TO BLOG ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΣΤΑΒΕΡΗ
Facebook Twitter

Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο.

 

 

Αρχαία 'Ηλιδα

 

 

Το μουσείο πάνω στο λόφο

 

  Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ήλιδας, έργο του αρχιτέκτονα

 

Αναστάσιου Μπίρρη

 

Φωτ. Σπύρος Στάβερης

Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter

Έργο του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Μπίρρη, το Μουσείο της αρχαίας Ήλιδας κατασκευάστηκε κατά το χρονικό διάστημα 2002-2004 στην ΝΑ παρυφή της αρχαίας πόλης, στις πλαγιές του λόφου της ακρόπολης, σε χώρο όπου προηγούμενες διασκοπίσεις του υπεδάφους είχαν δείξει ότι δεν υπήρχαν αρχαιότητες.

Το μουσείο συνδυάζει μια καλαίσθητη και απόλυτα εναρμονισμένη με το φυσικό περιβάλλον εξωτερική αρχιτεκτονική με λειτουργικό και ευρύχωρο εσωτερικό. Διαθέτει (...) μεγάλη αίθουσα υποδοχής και εκθεσιακό χώρο, ο οποίος περιλαμβάνει τέσσερις αίθουσες και διάδρομο. Υπάρχει επίσης εσωτερική εν μέρει περίστυλη αυλή η οποία φιλοξενεί κάποια από τα υπόλοιπα γλυπτά, όπως και το ψηφιδωτό δάπεδο με τους άθλους του Ηρακλή και τα σύμβολα των Μουσών.

Στο υπόγειό του υπάρχουν έξι μεγάλες αποθήκες που φιλοξενούν το σύνολο των αντικειμένων που έχουν βρεθεί κατά τη διάρκεια των συστηματικών και σωστικών ανασκαφών, όπως και των περισυλλογών μέσα στην αρχαία πόλη αλλά και σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων γύρω από αυτήν (...)

Χρήστος Ματζάνας, αρχαιολόγος

© 2012 Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού - odysseus.culture.gr

Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Το αρχαίο θέατρο

Χτισμένο με κατάλληλη διαμόρφωση σε μια παλιά αναβαθμίδα του Πηνειού ποταμού, στα βόρεια της αγοράς, το θέατρο της Ήλιδας παρουσιάζει την μάλλον σπάνια ιδιομορφία ότι το κοίλο του ήταν χωμάτινο και δεν έφερε λίθινη επένδυση, παρά μόνο στις ανόδους που επέτρεπαν την πρόσβαση στα διάφορα σημεία του, κατά μήκος των παρόδων και σε μια σειρά λίθινων εδράνων στο κατώτερο τμήμα του. Η παλαιότερη φάση κατασκευής του χρονολογείται στο α' μισό του 4ου αι. π.Χ. Ισχυροί αναλημματικοί τοίχοι συγκρατούσαν την επίχωση του κοίλου και διαμόρφωναν με τα πλευρικά διαμερίσματα της σκηνής τις δύο παρόδους του θεάτρου.

Η μόνιμη λίθινη σκηνική κατασκευή είναι από τις αρχαιότερες. Σώζει ένα από τα παλαιότερα προσκήνια (αρχές 3ου αι. π.Χ.), η πρόσοψη του οποίου ήταν διακοσμημένη με ημικίονες. Μεγάλες οπές κατά μήκος του στυλοβάτη επέτρεπαν την τοποθέτηση των σκηνικών. Πίσω από το προσκήνιο υπήρχαν τα διάφορα ευρύχωρα διαμερίσματα της σκηνής και εκατέρωθέν της τα παρασκήνια. Η αρχικά κυκλική ορχήστρα περιορίστηκε από την κατασκευή μιας μακρόστενης δεξαμενής που διοχέτευε τα όμβρια ύδατα μέσω ενός παλαιότερου αγωγού στον Πηνειό. Η κατασκευή της συνδυάστηκε προφανώς με την εξοικονόμηση ενός ορθογώνιου χώρου εμπρός από το σκηνικό οικοδόμημα και την διευθέτηση ενός λογείου για τις ανάγκες της Νέας Κωμωδίας. Στο πίσω μέρος της σκηνής είχε αναπτυχθεί ήδη από την Ελληνιστική εποχή ένας συνοικισμός. Κοντά στο θέατρο αναφέρεται από τον Παυσανία η ύπαρξη ιερού του Διονύσου (6, 26, 1). Ημικυκλικό κρηπίδωμα από στεγασμένο μικρό κτίριο του τέλους του 4ου αι. π.Χ. που βρέθηκε κοντά στη δυτική πάροδο, ανήκει ίσως σε χορηγικό μνημείο.

Το θέατρο βρήκε εγκαταλειμμένο ο Περιηγητής. Έναν αιώνα αργότερα ολόκληρη η περιοχή μετατράπηκε σε νεκροταφείο. Η καταστροφή αυτή που παρατηρείται και σε άλλα σημεία της αρχαίας πόλης σχετίζεται με την επιδρομή των Ερούλων (267 μ.Χ.).

Χρήστος Ματζάνας, αρχαιολόγος

© 2012 Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού - odysseus.culture.gr

Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter
Η αρχαία αγορά

Η Αγορά της αρχαίας Ήλιδας ήταν μεγάλης έκτασης. Σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία που επισκέφτηκε την Ήλιδα κατά τα μέσα του 2ου αι. μ.Χ., ονομαζόταν Ιππόδρομος γιατί εκεί γινόταν η προπόνηση των αλόγων (6, 24, 2). Αν και δεν είχε σαφή όρια, παρουσίαζε το σχήμα ενός ακανόνιστου τραπεζίου. Η έλλειψη κλειστού σχήματος και σύνθεσης στην τοποθέτηση των διαφόρων κτηρίων μεταξύ τους, τα οποία κτίζονταν χωρίς προδιαγεγραμμένο σχέδιο υποδηλώνει την αρχαιότητά της, όπως άλλωστε αναφέρει και ο Παυσανίας (τρόπω δε πεποίηται τω αρχαιοτέρω).

Τα πρώτα ευρήματα χρονολογούνται στο τέλος της γεωμετρικής εποχής και προέρχονται από έναν αποθέτη του ιερού αυτού τεμένους. Κάτι ανάλογο υποδηλώνουν σχετικά ευρήματα και μάλιστα, ίσως λίγο παλαιότερα, στην περιοχή του μεταγενέστερου θεάτρου. Η ιερότητα των δύο αυτών άκρων της αγοράς της Ήλιδας τεκμηριώνεται και με ευρήματα που ανήκουν χρονικά σε όλη σχεδόν τη διάρκεια της αρχαιότητας. Όμως από τον 6ο αι. π.Χ. το νότιο άκρο της αποκτά ιδιαίτερη σημασία και γίνεται το λατρευτικό και πολιτικό κέντρο της αγοράς.

Σε πολύ μικρό χώρο συνωστίζονται διάφορα κτήρια λατρευτικού και διοικητικού χαρακτήρα ενώ η υπόλοιπη αγορά είναι μια τεράστια ελεύθερη έκταση με κάποιες σποραδικές κατασκευές, κυρίως βωμούς. Στην περιοχή του θεάτρου ανάλογη οικοδομική δραστηριότητα παρατηρείται προς το τέλος της κλασικής περιόδου και στις αρχές κυρίως της ελληνιστικής με την ανέγερση του θεάτρου και κτιρίων λατρευτικού και ίσως διοικητικού χαρακτήρα. Κατά την ελληνιστική περίοδο κατασκευάστηκαν ή ανακαινίστηκαν ριζικά οι μεγάλες στοές που οργανώνουν κατά κάποιο τρόπο την μέχρι τότε αχανή έκταση της αγοράς.

Κατά την ύστερη ελληνιστική και τη ρωμαϊκή περίοδο χρονολογούνται οι λουτρικές εγκαταστάσεις στο ΒΔ τμήμα της αγοράς, στην περιοχή των γυμνασίων, ενώ στο Ν άκρο της παρατηρείται έντονη οικοδομική δραστηριότητα, όπως δείχνουν οι κλίβανοι πήλινων δομικών στοιχείων για την ανακαίνιση των ήδη υπαρχόντων κτιρίων ή την προσθήκη άλλων. Κατά την ίδια χρονική περίοδο, πίσω από την σκηνή του θεάτρου αναπτύσσεται μια συνοικία.

Ωστόσο, ολόκληρη αυτή η περιοχή του θεάτρου εγκαταλείπεται στα τέλη του 2ου αι. μ.Χ. και σύντομα θα μετατραπεί σε ένα εκτεταμένο νεκροταφείο που δείχνει το μέγεθος των συμφορών και των καταστροφών που υπέστη η πόλη προς το τέλος της αρχαιότητας. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στην περιοχή της Διπλής-Κερκυραϊκής ή Νότιας στοάς, πάνω στα ερείπια της οποίας χτίζεται κατά το β΄μισό του 5ου αι. μ.Χ. μια μικρή παλαιοχριστιανική βασιλική, το δάπεδο της οποίας ήταν διακοσμημένο με περίτεχνο μωσαϊκό.

Χρήστος Ματζάνας, αρχαιολόγος

© 2012 Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού - odysseus.culture.gr

Αρχαία 'Ηλιδα. Το μουσείο πάνω στο λόφο. Facebook Twitter

ΘΕΜΑΤΑ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

THE GOOD LIFO ΔΗΜΟΦΙΛΗ