Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Ένα μέρος της κατοικίας Λοβέρδου χρησιμοποιήθηκε ως μουσείο, όπου στέγασε τη συλλογή του από βυζαντινές εικόνες.
1

Στην οδό Μαυρομιχάλη 6 δεσπόζει η ιδιωτική κατοικία του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνστ Τσίλλερ. Ένα οικοδόμημα αινιγματικό, επιβλητικό, μυστηριώδες, σκοτεινό, που εξάπτει τη φαντασία όσων περπατούν στην πόλη και θεωρείται αρχιτεκτονικό στολίδι του ώριμου νεοκλασικισμού της νεότερης Ελλάδας. Ωστόσο, θεωρείται πια συνώνυμο της εγκατάλειψης και της παραμέλησης εκ μέρους της πολιτείας.


Σήμερα, η συγκεκριμένη κατοικία βρίσκεται σε διαδικασία αποκατάστασης και συντήρησης από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, με τις απαιτούμενες ενέργειες ολοκλήρωσης του έργου να έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τα προβλεπόμενα χρονοδιαγράμματα.


Ενδεικτικό είναι πως το Μέγαρο είναι ακόμα καλυμμένο και δεν υπάρχει οπτική επαφή ώστε να μπορεί να αντιληφθεί κανείς την πρόοδο των εργασιών, ενώ η μακέτα στον εξωτερικό χώρο μάς ενημερώνει πως το έργο συγκαταλέγεται στο ΕΣΠΑ 2014-2020, ενώ γνωρίζουμε ήδη ότι είχε συμπεριληφθεί και στο αντίστοιχο των ετών 2007-2013.

Το διατηρητέο Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου σηματοδοτεί έναν ιστορικό συμβιβασμό του αρχιτεκτονικού νεοκλασικισμού και του μουσειακού βυζαντινισμού. Είναι η μόνη σωζόμενη κατοικία πασίγνωστου αρχιτέκτονα που διατηρείται έως σήμερα. Ενός ανθρώπου που κόσμησε με το γούστο του και το ταλέντο του τον αστικό ιστό της Αθήνας της περιόδου του Γεωργίου Α' και του Χαρίλαου Τρικούπη.


Η παράταση των εργασιών και η καθυστέρηση παράδοσης του έργου, της οποίας η αρχική ημερομηνία τοποθετούνταν στα μέσα του 2016, έχει δημιουργήσει πολλαπλές απορίες. Η κακή συντήρηση του κτιρίου, οι λεηλασίες που είχε υποστεί, οι φθορές, η πυρκαγιά, η χρήση του για σατανιστικές τελετές αλλά κυρίως η αδιαφορία, που αρχικά οδήγησαν στην ερείπωσή του, συντελούν στην καθυστέρηση ολοκλήρωσης των εργασιών.


Αξίζει να επισημάνουμε ότι η οικία Τσίλλερ ανήκει στα εντυπωσιακά μνημεία του αρχιτεκτονικού θησαυρού της πόλης, που συνέβαλαν στη μεταμόρφωση της Αθήνας κατά τον 19ο αιώνα.

«Το διατηρητέο Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου σηματοδοτεί έναν ιστορικό συμβιβασμό του αρχιτεκτονικού νεοκλασικισμού και του μουσειακού βυζαντινισμού. Είναι η μόνη σωζόμενη κατοικία πασίγνωστου αρχιτέκτονα που διατηρείται έως σήμερα. Ενός ανθρώπου που κόσμησε με το γούστο του και το ταλέντο του τον αστικό ιστό της Αθήνας της περιόδου του Γεωργίου Α' και του Χαρίλαου Τρικούπη» θα μου πει η ιστορικός τέχνης και τέως επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης - Μουσείου Αλ. Σούτζου Μαριλένα Κασιμάτη.


Αναμφίβολα, η οικία Τσίλλερ, με συνολικό εμβαδόν που ξεπερνά τα 1.000 τ.μ., είναι φορτισμένη με το ιστορικό βάρος της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πρωτεύουσας.

Όμως, ας ανατρέξουμε στην Ιστορία για να μάθουμε τους λόγους για τους οποίους ο Τσίλλερ κατέληξε να χτίσει εκεί την ιδιωτική του κατοικία.

Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Τον Ιούνιο του 1876 ο Ερνστ Τσίλλερ παντρεύτηκε στη Βιέννη τη Σοφία Δούδου, κόρη του Έλληνα εμπόρου Κωνσταντίνου Δούδου, με καταγωγή από την Κοζάνη.

Αρκεί μόνο να θυμίσουμε ότι τον Ιούνιο του 1876 ο Ερνστ Τσίλλερ παντρεύτηκε στη Βιέννη τη Σοφία Δούδου, κόρη του Έλληνα εμπόρου Κωνσταντίνου Δούδου, με καταγωγή από την Κοζάνη. Μετά τον γάμο του εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα, έγινε Έλληνας υπήκοος και έζησε στην Αθήνα επί εξήντα χρόνια, μέχρι τον θάνατό του.


Όπως με ενημερώνει η κ. Κασιμάτη: «Ο Τσίλλερ είχε κάνει μια επένδυση στον Πειραιά και με τα χρήματα που αποκόμισε από τη συγκεκριμένη πώληση αγόρασε το οικόπεδο στο κέντρο της Αθήνας, σχεδιάζοντας και κατασκευάζοντας εκεί το 1882 την ιδιωτική του κατοικία, που προβλεπόταν ότι θα φιλοξενούσε την οικογένειά του, το γραφείο του, έως και μουσικό σαλόνι για την επαγγελματία πιανίστα σύζυγό του. Είναι πασιφανές ότι αποτέλεσε ένα σημείο αναφοράς για όλη την καλή κοινωνία της εποχής εκείνης».


Η αισθητική προσέγγιση του νεοκλασικού κτιρίου κινείται στο τρίπτυχο «καθαρότητα - διαφάνεια - σαφήνεια», όπως μας έχουν συνηθίσει τα δείγματα γραφής του Τσίλλερ, ενώ τα πιο σημαντικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του μεγάρου εντοπίζονται στις κεραμικές κεφαλές των Καρυάτιδων, οι οποίες είναι τοποθετημένες στην εξωτερική πρόσοψη.

Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
15/10/1931: Βυζαντινό συνέδριο εντός του Μουσείου Λοβέρδου. Στο άκρο αριστερά ο ζωγράφος Δ. Πελεκάσης, συντηρητής του μουσείου. Δεξιά της φωτογραφίας, προτελευταίος, ο Διον. Λοβέρδος, ιδρυτής και ιδιοκτήτης του ομώνυμου μουσείο

Την ίδια στιγμή στο εσωτερικό της κατοικίας ξεχωρίζουν πολυάριθμα διακοσμητικά και συμμετρικά στοιχεία υψηλής ποιότητας. Για παράδειγμα, σύμφωνα με όσα μου λέει η κ. Κασιμάτη, «παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον το πομπηιανό σαλόνι –επηρεασμένος από τον αναγεννησιακό αρχιτεκτονικό ρυθμό που άνθησε στην Ευρώπη στα μέσα του 19ου αι.–, το πορτρέτο της γυναίκας του ως πιανίστας και, φυσικά, ο διάκοσμος με το μονόγραμμα SEZ στο δωμάτιό της (φωτό 9).

»Επίσης, το πηγάδι, ο κήπος, οι θαυμαστές τοιχογραφίες και οροφογραφίες, τα γύψινα διακοσμητικά ανάγλυφα, η σύνθετη κατασκευή από σιδηροδοκούς και σχιστόπλακες για αντισεισμική χρήση, οι εντοιχισμένοι αεραγωγοί, οι ένθετες διακοσμητικές ζώνες με φυτικό διάκοσμο, το αναβατόριο τροφίμων, το τζάκι καθώς και ο ισόγειος χώρος όπου στεγαζόταν και το αρχιτεκτονικό γραφείο του Τσίλλερ.

»Ο Τσίλλερ πάντοτε προτιμούσε την αρμονική σύνθεση Αναγέννησης και Αρχαιότητας, σε συνδυασμό με τις σύγχρονες ευρωπαϊκές τάσεις. Η ζωγραφική διακόσμηση του κτιρίου ήταν δημιουργία του Σλοβένου Γιούρι Σούμπιτς».


Η τριώροφη κατοικία του Τσίλλερ ήταν πόλος έλξης και σημείο αναφοράς για την υψηλή κοινωνία της Αθήνας. Περίφημα χαρακτηρίζονταν τα κυριακάτικα πρωινά που οργάνωνε η Σοφία Δούδου-Τσίλλερ, όπου συγκεντρώνονταν άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων, ενώ προς το τέλος, όπως σημειώνει η κ. Κασιμάτη, «οι νεότερες πηγές καταδεικνύουν ότι είχε μετατραπεί σε οικοτροφείο για να εξοικονομούν κάποια έσοδα, επειδή αντιμετώπιζαν μεγάλα οικονομικά προβλήματα».

Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter


Στο μέγαρο αυτό ο Τσίλλερ έζησε με την οικογένειά του έως το 1912. Εκείνη την χρονιά το ιστορικό κτίριο αγοράστηκε σε πλειστηριασμό από τον Κεφαλλονίτη ιδρυτή της Ιoνικής και Λαϊκής Τράπεζας, φιλότεχνο και συλλέκτη έργων τέχνης, Διονύσιο Π. Λοβέρδο, προκειμένου να το χρησιμοποιήσει ως δική του κατοικία. Επιπλέον, ένα μέρος της κατοικίας Λοβέρδου χρησιμοποιήθηκε ως μουσείο, όπου στέγασε τη συλλογή του από βυζαντινές εικόνες.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 μεταβαίνουμε στην επόμενη και τελευταία οικοδομική φάση του μεγάρου, όταν ο αρχιτέκτονας Αριστοτέλης Ζάχος, με σπουδές στη Γερμανία, μετά από παραγγελία του Δ. Λοβέρδου, χτίζει στο βάθος της πίσω αυλής του οικήματος ένα παρεκκλήσι, ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα με εντυπωσιακά διακοσμημένο θόλο (φωτό 2). «Ήταν ο μόνος που γνώριζε τον χειρισμό του λεξιλογίου της λαϊκότροπης τέχνης με σύγχρονα μέσα» υποστηρίζει η κ. Κασιμάτη.


Αργότερα, το 1979, η συλλογή Λοβέρδου παραχωρείται για φύλαξη και συντήρηση στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, ενώ το 1980 λειτούργησε εκεί το βεστιάριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, αλλά η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε ενίσχυσε τα κτιριακά προβλήματα.

Από το 1981 χαρακτηρίζεται από το υπουργείο Πολιτισμού έργο τέχνης, το 1992 γίνεται δωρεά στο ελληνικό Δημόσιο, προκειμένου να λειτουργήσει ως παράρτημα του Βυζαντινού Μουσείου, το 2011 πραγματοποιείται εκπόνηση μελέτης αποκατάστασης από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και, τέλος, το 2014 ξεκινά η αποκατάστασή του.


Βρισκόμαστε αισίως στον τέταρτο μήνα του 2018 και ακόμα το κτίριο δεν έχει παραδοθεί στο κοινό, ώστε να καταστεί ένα επιδραστικό σημείο στην αστική φυσιογνωμία της πόλης.

Φωτογραφίες από το εσωτερικό του κτιρίου πριν από την έναρξη των εργασιών αποκατάστασης:

Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Facebook Twitter
Urban Culture
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πέντε διαφορετικές βόλτες στην Αθήνα

Αθήνα / Πέντε διαφορετικές βόλτες στην Αθήνα

Πέρα από τα πάρκα και τους λόφους της Αθήνας, που όλοι γνωρίζουμε και επισκεπτόμαστε συχνά, υπάρχουν πολλές ακόμα ενδιαφέρουσες εναλλακτικές διαδρομές που αξίζει να εξερευνήσουμε.
ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ: Α. ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ, Γ. ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ, Λ. ΛΙΑΚΑΚΟΥ, M. HULOT, Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Η χρυσή σχεδιάστρια που μάγεψε το Χόλιγουντ

Design / Συνεργάτις του Ντε Κίρικο. Κολλητή του Νουρέγιεφ. Επίσκεψη στο απίθανο σπίτι της εικαστικού Lisa Sotilis

Η Τζούλη Αγοράκη επισκέπτεται το σπίτι της εικαστικού Lisa Sotilis, που ήταν στενή φίλη του Ιόλα, συνεργάτιδα του Ντε Κίρικο και κολλητή φίλη του Νουρέγιεφ. Και εντυπωσιάζεται με την κινηματογραφική της ζωή.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Kyr Lakis: Ένα νέο αθηναϊκό brand αναβιώνει την τέχνη των ηπειρώτικων σταμπωτών

Design / Kyr Lakis: Ένα νέο αθηναϊκό brand αναβιώνει την τέχνη των ηπειρώτικων σταμπωτών

Ένα νέο concept store εμφανίστηκε στα Εξάρχεια από τη γλύπτρια Αντιγόνη MacLellan και τον designer Χαρίλαο Κουρτίνο Πάλλα, το Αphilo, που συγκεντρώνει τη δουλειά πολλών ντόπιων artisans. Εκεί βρίσκουμε και τα χρηστικά αντικείμενα του brand τους, Kyr Lakis, που αξιοποιεί τα σχέδια από ξυλόγλυπτες μήτρες οι οποίες άντεξαν στον χρόνο, όπως μια γοργόνα που μετρά εκατό χρόνια ζωής.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Δέκα σημεία του Πειραιά που δεν γνωρίζουν οι Αθηναίοι

Urban Culture / Δέκα σημεία του Πειραιά που δεν γνωρίζουν οι Αθηναίοι

Ένα μικρό οδοιπορικό σε περισσότερο ή λιγότερο γνωστά τοπόσημα και γειτονιές του Πειραιά που παρουσιάζουν ιστορικό, αρχιτεκτονικό, κοινωνιολογικό αλλά και πολιτιστικό ενδιαφέρον με «ξεναγό» τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Δημοτικού Θεάτρου, Νίκο Διαμαντή.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Mέσα στο boho διαμέρισμα της σχεδιάστριας Σήλιας Δραγούνη

Design / Mέσα στο boho διαμέρισμα της σχεδιάστριας Σήλιας Δραγούνη

Ένα σταντ με ρούχα δίπλα στην τραπεζαρία, μια σανίδα του skate στη μέση του καθιστικού, το πιο ιδιαίτερο πλακάκι που έχει μπει ποτέ σε τζάκι. Το διαμέρισμα της σχεδιάστριας στην Κηφισιά είναι μποέμ και boho, σαν την ίδια.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Έλενα Ναβροζίδου: Νομίζω πως η πολιτική τους ορθότητα είναι μια εισβολή ασκήμιας

Design / Έλενα Ναβροζίδου: «Λογοκρίθηκαν πολλές από τις εικόνες μου, γιατί φαινόταν λίγο στήθος»

Η ξεχωριστή εικαστική καλλιτέχνις και δημιουργός της θρυλικής Λουντμίλα, της ηρωίδας κόμικς που ζούσε σουρεαλιστικές ερωτικές ιστορίες στο «Παρά Πέντε» και στη «Βαβέλ», μας ανοίγει το ειδωλολατρικό, πληθωρικό σπίτι της και μας δείχνει τη δική της Παραμυθία.
M. HULOT
Deplot Architects: Προσδίδοντας υπεραξία με την αρχιτεκτονική σε μη αναμενόμενες τοποθεσίες

Design / Deplot Architects: Προσδίδοντας υπεραξία με την αρχιτεκτονική σε μη αναμενόμενες τοποθεσίες

Η αυθεντικότητα είναι ο πυρήνας της κουλτούρας των Deplot. Δημιουργώντας αξία μέσα από το design σε μη αναμενόμενες τοποθεσίες, διατηρούν τις ρίζες τους στην αυθεντική αισθητική και κουλτούρα της Μεσογείου, ενσωματώνοντας σύγχρονα στοιχεία που παραμένουν πιστά στην αυθεντική ουσία της περιοχής.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
Αντώνης Βαβαγιάννης: Ο κομίστας πίσω από τα «Κουραφέλκυθρα», που δεν είναι καν λέξη

Οι Αθηναίοι / Κουραφέλκυθρος: «Αν δεν σε μισήσουν οι φασίστες, τι κάνεις σε αυτήν τη ζωή;»

Ο Αντώνης Βαβαγιάννης, ο κομίστας πίσω από τα «Κουραφέλκυθρα», που κάποτε τα είχαν απορρίψει όλα τα έντυπα ενώ τώρα έγιναν ταινία στο Cinobo, λαμβάνει για τα πολιτικά του σκίτσα μηνύματα σύμφωνα με τα οποία κάθε εβδομάδα τα παίρνει από άλλο κόμμα.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Γιατί η Ες Ντέβλιν είναι μια από τις διασημότερες σκηνογράφους του κόσμου;

Design / Γιατί η Ες Ντέβλιν είναι μια από τις διασημότερες σκηνογράφους του κόσμου;

Από τις συναυλίες της Μπιγιονσέ, του Weeknd, της Αντέλ της Μάιλι Σάιρους και των U2, το σετ του Super Bowl, τις επιδείξεις του Yves Saint Laurent και της Louis Vuitton, μέχρι τα σκηνικά της όπερας και των σύγχρονων θεατρικών παραστάσεων.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ