Γαντζωµένη σε υψόμετρο 1.000 µέτρων, στην καταπράσινη κοιλάδα του Αώου, ανάµεσα στις κορυφές της Πίνδου, η Βωβούσα ή Μπαϊάσσα (στα Βλαχικά) είναι ένα ιστορικό χωριό του Ανατολικού Ζαγορίου, πολύ κοντά στα Ιωάννινα. Έχει λίγους ντόπιους κατοίκους, για την ακρίβεια μοναχά 70, πολλοί από τους οποίους μιλούν ακόμη βλάχικα και χαρακτηριστικό της είναι ένα θαυµάσιο µονότοξο γεφύρι, κτισμένο το 1748.
Εδώ και λίγες μέρες, το χωριό έχει ξαναζωντανέψει με το Φεστιβάλ Βωβούσας που διοργανώνεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά και θα διαρκέσει έως τις 6 Αυγούστου. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει εκθέσεις φωτογραφίας, συζητήσεις, δραστηριότητες, προβολές, μουσική και εργαστήρια για μικρούς και μεγάλους. Με άλλα λόγια ευκαιρία για εναλλακτικές διακοπές στο βουνό, δίπλα στο ποτάμι, σε συνδυασμό με αρκετή τέχνη.
Όπως λένε οι διοργανωτές του φεστιβάλ «τα φώτα φέτος πέφτουν πάνω σε δύο προσωπικότητες με μεγάλη συμβολή στον πολιτισμό της Ελλάδας και των Βαλκανίων οι οποίοι γεννήθηκαν και έδρασαν μερικά μόνο χιλιόμετρα μακριά από τη Βωβούσα, στη γειτονική Αβδέλλα, τους αδελφούς Γιαννάκη και Μίλτο Μανάκια».
Λίγα λόγια για την ιστορία των αδελφών Μανάκια
112 χρόνια πριν, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, οι αδελφοί Γιαννάκης και Μίλτος Μανάκια επέστρεφαν από το Λονδίνο στο χωριό τους έχοντας στις αποσκευές τους ένα «κουτί» που δεν είχε ξαναδεί κανείς κάτοικος της Αβδέλλας ή άλλου χωριού. Η κινηματογραφική μηχανή, μια Bioscope 300, των αδελφών Μανάκια στήθηκε απέναντι από τη γιαγιά τους την ώρα που ύφαινε στον αργαλειό κι έτσι ξεκίνησε με τις «Υφάντρες» μία μεγάλη και σημαντική πολιτιστική παραγωγή.
Χιλιόμετρα φιλμ, εμφανισμένου ή μη, συνάρπασαν κι ενέπνευσαν τους συγχρόνους τους ενώ πλέον λειτουργούν ως ερευνητικό εργαλείο για την κατανόηση των ηθών και εθίμων μίας εποχής αντιμέτωπης με αλλαγές, πολέμους, δημιουργία συνόρων. Μέσα από τις εικόνες των δύο αδελφών παρουσιάζεται μία ζωή που κυλά σε ρυθμούς ανθρώπινους, γύρω από ένα τραπέζι, με μια γυναίκα να ολοκληρώνει τις καθημερινές οικιακές δουλειές, μέσα από τα μάτια των αγωνιστών και κρατούμενων των Βαλκανικών Πολέμων και του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι αδελφοί Μανάκια ήταν οι πρώτοι –και μοναδικοί στην χερσόνησο του Αίμου– ντοκιμαντερίστες που κράτησαν ζωντανές τις εξελίξεις στο πέρασμα των χρόνων.
Οι Αδελφοί Μανάκια στο φεστιβάλ
Σε διάρκεια πέντε ημερών του Φεστιβάλ (28 Ιουλίου-1 Αυγούστου) μία ομάδα καλλιτεχνών, συγγραφέων και κινηματογραφιστών θα οργανώσουν εκδηλώσεις και δημιουργικά εργαστήρια, πάνω σε μια ιδέα του Σάκη Σερέφα, στα οποία ο κεντρικός προβληματισμός θα είναι: Τι είναι αυτό που κινητοποίησε το βλέμμα των αδελφών Μανάκια, σε μια εποχή όπου η κινηματογραφική τέχνη βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα; Τι είναι αυτό στο οποίο μπορεί κανείς να εστιάσει σήμερα ώστε να αποτυπώσει τον χώρο γύρω του και τον καιρό του, σε μια εποχή όπου τα καταγραφικά τεχνολογικά μέσα αφθονούν και βρίσκονται πια στα χέρια του καθενός; Η μνήμη, ατομική ή συλλογική, είναι επινόηση και κατασκευή;
Εκτός από τον φωτογράφο Στράτο Καλαφάτη και τους διακεκριμένους Έλληνες κινηματογραφιστές, Φώτο Λαμπρινό, Βασίλη Κεχαγιά, για τους αδελφούς Μανάκια θα συμμετάσχει και η Eliza Zdru, η σκηνοθέτις του ντοκιμαντέρ «The Manakia Brothers, Diary of a Long Look Back», που καταπιάνεται με το έργο των δύο αδελφών και τη διαβαλκανική συμβολή του. Μια συζήτηση που θα συντονίζει ο συγγραφέας κι εμπνευστής του αφιερώματος, Σάκης Σερέφας. Μια στρογγυλή τράπεζα υπό τον τίτλο «Στον ύπνο του παραμιλούσε γι' αυτήν», φράση με την οποία ο Μίλτος Μανάκια μαρτυρεί πως ο αδελφός του Γιαννάκης ονειρευόταν συνεχώς, στον ύπνο και στον ξύπνιο του, να αποκτήσει μια κινηματογραφική μηχανή, από την πρώτη στιγμή που είδε κινηματογραφική ταινία στη ζωή του στα 1905.
Σχετικά με το ντοκιμαντέρ της Eliza Zdru
Μία μυστηριώδης φωτογραφία των προπάππων της Eliza Zdru στάθηκε ικανή αφορμή για να προκαλέσει ένα ταξίδι στην μνήμη και στην ιστορία του τόπου της.
«Η φωτογραφία αυτή τραβήχτηκε κάπου στο 1920 και μου έφερε στο νου δύο Βλάχους φωτογράφους, γνωστούς στην περιοχή εκείνη την περίοδο, τους Μίλτο και Γιαννάκη Μανάκια. Προσπαθώντας να επιβεβαιώσω την υπόθεσή μου πως οι προπάπποι μου, επίσης βλαχικής καταγωγής, φωτογραφήθηκαν πράγματι από τους αδελφούς Μανάκια, ξεκινώ ένα ταξίδι μέσω Ρουμανίας, Βουλγαρίας, ΠΓΔΜ και Ελλάδας, επιχειρώντας να αναδημιουργήσω την ιστορία δύο ανθρώπων που έγιναν οι πρώτοι κινηματογραφιστές της περιοχής & αφιερώθηκαν στην παραγωγή ντοκιμαντέρ, "αποτυπώνοντας" τις πιο δραματικές αλλαγές που ανασχημάτισαν τα Βαλκάνια στο πρώτο μέρος του 20ού αιώνα».
Η ταινία «The Manakia Brothers, Diary of a Long Look Back» είναι το δεύτερο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους της Eliza. Η πρώτη της ταινία, «Songs for a Museum» (63', 2013, παραγωγής της Mandragora, και συμπαραγωγής της Virafilms), είναι ένα road movie για τέσσερις 84χρονους πολυφωνικούς τραγουδιστές που έκανε πρεμιέρα το 2013 στο Astra Film Festival στη Sibiu της Ρουμανίας. Η Eliza είναι πτυχιούχος των τμημάτων Κινηματογράφου & Τηλεόρασης (Media University) & Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων (SNSPA). Ο κόσμος της όμως κινείται αδιάκοπα γύρω από τα ντοκιμαντέρ από το 2011, όταν και συμμετείχε στο Aristoteles Workshop. Το επόμενο της ντοκιμαντέρ, όπως και τα προηγούμενα δύο, θα γυριστεί κι αυτό στο δρόμο.
Παράλληλα, γύρω από το Αφιέρωμα θα «τρέξουν» μια φωτογραφική έκθεση από τη ζωή των δύο αδελφών, ένα εργαστήριο animation για μικρούς από τον Πάνο Καπίρη και την ομάδα Edu|shorts κι ένα multimedia εργαστήριο με τίτλο «Κιβωτός εικόνων» από τους Βασίλη Κεχαγιά και Στράτο Καλαφάτη.
Στο πλαίσιο της διοργάνωσης θα φιλοξενηθούν επίσης φωτογραφικές εκθέσεις της Μυρτώς Παπαδοπούλου, του Κώστα Μπαλάφα και του resident φωτογράφου του Φεστιβάλ Yannic Bartolozzi, ο οποίος πέρασε έναν μήνα στη Βωβούσα, εμφανίζοντας τις φωτογραφίες στον αυτοσχέδιο σκοτεινό θάλαμο, ενώ φυσικά μυήθηκε στην ελληνική βουνίσια ζωή. Η Αμάντα Μιχαλοπούλου θα συζητήσει με τη συγγραφέα και μεταφράστρια αστυνομικών μυθιστορημάτων Χίλντα Παπαδημητρίου για την επίδραση της ορεινής τοπιογραφίας στο έγκλημα, ενώ ο ηθοποιός Δημήτρης Κουρούμπαλης και η μαθήτρια Κλάρα Τσουμπλέκα θα ερμηνεύσουν, ειδικά για τη βραδιά, αποσπάσματα από μυθιστορήματα. Ο Φάνης Δασούλας θα μιλήσει για βλάχικα τοπωνύμια της Βωβούσας και η Γεωργία Ιμσιρίδου, επιμελήτρια του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη, για τις φωτογραφίες βουνού του Κώστα Μπαλάφα.
Το πλήρες πρόγραμμα του φεστιβάλ μπορείτε να το βρείτε εδώ.
- Facebook
- Twitter
- E-mail
0