TO BLOG ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΣΤΑΒΕΡΗ
Facebook Twitter

Ο κόκκινος δρόμος: Τα οδοφράγματα της οδού Gay-Lussac, από την Παρισινή Κομμούνα στον Μάη του '68

 

 

 

Ο κόκκινος δρόμος

 

 

Τα οδοφράγματα της οδού Gay-Lussac από την Παρισινή Κομμούνα στον Μάη του '68

 

*

 Mes cahiers rouges

 

Τα κόκκινα τετράδιά μου, απομνημονεύματα του Maxime Vuillaume

 

"Η Ιστορία αυτών που δεν έχουν ιστορία"

 

Ο κόκκινος δρόμος: Τα οδοφράγματα της οδού Gay-Lussac, από την Παρισινή Κομμούνα στον Μάη του '68 Facebook Twitter
'Οψη της οδού Gay-Lussac από την διασταύρωση των Feuillantines.

"Α! 'Ομορφα νιάτα!... Ο καιρός των κερασιών, της μπύρας σε κανάτα και των πασχαλιών της Closerie! Ο καιρός όπου τα προστίμα, οι ποινές φυλάκισης του 6ου δικαστικού παραρτήματος και ο εγκλεισμός μερικών μηνών στη φυλακή της Αγίας Πελαγίας για ένα άρθρο, ένα σκίτσο, μια φράση, έναν υπαινιγμό έσωζαν από τη ντροπή κάποια φύλλα που αλλιώς θα ήταν εφήμερα.

Και οι επαναστάτες αυτοί ήσαν ποιητές, και οι ποιητές αυτοί ήσαν επαναστάτες...

[...] Ωστόσο ο ουρανός γέμιζε σύννεφα. Ο καιρός άλλαζε κι ερχόταν καταιγίδα. 'Ηδη έπεφταν μερικές στάλες αίματος.

[...] Σε κάθε γραμμή των Τετραδίων της Κομμούνας αναδύεται η περηφάνεια της συμμετοχής και σε καμιά περίπτωση η μετάνοια. Ασφαλώς, ο Vuillaume δεν γράφει για να παροτρύνει όσους τον διαβάσουν να μην πράξουν όπως εκείνος. Δεν λέει πως υπήρξε ηρωϊκός, αλλά λέει που ύπηρξαν ο ηρωϊσμός, η πεποίθηση κι η ανιδιοτέλεια, αυτά όλα που δεν συνηθίζονται πια.

Πρέπει να φυλάγεται κανείς απ' αυτό το παλιό μπαρούτι και να το χειρίζεται προσεκτικά, ακόμη και στα στεγνά καταφύγια των βιβλιοθηκών.

Το ναυτικό μας γνωρίζει, και το γνωρίζουμε κι εμείς, ότι το μπαρούτι αυτό είναι ακόμη επικίνδυνο για την ασφάλεια των παλιών πλοίων."

 

Lucien Descaves

(Πρόλογος στην έκδοση των Τετραδίων. Στην επιμονή του L. Descaves, συνάδελφου δημοσιογράφου και φίλου του Maxime Vuillaume όφειλεται η συγγραφή τους)

Ο κόκκινος δρόμος: Τα οδοφράγματα της οδού Gay-Lussac, από την Παρισινή Κομμούνα στον Μάη του '68 Facebook Twitter
Η οδός Gay-Lussac μετά τη "νύχτα των οδοφραγμάτων" (10-11 Μαίου) τον Μάη του '68. Φωτ. Sipa/Paris-Jour

Πέμπτη 25 Μαϊου. - Μια μέρα μετά την κατάληψη του Πάνθεον. Χαμηλά στην οδό Soufflot. Πρώτες πρωϊνές ώρες.

Το οδόφραγμα της οδού Gay-Lussac είναι πάντα όρθιο. Πίσω από την περίφραξη του Λουξεμβούργου, με κλειστές όλες τις εισόδους, στρατιώτες πάνε κι έρχονται. Καβαλάρηδες, με ξεκούμπωτα τα μπλε πανοφώρια τους με τα άσπρα συρίτια και το αστυνομικό σκούφο πάνω στο αυτί, κουβεντιάζουν δίπλα στα αλογά τους, που τα έχουν δεμένα στα δέντρα.

Στρατιώτες και στο βουλεβάρτο Saint-Michel. Κανόνια πίσω από τα ζευγμένα κάρα τους, έτοιμα να φύγουν για τη μάχη που βροντάει μακριά... Σε όλα τα παράθυρα, τρίχρωμες σημαίες. Παντού, κάτω πεταμένα, στρατιωτικά πηλίκια, ζωνάρια, σάκοι, χοντροπάπουτσα. Στη γωνία της οδού Monsieur-le-Prince, ένας σωρός από πέντε-έξι νεκρούς. 'Ενας άλλος πεθαμένος ξαπλωμένος ανάσκελα, με το ένα χέρι διπλωμένο πάνω στο στήθος και το άλλο απλωμένο, το πρόσωπο σκεπασμένο από ένα ομοσπονδιακό πηλίκιο. Το αίμα λεκιάζει τα γένια που εξέχουν. Πρέπει να χτυπήθηκε κατά πρόσωπο. Μία ύστατη σεμνότητα -τόσο σπάνια σε τούτες τις φοβερές μέρες- ώθησε κάποιον να κρύψει το φρικτό τραύμα. Σκύβω για να δω τον αριθμό του τάγματος... Μήπως να σήκωνα λίγο αυτό το πηλίκιο... Δεν τολμάω.

Η δεξαμενή της κρήνης Médicis είναι γεμάτη πτώματα. Φύρδην μίγδην νικητές και νικημένοι. Εκτελεστές κι εκτελεσμένοι. Περικυκλωμένοι μαχητές, που σκοτώθηκαν πάνω στο οδόστρωμα. Μικροί οπλίτες, με το γκρίζο τους χιτώνιο, που τους είδα μόλις το προηγούμενο βράδυ από τα σκαλιά του Πάνθεον να διασχίζουν τροχάδην την πλατεία. Τα πολυβολεία στο οδόφραγμα της οδού Soufflot τους θέρισαν σαν στάχυα.

Εδώ είναι τώρα, καμιά εικοσαριά από δαύτους, στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλον, σκονισμένοι, ματωμένοι. Τα μάτια που κανείς δεν ήρθε να κλείσει έμειναν ορθάνοιχτα. Τους έριξαν το βράδυ στη δεξαμενή, μετά τη μάχη, για να μην εμποδίζουν τον δρόμο. Σε λίγο, η φρικτή άμαξα των νεκρών -ένα κίτρινο κάρο για τις μετακομίσεις- θα έρθει να τους μαζέψει για να τους ρίξει στους λάκκους που σκάβουν βιαστικά στις νεκροπόλεις.

Κανένας περαστικός. Μόνο στρατιώτες. 'Εχω την εντύπωση πως ολονών τα βλέμματα είναι στραμμένα κατά πάνω μου, σ' εμένα τον δυστυχή φυγάδα... Το στρογγυλό καπέλο που μου έδωσαν πριν λίγη ώρα για να αντικαταστήσω το πηλίκιο του ομοσπονδιακού υπολοχαγού μου πέφτει μέχρι τ' αυτιά... Πρέπει να φαίνομαι γελοίος... 'Ισως κάποιος με προσέξει, με αναγνωρίσει... Μήπως να βιαστώ... Και που να πάω; Προς το Odéon;

Κόσμος μαζεμένος πολύ κοντά, στην οδό de Médicis. Δύο άντρες βγαίνουν από ένα σπίτι, κι έπειτα, μετά απ' αυτούς, άλλοι δύο. Οι δύο τελευταίοι έχουν ένα τρίχρωμο περιβραχιόνιο στο μανίκι. Το πλήθος των στρατιωτών τους περιβάλλει. 'Ολοι μαζί κατευθύνονται εκεί που ήθελα να πάω κι εγώ.

'Οχι. Μην πάμε από τούτη τη μεριά.

Προαισθάνομαι πως οδηγούν τους δύο άντρες κάπου για να τους ανακρίνουν, να τους φυλακίσουν, ίσως και να τους σκοτώσουν.

Ας κατεβούμε το βουλεβάρτο.

Στην πλατεία της Σορβόννης, περνάω γρήγορα μπροστά από το καφέ d' Harcourt που έχει γεμάτα τα τραπεζάκια του έξω..

Περπατάω τοίχο τοίχο. Σκέπτομαι πως από κάθε πόρτα μπορεί να ξεπροβάλλει ξαφνικά κάποιο πρόσωπο... 'Ενας φίλος; ...'Ενας καταδότης; [...]

Maxime Vuillaume, Mes cahiers rouges (Τα κόκκινα τετράδιά μου), πρώτη πλήρης έκδοση των Τετραδίων. Editions La Découverte, Παρίσι, 2013.

Ο κόκκινος δρόμος: Τα οδοφράγματα της οδού Gay-Lussac, από την Παρισινή Κομμούνα στον Μάη του '68 Facebook Twitter
Το τελευταίο οδόφραγμα του Μάη του '68 στην οδό des Saints-Peres. Φωτ. SIPAHIOGLOU/SIPA. Culturebox.
Ο κόκκινος δρόμος: Τα οδοφράγματα της οδού Gay-Lussac, από την Παρισινή Κομμούνα στον Μάη του '68 Facebook Twitter
Mes Cahiers Rouges, τα απομνημονεύματα του Max Vuillaume. Στη μέση το πορτρέτο του και αριστερά το πρώτο φύλλο της εφημερίδας (Ο μπαρμπα- Ντυσέν) που εξέδιδε μαζί με δύο φίλους σε όλη την διάρκεια της Παρισινής Κομμούνας. Στο πρωτοσέλιδο υπήρχε πάντα μια "μεγάλη χαρά" ή ένας "μεγάλος θυμός" του Μπάρμπα Ντυσέν. Η εφημερίδα έφτασε να κυκλοφορεί σε 70.000 αντίτυπα.

Η επόμενη μέρα. Επτά η ώρα το πρωί. Κατεβαίνω βιαστικά την οδό Gay-Lussac. Παντού νεκροί. Νεκροί από την προηγούμενη μέρα, από τη νύχτα, σκοτωμένοι στη μάχη ή εκτελεσμένοι. Στα ριζά του ψηλού τείχους της μονής των Dames Saint-Michel, στη διασταύρωση του Saint-Michel, μία ολόκληρη σειρά από πεθαμένους, με τα πρόσωπά τους καλυμμένα κάτω από ματωμένα άχυρα.

Κι άλλοι νεκροί μπροστά στο στενό σπίτι με την γοτθική είσοδο, όπου σήμερα βρίσκεται το 26 της οδού Gay-Lussac. Παραδίπλα, ακουμπισμένο στον τοίχο του ιδρύματος Lelarge, ένα πτώμα μ' ένα πηλίκιο που κρύβει το μέτωπο. Είναι ο μπάρμπα-Philippe, οδηγός στη γραμμή Montmartre-Saint-Jacques. Τον πέρασαν τον δύστυχο για κάποιο στρατιώτη των ελεύθερων μονάδων.

Απέναντι από το διαλυμμένο οδόφραγμα της οδού Royer-Collard υπάρχει πλήθος συγκεντρωμένο. 'Αντρες, γυναίκες συζητούν έντονα. Πλησιάζω. Ρίχνω ένα φευγαλέο βλέμμα...

Φρίκη!

'Ενας ομοσποδιακός αξιωματικός. 'Ενας αρχηγός. Ξαπλωμένος. Το χειτώνιό του ανοιχτό. Το πουκάμισό του γεμάτο κόκκινα σημάδια. Τα πόδια γυμνά. 'Εχουν σκίσει τα γαλόνια από τα μανίκια. Το κεφάλι σκεπασμένο μ' ένα ματωμένο πανί.

'Ενας στρατιώτης αποσπάται από το πλήθος, γονατίζει, σηκώνει το πανί...

Ο Rigault!

Ο Rigault, με τον οποίο χωρίσαμε χθες το βράδυ, εδώ, εκατό βήματα πιο πέρα...

Νιώθω πως χάνω όλο μου το αίμα, το δικό μου αίμα. Τα πόδια μου δεν με στηρίζουν... Μία ματιά ακόμη... Σίγουρα αυτός είναι... Κι αυτά είναι τα γένια του... που έχουν σκληρύνει από την σκόνη και το αίμα. Το σπασμένο κρανίο του...

Απομακρύνομαι γρήγορα...

'Ολη εκείνη τη φοβερή μέρα που με έσυραν στο στρατοδικείο του Λουξεμβούργου, είχα συνεχώς μποροστά στα μάτια μου την φρικτή αυτή εικόνα... Το πτώμα με το διαλυμμένο πρόσωπο... Το πλήθος γύρω του... Ο στρατιώτης που σκύβει και αφαιρεί το κολλημένο πανί πάνω από την αποκρουστική πληγή...

Maxime Vuillaume, Mes cahiers rouges (Τα κόκκινα τετράδιά μου), πρώτη πλήρης έκδοση των Τετραδίων. Editions La Découverte, Παρίσι, 2013.

Μτφ. Σ.Σ.

ΘΕΜΑΤΑ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

THE GOOD LIFO ΔΗΜΟΦΙΛΗ