Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Τετραόροφο κουκλόσπιτο με ανελκυστήρα, ηλεκτρικό φως, τηλέφωνο και πλήρη επίπλωση, 1912
1

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Παιχνίδια με ροδάκια σε σχήμα αγελάδας, χοίρου και σκύλου, 1910

Λεπτεπίλεπτα κουκλόσπιτα, παγκοσμίως γνωστά παζλ και μικρές φιγούρες ζώων, αυτά τα σουηδικά χειροτεχνήματα είναι κάτι παραπάνω από παιχνιδάκια. Ξύλινα συνήθως, ξεχωρίζουν με τον εκλεπτυσμένο σχεδιασμό και την καινοτόμο χρήση ενός υλικού που αρχικά προτιμήθηκε επειδή ήταν διαθέσιμο σε αφθονία. Κατοικώντας σε μια χώρα της οποίας τα εδάφη καλύπτονται από πυκνά δάση, οι Σουηδοί φιλοτεχνούν ξύλινα αντικείμενα εδώ και αιώνες αλλά η τρέχουσα έκθεση στο Bard Graduate Center Gallery παρουσιάζει για πρώτη φορά αυτή την ιστορία design και χειροτεχνίας.

Διατρέχοντας πάνω από 200 χρόνια παιδικών παιχνιδιών, η έκθεση Swedish Wooden Toys παρέχει μια ολοκληρωμένη επισκόπηση της παραγωγής και διάθεσης των αντικειμένων αυτών που αποτελούν πλέον μέρος της σουηδικής εθνικής ταυτότητας.

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Το φερόμενο ως πρώτο κουκλόσπιτο στην Σκανδιναβία, κατασκευασμένο από το εργαστήριο του Burchard Precht ανήκε στην Πριγκήπισσα Hedvig Sophia και επόμενα μέλη της σουηδικής βασιλικής οικογενείας, 1686-1690

Στις αρχές του 20ου αιώνα αναγνωρίστηκε η αξία του απλού ξύλινου παιχνιδιού ως στοιχείο της εκπαίδευσης των παιδιών, υπόδειγμα σουηδικής χειροτεχνίας και εν τέλει σύμβολο της ίδιας της χώρας. Τα παιχνίδια δεν διασκέδαζαν μόνο αλλά βοηθούσαν στην ανάπτυξη δημιουργικών δεξιοτήτων, ενίσχυαν την οικονομία και την ευρεία χρήση ξύλινων αντικειμένων εξελιγμένου design που εξελίσσονταν συνεχώς, καθιστώντας την επινοητικότητα στον τομέα αυτό συνώνυμο της Σουηδίας.

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Κουκλόσπιτο επιπλωμένο, 1850 -1860

Τα ξύλινα αλογάκια διαχρονικά υπήρξαν εξαιρετικά δημοφιλές σχέδιο. Η έκθεση μάλιστα έχει αφιερώσει ολόκληρο τμήμα παρουσιάζοντας πάνω από 30 είδη, από μικρά άλογα μέχρι μεγάλα κουνιστά αλογάκια. Τα αλογα Dala, δημοφιλή και ως σουβενίρ σήμερα, έλκουν το όνομα τους από την περιοχή Dalarna και είναι υπόδειγμα της χειροτεχνίας των ντόπιων τεχνιτών που τα σκάλιζαν και μετά τα ζωγράφιζαν στο χέρι με πολύπλοκα σχέδια σε έντονα χρώματα. Το κουνιστό αλογάκι ήταν εκείνο που έκανε παγκοσμίως γνωστή την Gemla, την πρώτη σουηδική εταιρεία κατασκευής παιχνιδιών που ιδρύθηκε το 1866. Στην έκθεση του Bard Graduate Center Gallery υπάρχει μάλιστα ένα λευκό αλογάκι με πράσινη βάση, γυάλινα μάτια, δερμάτινα αυτιά και πλήρη εξάρτυση ιππασίας, ενώ σε κάποια από τα πλέον εξεζητημένα μοντέλα χρησιμοποιούνταν και πραγματικές τρίχες αλόγου. Προφανώς αυτά απευθύνονταν μόνο σε γόνους πλούσιων οικογενειών. Τα κουνιστά παιχνίδια όμως δεν ήταν μόνο για διασκέδαση αλλά και μέσο διδασκαλίας ισορροπίας στα παιδάκια, συναντάμε μάλιστα και παραλλαγές ταύρου και λαγού.

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Κουνιστό αλογάκι Rida-Ranka 1940-1950

Τα πιο εντυπωσιακά ξύλινα παιχνίδια όμως ήταν τα κουκλόσπιτα και στην εν λόγω έκθεση παρουσιάζονται πάνω από 12. Πολλά προέκυπταν από την μετατροπή άλλων χρηστικών αντικειμένων όπως κουτιά για πούρα, κιβώτια και μεγάλες βιτρίνες ή ντουλάπια. Μάλιστα ένα εξαιρετικά πολύπλοκο κουκλόσπιτο των αρχών του 20ου αιώνα διέθετε τέσσερις ορόφους, πλήρως λειτουργικό ανελκυστήρα που κατασκευάστηκε από μεταλλικά στοιχεία ρολογιού και ηλεκτρικό φως σε όλα τα δωμάτια. Το είχε κατασκευάσει ένα εξαιρετικά υπομονετικό αγόρι για την μικρή του αδελφή και είχε τοποθετήσει ένα τηλέφωνο που χτυπούσε, μια μίνι γραφομηχανή, ραπτομηχανή, πολυέλαιο και 30 κούκλες. Στην έκθεση συμπεριλαμβάνεται και το φερόμενο ως πρώτο κουκλόσπιτο στην Σκανδιναβία το οποίο ήταν σε στυλ ερμάριου, δώρο στην Πριγκήπισσα Hedvig Sophia από την μητέρα της.

 

Ενώ πολλά από τα παιχνίδια αυτά δημιουργήθηκαν από μεμονωμένους καλλιτέχνες, με την έλευση της εκβιομηχάνισης ξεκίνησε και η μαζική παραγωγή παιχνιδιών στα δεύτερα μισά του 19ου αιώνα. Το ξύλο εξακολούθησε να κυριαρχεί ως πρώτη ύλη στην σουηδική βιομηχανία παιχνιδιών και πολλά από τα παιχνίδια ήταν εν μέρει χειροποίητα. Μεγάλη διάδοση γνώρισαν και τα παιχνίδια που έπρεπε να κατασκευάσουν τα ίδια τα παιδιά. Μάλιστα υπήρχαν και περιοδικά που δημοσίευαν οδηγίες και χαρτονένια σχέδια για να τα κόψουν τα παιδάκια και να φτιάξουν σπιτάκια, γέφυρες και άλλα. Τα ξύλινα παιχνίδια ήταν πρακτικά χάρη στην ανθεκτικότητα του υλικού, αλλά στην πραγματικότητα εκείνο που τα κατέστησε διαχρονικά ήταν ότι τα παιδιά πάντα τα επέλεγαν, παρά τις τεράστιες αλλαγές στην βιομηχανία των παιχνιδιών. Είναι πανταχού παρόντα από τις αρχές του 20ου αιώνα ενώ ακόμα και σήμερα τα βρίσκει κανείς σχεδόν σε όλα τα καταστήματα παιχνιδιών. Πέραν του εκλεπτυσμένου και λειτουργικού σχεδιασμού τους, τα ξύλινα παιχνίδια μας θυμίζουν ακόμα ότι η χαρά κρύβεται στα απλούστερα πραγματάκια. Ανακουφιστικό αν αναλογιστεί κανείς ότι ζούμε στην εποχή των Hello Barbie.

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Κουνιστό αλογάκι Gemla Leksaksfabrik AB, 1900

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Ξύλινος Μίκυ Μάους Brio, 1955

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Παιδικά παγοπέδιλα, 1800-1850

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Λαβύρινθος Brio, πρώτη κυκλοφορία 1946

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Οδηγίες για την κατασκευή ραφιού σε σχήμα κρεμαστής γέφυρας, Petrus and Sture Lundström, Tranås, 1925

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Αλογάκια Dala

 


 


 


 

Η έκθεση Sweedish Wooden Toys συνεχίζεται στην Bard Graduate Center Gallery στην Νέα Υόρκη έως τις 17 Ιανουαρίου 2016.

Design
1

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Crini & Sophia: Εκεί που η art de la table συναντά τα έργα καταξιωμένων σύγχρονων καλλιτεχνών 

Design / Crini & Sophia: Εκεί που η art de la table συναντά τα έργα καταξιωμένων σύγχρονων καλλιτεχνών 

Σε μια υπερυψωμένη βιτρίνα στο Κολωνάκι συναντάμε μια σειρά από έργα τριών καλλιτεχνών οι οποίοι δεν είχαν μιλήσει μεταξύ τους πριν τελειώσει το κατάστημα, που απ’ έξω δεν μαρτυρά τι ακριβώς κρύβει μέσα του. 
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Η χρυσή σχεδιάστρια που μάγεψε το Χόλιγουντ

Design / Συνεργάτις του Ντε Κίρικο. Κολλητή του Νουρέγιεφ. Επίσκεψη στο απίθανο σπίτι της εικαστικού Lisa Sotilis

Η Τζούλη Αγοράκη επισκέπτεται το σπίτι της εικαστικού Lisa Sotilis, που ήταν στενή φίλη του Ιόλα, συνεργάτιδα του Ντε Κίρικο και κολλητή φίλη του Νουρέγιεφ. Και εντυπωσιάζεται με την κινηματογραφική της ζωή.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Kyr Lakis: Ένα νέο αθηναϊκό brand αναβιώνει την τέχνη των ηπειρώτικων σταμπωτών

Design / Kyr Lakis: Ένα νέο αθηναϊκό brand αναβιώνει την τέχνη των ηπειρώτικων σταμπωτών

Ένα νέο concept store εμφανίστηκε στα Εξάρχεια από τη γλύπτρια Αντιγόνη MacLellan και τον designer Χαρίλαο Κουρτίνο Πάλλα, το Αphilo, που συγκεντρώνει τη δουλειά πολλών ντόπιων artisans. Εκεί βρίσκουμε και τα χρηστικά αντικείμενα του brand τους, Kyr Lakis, που αξιοποιεί τα σχέδια από ξυλόγλυπτες μήτρες οι οποίες άντεξαν στον χρόνο, όπως μια γοργόνα που μετρά εκατό χρόνια ζωής.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Mέσα στο boho διαμέρισμα της σχεδιάστριας Σήλιας Δραγούνη

Design / Mέσα στο boho διαμέρισμα της σχεδιάστριας Σήλιας Δραγούνη

Ένα σταντ με ρούχα δίπλα στην τραπεζαρία, μια σανίδα του skate στη μέση του καθιστικού, το πιο ιδιαίτερο πλακάκι που έχει μπει ποτέ σε τζάκι. Το διαμέρισμα της σχεδιάστριας στην Κηφισιά είναι μποέμ και boho, σαν την ίδια.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Έλενα Ναβροζίδου: Νομίζω πως η πολιτική τους ορθότητα είναι μια εισβολή ασκήμιας

Design / Έλενα Ναβροζίδου: «Λογοκρίθηκαν πολλές από τις εικόνες μου, γιατί φαινόταν λίγο στήθος»

Η ξεχωριστή εικαστική καλλιτέχνις και δημιουργός της θρυλικής Λουντμίλα, της ηρωίδας κόμικς που ζούσε σουρεαλιστικές ερωτικές ιστορίες στο «Παρά Πέντε» και στη «Βαβέλ», μας ανοίγει το ειδωλολατρικό, πληθωρικό σπίτι της και μας δείχνει τη δική της Παραμυθία.
M. HULOT
Deplot Architects: Προσδίδοντας υπεραξία με την αρχιτεκτονική σε μη αναμενόμενες τοποθεσίες

Design / Deplot Architects: Προσδίδοντας υπεραξία με την αρχιτεκτονική σε μη αναμενόμενες τοποθεσίες

Η αυθεντικότητα είναι ο πυρήνας της κουλτούρας των Deplot. Δημιουργώντας αξία μέσα από το design σε μη αναμενόμενες τοποθεσίες, διατηρούν τις ρίζες τους στην αυθεντική αισθητική και κουλτούρα της Μεσογείου, ενσωματώνοντας σύγχρονα στοιχεία που παραμένουν πιστά στην αυθεντική ουσία της περιοχής.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
Αντώνης Βαβαγιάννης: Ο κομίστας πίσω από τα «Κουραφέλκυθρα», που δεν είναι καν λέξη

Οι Αθηναίοι / Κουραφέλκυθρος: «Αν δεν σε μισήσουν οι φασίστες, τι κάνεις σε αυτήν τη ζωή;»

Ο Αντώνης Βαβαγιάννης, ο κομίστας πίσω από τα «Κουραφέλκυθρα», που κάποτε τα είχαν απορρίψει όλα τα έντυπα ενώ τώρα έγιναν ταινία στο Cinobo, λαμβάνει για τα πολιτικά του σκίτσα μηνύματα σύμφωνα με τα οποία κάθε εβδομάδα τα παίρνει από άλλο κόμμα.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Γιατί η Ες Ντέβλιν είναι μια από τις διασημότερες σκηνογράφους του κόσμου;

Design / Γιατί η Ες Ντέβλιν είναι μια από τις διασημότερες σκηνογράφους του κόσμου;

Από τις συναυλίες της Μπιγιονσέ, του Weeknd, της Αντέλ της Μάιλι Σάιρους και των U2, το σετ του Super Bowl, τις επιδείξεις του Yves Saint Laurent και της Louis Vuitton, μέχρι τα σκηνικά της όπερας και των σύγχρονων θεατρικών παραστάσεων.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι γυναίκες αγοράζουν όλο και περισσότερα αυτοκίνητα. Γιατί το design τους παραμένει τόσο macho;

Τech & Science / Αφού οι γυναίκες αγοράζουν όλο και περισσότερα αυτοκίνητα, γιατί το design τους παραμένει τόσο macho;

Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ίσως σταθούν η αφορμή για να διορθωθεί αυτό το λάθος: όσα αποκαλύπτονται για την εμμονή στον ανδρικό σχεδιασμό απο τα Οργανισμό Οικονομικού Συντονισμού και Ανάπτυξης
NEWSROOM
Flux Office: Πώς σχεδιάστηκε το κτίριο της Φρυνίχου

Design / Flux Office: Πώς σχεδιάστηκε το κτίριο της Φρυνίχου για το Αρχείο Καβάφη

H Εύα Μανιδάκη και ο Θανάσης Δεμίρης, που ανέλαβαν την ανακαίνιση, την αρχιτεκτονική μελέτη και την επιμέλεια του χώρου όπου φιλοξενείται το Αρχείο, καθώς και της Οικίας Καβάφη στην Αλεξάνδρεια, μας ξεναγούν στην οδό Φρυνίχου και μας περιγράφουν τη διαδικασία πίσω από το δύσκολο εγχείρημα της δημιουργίας ενός χώρου που θα φιλοξενεί το καβαφικό σύμπαν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένα σπίτι σαν φιλικό κρεμμύδι και ένας δωδεκάμετρος μπουφές που μιλάει

Design / Ένα σπίτι σαν φιλικό κρεμμύδι και ένας δωδεκάμετρος μπουφές που μιλάει

Το σπίτι της Κατερίνας Τερζοπούλου είναι σαν να το βρέχει το κύμα. Η Κατερίνα έχει καθρέφτη πάνω στην τζαμαρία γιατί θεωρεί ότι αν κοιτάς πρώτα τη θάλασσα και μετά τον εαυτό σου δείχνεις καλύτερη.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ

σχόλια

1 σχόλια