Τίνα Ταυρίδου
*
My Swedish Friends
Το 1988 γνώρισα δύο συμμαθητές της αδερφής μου, τον Mehrdad και τον Johan. Είχα επιστρέψει για να σπουδάσω στη γενέτειρά μου πόλη Γκαίτεμποργκ ένα μήνα νωρίτερα και δεν γνώριζα σχεδόν κανέναν. Καμία σχέση με την Αθήνα των 80's που τριγυρνούσαμε και χορεύαμε στο Εργοστάσιο, τη Bora-Bora, τον Ειρηνικό και στα house parties που ήταν μπόλικα.
Οι τρεις μας γίναμε αχώριστοι. Ο Johan, Σουηδός, με πατέρα εργονόμο (κάποιος που μελετά την εργονομία στους χώρους εργασίας, τα έπιπλα, τα εργαλεία, τον φωτισμό, τα επίπεδα του ήχου κλπ σύμφωνα με το σουηδικό wikipedia), μεγαλωμένος σε ακριβό, παραθαλάσσιο, ήσυχο προάστιο του Γκαίτεμποργκ, έκλεβε κασσετόφωνα με τους φίλους του στην εφηβεία για την αδρεναλίνη και γλίτωσε το αναμορφωτήριο παρά τρίχα λόγω γενικότερης καλής διαγωγής και μελλοντικών υποσχέσεων.
Ο Mehrdad, Αζερμπαϊτζανός, διέφυγε από το Ιράν διασχίζοντας τα βουνά της Τουρκίας πεζός για να μην πάει να πολεμήσει και να σκοτωθεί σε έναν πόλεμο που δεν θεωρούσε δικό του. Πέρασε παγωμένα ποτάμια γυμνός, κρατώντας τα ρούχα του πάνω από το κεφάλι του γιατί αν βρέχονταν και τα φορούσε θα πάγωναν επάνω του και θα πέθαινε. Μετά από ενάμιση χρόνο στην Κωνσταντινούπολη ήρθε στη Σουηδία.
Περνούσαμε τα βράδια μας αναλύοντας πώς θα αλλάξουμε τον κόσμο -όπως συνήθιζαν οι 18άρηδες τότε- στο μικρό μου δωμάτιο -τόσες πολλές ώρες που ξυπνούσαμε πιασμένοι, ο ένας κάθετα στο μονό κρεβάτι με τα πόδια στο πάτωμα, ο άλλος στο πάτωμα και ο τρίτος σαν τελικό σίγμα στο μισό κρεβάτι.
Επηρεάσαμε ο ένας τον άλλον, όπως είθισται με τους φίλους. Ο Johan σπούδασε Οικονομική και Κοινωνική Ιστορία, έπεισε τον οργανισμό παροχής οικονομικής βοήθειας σε χώρες του Τρίτου Κόσμου SIDA (Swedish International Development Cooperation Agency) να του χρηματοδοτήσει έρευνα για την διοίκηση του Αφγανιστάν κάπου στο 1995, πήγε, και, όταν συναντηθήκαμε τελευταία φορά όλοι μαζί, μας έλεγε πως εκεί που περπατούσε ολομόναχος μια μέρα στο Αφγανιστάν πέρασε ένα αγροτικό με τρεις τύπους με ντουφέκια και ένα πολυβόλο σε τρίποδο. Ένας από αυτούς τον σημάδεψε με το όπλο του και η μόνη αντίδραση του Johan ήταν να συνεχίσει να τον κοιτάζει κατάματα. Μετά από δευτερόλεπτα ο τύπος σήκωσε το όπλο στον αέρα και έριξε μία σφαίρα γελώντας άγρια. Είναι αυτό που λέμε "σε σκοτώνω για πλάκα".
Νομίζω γλίτωσε τη ζωή του μόνο και μόνο επειδή δεν τράβηξε το βλέμμα του από πάνω τους για να το βάλει στα πόδια και τον πέρασαν για θεοπάλαβο. Ο κοκκινογένης ξανθός γαλανομάτης Σουηδός ήταν ο πρώτος που συνάντησε και τους τέσσερις τότε οπλαρχηγούς της χώρας. Συχνά αναρωτιόμουν αν ο Mehrdad κι εγώ τον κάναμε να νοιώσει τόση ενοχή για την "εύκολη" ζωή του που την έκανε δύσκολη.
Ο Mehrdad έμαθε τέλεια Σουηδικά, δούλεψε, σπούδασε στο Chalmers, ένα από τα καλύτερα πολυτεχνεία της Ευρώπης, παντρεύτηκε Σουηδέζα και έκαναν οικογένεια. Ζει σε ένα όμορφο, κόκκινο, ξύλινο σπίτι, έγινε εργατικός, νομοταγής, νοικοκύρης. Η γυναίκα του είναι σχεδιάστρια κοσμημάτων.
Ο Johan μετά έγινε Programme Officer στον ΟΗΕ και έζησε στο Πακιστάν, στο Αφγανιστάν τέσσερα χρόνια, στη συνέχεια στο Σουδάν, τη Νιγηρία. Ερχόταν κάποια εποχή και στο Μετς τακτικά γιατί τους υποχρέωναν κάθε ενάμιση μήνα να φεύγουν από τις χώρες αυτές για να διατηρήσουν την ψυχική τους ισορροπία. Πήγαμε και στο κτήμα της μητέρας μου στο Λάλα Ηλείας και σκάβαμε τις ελιές για να αλλάξει παραστάσεις.
Και οι τρεις μαζί έχουμε να βρεθούμε από το '96, την ημέρα που με πήγαν στο αεροδρόμιο για να πάω να κάνω την πρακτική μου στη Νέα Υόρκη. Οι εικόνες είναι από τους πρώτους μήνες της φιλίας μας. Κάναμε βόλτες, συζητούσαμε ακατάπαυστα, τράβαγα διαρκώς φωτογραφίες με την Kodak Retinette του πατέρα μου, αγάπησα και την ιστιοπλοΐα κάνοντας για πρώτη φορά στη ζωή μου μαζί τους μες στο κρύο του Νοέμβρη, γελώντας όλη μέρα. Αρχή ανέκδοτου: ένας Ιρανός, ένας Σουηδός και μια Ελληνίδα είναι σε ένα καταμαράν. Πώς δεν πνιγήκαμε απ'τα γέλια...
Αναλύαμε πώς θα αλλάξουμε τον κόσμο και τελικά αλλάξαμε εμείς. Ο Mehrdad ζει μια στρωτή ζωή, πληρώνει τους φόρους του, του ξυρίσαμε και το μουστάκι (που τον μεγάλωνε πολύ) τη μέρα που κάναμε ιστιοπλοΐα, μοιάζει με Σουηδό πια, μπορεί και ταξιδεύει και στην πατρίδα του, όλα καλά και σε (Σουηδική;) τάξη κι ασφάλεια. Καμιά φορά σκέφτομαι ότι βάλθηκε να αποδείξει στον Johan πόσο ευλογημένη είναι η ήρεμη ζωή της Σουηδίας.
Ο Johan έχει ως βάση του την Αυστραλία για να είναι κοντά στο γιο του όσο μπορεί περισσότερο και εξακολουθεί να δουλεύει για τον ΟΗΕ, στο World Food Programme που δίνει φαγητό σε παιδιά που πάνε σχολείο ή κάτι τέτοιο.
Εγώ πάλι μέσα από τη φιλία μας νομίζω αποφάσισα να αυτοπροσδιοριστώ ως Ελληνίδα αντί για δεύτερης γενιάς Σουηδέζα όπως με θεωρούν οι Σουηδοί, σπούδασα Cultural Studies & Drama, ονειρευόμουν πως θα αλλάξω τον κόσμο μέσα από τον Πολιτισμό και πως η Ελλάδα θα μεταλαμπαδεύσει Φως και αξίες σε όλη τη Γη (τα κλασικά, φιλοξενία, ήθος, ομορφιά, φιλότιμο, το απέραντο γαλάζιο που σου ανοίγει την ψυχή), μένω εδώ, επέστρεψα και δεν επιθυμώ να είμαι κάπου αλλού.
Ψάχνω πάλι για σπίτι, το έβδομο από το '97 που γύρισα γιατί απ'ότι φαίνεται δεν με θέλουν οι ρίζες. Ευτυχώς που υπάρχουν αυτές οι έρμες ελιές του προπάππου μου στο χωριό για να νοιώθω ότι κάπου έχω. Όλα καλά και για μένα, επιλογή μου ήταν η λιακάδα, παρότι λιγάκι ταλαιπωρούμαι (μαζί με τους περισσότερους τριγύρω μου) αλλά πολύ θα ήθελα να είχα λίγο τους κολλητούς μου κοντά. Έστω για ένα βράδυ.
Τίνα Ταυρίδου
Η Τίνα Ταυρίδου γεννήθηκε στη Σουηδία από Έλληνες γονείς και ήρθε οικογενειακώς στην Ελλάδα όταν ήταν οκτώ ετών. Ολοκληρώνοντας το Λύκειο στα 18 της, επέστρεψε στη Σουηδία γιατί ονειρευόταν να γίνει πιλότος αλλά τελικά προσγειώθηκε στο χώρο του Πολιτισμού και σπούδασε Cultural Studies & Drama στο Πανεπιστήμιο του Göteborg. To 1996 έκανε πρακτική στο Film & Video Department του Museum of Modern Art (MoMA) στη Νέα Υόρκη και παράλληλα στο Education Department στη New York City Opera στο Lincoln Center. Το 1997 επέστρεψε στην Ελλάδα όπου εργάστηκε σε διάφορες θέσεις στο Θέατρο και την τηλεόραση, ως backstage coordinator σε συναυλίες, στη συνέχεια έγραφε για Θέατρο σε portal, πέρασε για λίγο από το marketing σε free-press, βοήθησε να στηθεί το πρακτορείο φωτογραφίας FosPhotos, βοήθησε τον σκηνοθέτη στην τελετή έναρξης του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Στίβου το 1997, έστησε χορηγικά events στους Ολυμπιακούς της Αθήνας το 2004 και εδώ και 15 χρόνια περίπου συνεργάζεται σε ξένες κυρίως παραγωγές ντοκιμαντέρ στο κομμάτι της Οργάνωσης Παραγωγής. Έχει εργαστεί για το National Geographic, το BBC, το History Channel, τη Cineflix, το ΝRK κλπ. Δουλειές που ευχαριστήθηκε πολύ ήταν όταν έστησε τα κυριακάτικα brunches στο BarGuruBar το 2005, την εκπομπή "Μουσική Παντού" σε σκηνοθεσία του Κωστή Μαραβέγια το 2014 και τη συνεργασία της με τον Σύλλογο Άρτεμις για την Ιστιοκύττωση όπου είναι εθελόντρια. Μιλά Σουηδικά, Αγγλικά, Γαλλικά, λατρεύει την Ιστιοπλοΐα, εξασκείται στο Shotokan Karate και δεν σταματά να βγάζει φωτογραφίες.
