού διεκδικούμε τα πρωτεία της πολιτισμένης χώρας. Το θέμα αυτό δεν είναι άλλο από τις διακρίσεις. Από την διάκριση του δικό μου και δικό σου μέχρι και την φυλετική,θρησκευτική,πολιτική κλπ διάκριση που πολλές φορές τέτοιου είδους διαχωρισμοί λαμβάνουν διαστάσεις διώξεων ακόμη και βιαιοπραγιών.
Ζούμε στην εποχή των ακρότατων χωρίς αμφιβολία. Άνθρωποι με τρομερή επιρροή και κοινωνική εμβέλεια ασκούν τέτοια ρητορική μίσους, άνθρωποι μορφωμένοι χωρίς παιδεία, αλλά και αμόρφωτοι, όλοι του ύψους ή του βάθους σε μια κοινωνία που βάζει ταμπέλες, καλλιεργεί τον ανταγωνισμό από κούνια και προδιαθέτει την καρκινική μισαλλοδοξία τόσο μέσα στα σχολεία όσο και έξω από αυτά
Για να μπορέσεις να καταλάβεις ένα πολύ σημαντικό θέμα το οποίο συμβαίνει δίπλα σου καθημερινά αλλά είτε εθελοτυφλείς είτε σε απορροφάει πολύ η καθημερινότητα σου, θα σου παρουσιάσω μια παραβολή. Μην ανησυχείς, δεν μιμούμαι τον Ιησού, αν και το μήνυμα του "αγαπάτε αλλήλους" και "ειρήνη υμίν" είναι αρκετά επίκαιρο και εύκολα έχει λησμονηθεί τους καιρούς που διανύουμε.
Θυμάσαι από τα εφηβικά σου χρόνια, στα έδρανα της θεωρητικής κατεύθυνσης την περίφημη πολιτεία του Πλάτωνος; Όχι; Mάλλον ήσουν θετική ή τεχνολογική...είμαι εδώ γι'αυτό όμως.
Η πολιτεία του Πλάτωνα είναι ίσως το πιο σπουδαίο έργο ενός από τους πιο φωτισμένους διανοητές όλων των εποχών. Πραγματεύεται τον υλικό κόσμο, τον ψεύτικο, ο οποίος διαδραματίζεται σε μια σκοτεινή σπηλιά. Οι άνθρωποι που τον απαρτίζουν βρίσκονται αιχμάλωτοι με τα κεφάλια τους στραμμένα προς μια κατεύθυνση. Πίσω τους μια κλίκα όντων που τους παρουσιάζουν πραγματικά αντικείμενα. Ωστόσο οι "φυλακισμένοι" δύνανται να δουν μόνο τα είδωλα τους στον τοίχο(επειδή στο βάθος καίει μια φωτιά που "χρωματίζει" την σκιά των αντικειμένων στον τοίχο). Φυσικά, ο Πλάτωνας δεν έπλασε αυτή την ιστορία για να παρουσιάσει το πρώτο θρίλερ επιστημονικής φαντασίας της εποχής αλλά για να στείλει ένα πολύ σπουδαίο μήνυμα σε όλους τους λαούς, σε όλες τις εποχές.
Τόλμησε να εννοήσει πως ο κόσμος όπου ζούμε αιχμάλωτοι είναι ψεύτικος. Είμαστε δέσμιοι να παρατηρούμε ότι μας δείχνουν, να δεχόμαστε ότι μας παρουσιάζουν. Μα τι σχέση η Πολιτεία του Πλάτωνα με τις διακρίσεις στην εποχή μου; Εύλογα αναρωτιέσαι αναγνώστη...
Φαντάσου για την οικονομία της κουβέντας πως είσαι κλεισμένος εσύ στην σπηλιά αυτή μαζί με άλλους 3-4 ανθρώπους. Άπλαστοι χαρακτήρες ακόμα, ευάλωτοι στα όποια ερεθίσματα δεχτείτε αφού ακόμη δεν έχετε κριτική ικανότητα. Γυρνάμε στα όντα εκείνα που προβάλουν τα αντικείμενα. Ένας παπάς προβάλει ένα σταυρό αλλά η φωτιά τρεμοπαίζει και το βλέπεις ως δρεπάνι. Ένας ναζιστής προβάλει ένα κεφάλι, εσύ βλέπεις την σκιά ενός μαύρου κεφαλιού. Ένας αστυνομικός σου προβάλει ένα γκλοπ. Ένας δικαστής σου προβάλει ένα σφυρί ενώ ένας πολιτικός σου προβάλει νομίσματα τα οποία αφήνει να πέσουν στο πάτωμα για να ακούσεις τον χαρακτηριστικό ήχο. Αμέσως ο εγκέφαλος σου αρχίζει να αναπτύσσει νευρωνικά δίκτυα "σωματοποιώντας" στα όργανα του εγκεφάλου(μνήμη,αντίληψη,συμπεριφορά κλπ) τα ερεθίσματα που μόλις αντίκρισες.
Σε λύνουν και σε αφήνουν να τους αντικρίσεις. Ο εγκέφαλος αναγνωρίζει τις ιδιότητες τους αμέσως. Ο ναζιστής είναι ο πατέρας σου,ο οποίος μεγαλώνοντας στην ίδια συντηρητική και μισαλλόδοξη οικογένεια σε έκανε σαν τα μούτρα του. Ο παπάς ο πνευματικός σου ηγέτης που στο όνομα της υπαρξιακής σου άγνοιας προσπαθεί να σου υποδείξει πως το μίσος στον αλλόθρησκο,στον ομοφυλόφιλο,στην χωρισμένη μάνα κλπ επιβάλλεται από τον ίδιο το Θεό. Ο αστυνομικός που σου επιβάλλει την τάξη και τον Νόμο που ορίζει ο δικαστής-νομοθέτης αναλόγως με το χέρι που κρατάει το σφυρί. Τέλος, ένας πολιτικός που κυβερνάει με γνώμονα το συμφέρον και την καρέκλα με αυτοσκοπό το χρήμα και την αναγνώριση.
Τι υπάρχει έξω από τη σπηλιά; Δεν το απαντάει ποτέ ο Πλάτωνας...εμμέσως σου λέει πως βλέπεις τον πραγματικό κόσμο. Από κει και μετά εσκεμμένα σε αφήνει να φανταστείς αυτόν τον κόσμο. Έναν κόσμο ελπίδας, αρμονικής συμβίωσης, σωματικής και πνευματικής ελευθερίας, αυτοδιάθεσης των λαών και θρησκευτικής ανεξαρτησίας. Πρόσεξες ότι δεν σου δίνεται ο τρόπος που θα καταφέρεις να βγεις από το σπήλαιο. Άλλωστε πως να διακρίνεις το ψεύτικο όταν όλη σου τη ζωή χωρίς κριτική σκέψη αντιλαμβάνεσαι αισθητικά και παθητικά ότι σου "πλασσάρουν" ; Εκεί λοιπόν υπάρχουν τρία είδη ανθρώπων. Αυτοί που παραμένουν δέσμιοι μια ζωή, κολλημένοι, φανατισμένοι και προσπαθούν να πείσουν και τους υπόλοιπους πως ο κόσμος τους είναι ο αληθινός. Οι αδιάφοροι, οι οποίοι μπροστά στη ματαιότητα της φυλακής κλείνουν τα μάτια στα όντα και στα είδωλα αλλά παραμένουν μια ζωή φυλακισμένοι και άβουλοι και τέλος αυτοί που μέσω προσωπικής αναζήτησης, καλλιέργειας, βιωματικής εκπαίδευσης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης καταφέρνουν να αναπτύξουν την κρίση, η οποία σύμφωνα με τον Πλάτωνα αποτελεί το μοναδικό όπλο απέναντι στις φωνές που προσπαθούν να σε χειραγωγήσουν με ψεύτικα είδωλα και σάπιες αλυσίδες.
Το άρθρο αυτό δεν είναι ένα ακόμα μανιφέστο ενός ακτιβιστή που απλώς βαριέται την κατάσταση γύρω του ούτε έγραψα ένα ακόμη άρθρο επειδή το θέμα περί διακρίσεων "πουλάει" στην εποχή μας. Ομολογώ πως και εγώ έχω κάνει διακρίσεις στο παρελθόν ή και σκέφτομαι πολλές φορές αρνητικά πράγματα για συνανθρώπους μου. Σημασία έχει να αλλάζεις ως ΕΣΥ, να προσανατολίζεσαι εκ νέου και να δέχεσαι χωρίς να κρίνεις. Κρίνε τα γεγονότα γύρω σου, κρίνε τα στεγανά της κοινωνίας σου, μη κρίνεις το διαφορετικό από εσένα. Δεν υπάρχει "διαφορετικό" ούτε "φυσιολογικό" παρά μόνο ότι ορίζουν οι πεποιθήσεις σου ως "συνηθισμένο".
Ζούμε στην εποχή των ακρότατων χωρίς αμφιβολία. Άνθρωποι με τρομερή επιρροή και κοινωνική εμβέλεια ασκούν τέτοια ρητορική μίσους, άνθρωποι μορφωμένοι χωρίς παιδεία, αλλά και αμόρφωτοι, όλοι του ύψους ή του βάθους σε μια κοινωνία που βάζει ταμπέλες, καλλιεργεί τον ανταγωνισμό από κούνια και προδιαθέτει την καρκινική μισαλλοδοξία τόσο μέσα στα σχολεία όσο και έξω από αυτά. Κάνουν όμως λάθος και οι δύο πλευρές. Και οι θύτες και τα θύματα. Προσπαθούν να επιβληθούν η μια στην άλλη. Δεν μπορούν να συνυπάρξουν αδιάφορα ως σύνολο, πρέπει να επιβληθεί ομοιογένεια! Μα ο ίδιος ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης δεν τιμώρησε την ομοιογένεια με την διαφορετικότητα στα γεγονότα της Βαβέλ; Αν ο Χριστός σας είναι Εβραίος, το αυτοκίνητό σας ιαπωνικό, η πίτσα που τρώτε ιταλική, η δημοκρατία σας ελληνική, οι αριθμοί σας αραβικοί, τα γράμματά σας λατινικά, τότε γιατί ο συνάνθρωπος σας είναι ξένος;
Κλείνω με μια όμορφη εικόνα: 7 μετεωρολόγοι καθισμένοι σε ένα καφέ, απολαμβάνουν τα ροφήματα τους και συζητούν για το καιρό. Ένας γκει, μια λεσβία, ένας μουσουλμάνος, ένας χριστιανός, ένας εθνικιστής, ένας αριστερός και εσύ. 7 διαφορετικοί άνθρωποι. Μπήκες στο νόημα;
σχόλια